خوش آمدید

به همين منظور براي نگهداري، توزيع و عرضه محصولاتي مثل شير، ماست، كره، خامه، پنير و ساير فرآورده‌هاي لبني بايد به نكات مختلفي توجه كرد.

از جمله اين كه هنگام خريد شير و فرآورده‌هاي لبني حتما به تاريخ توليد، انقضا و پروانه ساخت آن دقت كنيد.

همچنين محصولات پاستوريزه از قبيل شيرهاي بطري، كيسه‌اي و پاكتي، شير كاكائو، خامه، پنير، دوغ‌هاي نايلوني و ماست را حتما داخل يخچال نگهداري كنيد و از قرار دادن آنها در هواي آزاد و خارج از يخچال جدا خودداري نماييد.

بهتر است بدانيد عرضه و فروش محصولات لبني كه تاريخ مصرف آنها گذشته باشد، ممنوع است و پيگرد قانوني دارد.

از طرف ديگر استفاده از خامه‌هاي غيرپاستوريزه در كارگاه‌هاي قنادي ممنوع است و مواد لبني غيرپاستوريزه نظير بستني محلي، شير، خامه و سرشير نبايد توزيع شوند. براي اطمينان از حفظ كيفيت، حمل و نقل مواد لبني بايد توسط ماشين‌هاي مجهز به سردخانه كه سردخانه آنها نيز در تمام مدت زمان حمل و نقل روشن باشد، انجام گيرد.

همچنين قرار دادن مواد لبني در خارج از محل‌هاي فروش و جلوي نور آفتاب و خارج از يخچال ممنوع است.

لازم است با توجه به فساد پذيربودن شير و فرآورده‌هاي آن، اين مواد به ميزان لازم خريداري شود.

محصولات استرليزه تا زماني كه بسته‌بندي هستند، قابل نگهداري در دماي اتاق هستند؛ در صورت باز شدن بايد در يخچال نگهداري شوند. مدت نگهداري در يخچال 24 ساعت است. چنانچه شير پاستوريزه بيش از 48 ساعت بماند و فساد و بريدگي در آن مشاهده نشود، قبل از مصرف به مدت يك دقيقه حتما جوشانده شود.

تقلب در شير: شير حيوانات مختلف در برخي از نقاط دنيا داراي قيمت متفاوتي است. براي نمونه در مملكت ما، شير گوسفند مطلوب‌تر از شير گاو است. به همين سبب متقلبان، شير گوسفند را با مقداري شير بز يا گاو مخلوط مي‌كنند و به فروش مي‌رسانند.

اضافه كردن آب به شير: چون با اضافه كردن آب، حالت و رنگ شير تغيير چنداني نمي‌كند؛ لذا برخي از فروشندگان سودجو، مقداري آب به شير اضافه كرده و به بازار عرضه مي‌كنند.

عده‌اي از متقلبان ابتدا مقداري از چربي شير را مي‌گيرند، در اين صورت وزن مخصوص شير افزايش مي‌يابد؛ حال اگر مقداري آب افزوده شود، اين دو تقلب با استفاده از وزن مخصوص شناخته نمي‌شود.

اضافه كردن نشاسته به شير: براي اين كه شير مخلوط شده با آب بسادگي تشخيص داده نشود، متقلبان مقداري نشاسته به شير اضافه مي‌كنند؛ به نحوي كه غلظت آن در حد شير طبيعي باشد.

اضافه كردن جوش شيرين به شير: شير طي مراحل توليد، نگهداري و توزيع از راه‌هاي گوناگون آلوده مي‌شود و چنانچه در شرايط نامساعد و غيربهداشتي نگهداري شود، بسرعت فاسد مي‌شود.

شير آلوده و فاسد در اثر حرارت لخته و به 2 بخش مايع و دلمه تبديل مي‌شود كه اين عمل به علت بالا رفتن اسيد‌هاي آلي سنتز شده توسط ميكروب‌هاي آلوده‌كننده شير است و نشان مي‌دهد شير فاسد شده است.

براي پوشاندن عيب و فساد شير، دامداران يا فروشندگان متقلب، مقداري جوش شيرين به آن مي‌افزايند كه موجب خنثي شدن اسيد‌هاي سنتز شده توسط ميكروب‌ها مي‌شود و به اين ترتيب شير در اثر حرارت لخته و دلمه نمي‌شود و فساد آن مخفي مي‌ماند؛ در حالي كه ساير مواد مضر حاصل از ميكروب‌ها ممكن است همچنان فعال باقي بمانند و با مصرف شير فاسد اختلالاتي در بدن به وجود آيد. با توجه به ضرورت استفاده از مواد لبني سالم و كاهش احتمال تقلب در محصولي كه خريداري مي‌كنيد بهتر است محصولات لبني را به هيچ عنوان به صورت فله‌اي و باز نخريد و درضمن تا حد امكان از مواد پاستوريزه و هموژنيزه استفاده كنيد.

 كارشناس بهداشت محيط مركز بهداشت شمال تهران