خوش آمدید

4- مدیریت اطلاع رسانی:

امام در روند حرکت و در مراحل مختلف نهضت، هر جا که فرصتی به دست می آمد، با معرفی خود و نهضت و افشاگری ماهیت ضددینی و ضد مردمی دشمن، می کوشیدند که به تنویر افکار عمومی نیروهای دشمن بپردازند. نیروهایی که تعداد زیادی از آن ها، به تعبیر فرزدق: قلبشان با امام اما شمشیرشان در خدمت بنی امیه بود.

نمونه ها:

الف) خطبه روشنگرانه امام در محل ذوحُسم، بعد از اقامه نماز.

ب) خطبه انقلابی و افشاگرانه امام در محّل بیضه، خطاب به نیروهای تحت امر حرّبن یزید ریاحی. امام در این خطبه، از قولِ پیامبر(ص)، پیروی از حاکمِ ستمگر را حرام، مبارزه ی نظری و عملی با چنین حاکمی را واجب، و سکوت در مقابل چنین حاکمی را مستوجب عذاب الهی دانست. امام در فرازی از این خطبه فرمود: این ها حرام خدا را حلال و حلال خدا را حرام می کنند. به مردم ظلم می کنند. و بیت المال را غارت می کنند.

ج) خطبه بیدارگرانه و تاریخی امام در روز عاشورا، خطاب به نیروهای عمل کننده دشمن و تشویق آنها به نافرمانی از آمرین و طراحان جنگ.

نتیجه: علی رغم جو پلیسی و نظامی حاکم بر نیروهای دشمن، تعداد زیادی از نیروهای دشمن به تپه های اطراف گریختند و از جنگ سرباز زدند.

برخی نیز مانند «مسروق بن وائل» در آغاز جنگ، منفعل شده و فرار کردند و بعد از عاشورا از راویان عاشورا شدند (تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده جلد پنجم، ص3023)

برخی نیز، صفوف دشمن را در هم شکسته و خود را به امام رسانیدند و آن قدر جنگیدند تا شهید شدند، که از میان آن ها می توان به دو برادر، به نام های ابوالحتوف و نصر انصاری اشارت کرد که هر دو از خوارج بودند و با همان شعار خوارج یعنی: لا حکم الا لله و لا طاعه لمن عصاه، این بار، حکم خدا را در موضع اصلی و غیر انحرافی خود بکار بردند و به سوی اردوگاه حسین برگشتند. (ابصار العین فی انصار الحسین _ ص94)

عده ای نیز که در زمان جنگ، به دلیل تبلیغات گسترده دشمن که با حجم وسیعی از جنگ روانی همراه بود، فرصت فکر کردن نداشتند، بعد از عاشورا، عظمت فاجعه را درک کردند و برای اقناع وجدان ملامت گر به قیام توابین پیوستند و در جنگ با سپاه بنی مروان در محل عین الورده به قتل رسیدند. توابین گرچه دیر جنبیدند امّا درسِ عبرتی شدند برای موج سواران غافل و ریا کاران مرعوب و منفعل.

5- مدیریت آب:

هر یک از افراد کاروان امام موظف بودند که هر صبحگاه قبل از حرکت، خود را به آبگاه آبادی رسانیده و مشک های خود را پرآب کنند. آب، در سفر های طولانی عراق و حجاز، نقش کلیدی و حیاتی داشته است، مدیریت مدبّرانه امام باعث شده بود که کاروان امام در مسیر آن سفر طولانی هرگز با مشکل کمبود آب مواجه نشوند.

6- سازماندهی سپاه:

امام در روز عاشورا به آرایش نظامی نیروهای موجود پرداخت:

الف) فرماندهی جناح راست سپاه به زهیر بن قین: زهیر بعد از اقامه نماز عاشورا به امامت سیدالشهداء به شهادت رسید.

ب) فرماندهی جناح چپ: حبیب بن مظاهر، از پیران و طلایه داران نبردهای مکتبی، او در حماسه نماز ظهر عاشورا مدافعِ نیروهای نمازگزار بود، در مقابل مهاجمان مسلح از جان امام و نمازگزاران دفاع کرد و پس از نبردی جوانمردانه به شهادت رسید. دشمن سرِ او را برید و برگردنِ اسب خود آویخت. حبیب، شهید حماسه نماز بود.

ج) فرماندهی یگان تیرانداز به مجاهد مکتبی، نافع بن هلال بجلی. او روی تیرهای خود می نوشت: انا بجلی، انا علی دین علی: من بجلی ام پیرو دین علی ام.

د) پرچم دار سپاه: قمر بنی هاشم، عباس بن علی(ع).

7- مدیریت امنیت خیمه ها:

الف) متصل ساختن خیمه ها با طناب به همدیگر

ب) گماشتن محافظ مسلح به فاصله هر دو خیمه، یک محافظ

ج) دیواره آتش: امام دستور داده بود تا پشت خیمه ها خندق هایی حفر کرده و هیزم ها را در آن خندق ها به آتش بکشند تا با این تمهید، اولا دشمن، از پشت به خیمه حمله نکند و ثانیا، عرصه جنگ، تنگ گردد و دشمن قادر نباشد، همه نیروهای خود را وارد عمل نماید و فقط از روبرو بجنگد. دیواره آتش از پشت و دیواره نیروی انسانی از روبرو، باعث شده بود که دشمن نتواند به خیمه ها آسیب وارد آورد، و یک بار هم که از روبرو به خیمه ها حمله کرده بودند با مقاومت شجاعانه مدافعان مسلح خیمه ها مواجه شدند، و با دادن یک کشته عقب نشستند.

منابع

1- قرآن کریم

2- ابصار العین فی انصار الحسین، شیخ طاهر ساوی، منشورات مکتب بصیرتی، قم

3- اصحاب الحسین، علی محمد علی دخیل، انتشارات موسسه اهل البیت بیروت

4- تذکره الخواص، سبط ابن الجوزی، انتشارات موسسه اهل البیت، بیروت 1401 هق

5- تئوری های مدیریت، دکتر کمال پرهیزگار، انتشارات آگاه، تهران1375.

6- تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، انتشارات بنیاد فرهنگ ایرن، تهران1352

7- زندگانی سفیر حسین(ع) محمدعلی عابدین، ترجمه سید حسن اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی، چپ دوم، بهار 1374

8- مثیرالاحزان، ابن نمای حلّی، انتشارات مدرسه امام مهدی (ع)، قم 1406 ق.