خوش آمدید

PRP به معناي Platelete Rich Plasma و حروف اول پلاسماي غني از پلاكت است كه از خون هرفرد گرفته مي‌شود. تزريق اين پلاسماي غني‌شده روي سلول‌هاي پايه يا بنيادين تاثير مي‌گذارد و باعث ساخته شدن رگ، عضله، بافت همبند، پوست، كلاژن و استخوان مي‌شود.

در حالت عادي هر پلاكت مقدار مشخصي از اين ماده را بعد از آسيب بافت آزاد مي‌كند. ما در اين روش خون را مي‌گيريم و طي يك پروسه زماني ميزان غليظ يا درصد پلاكت را در واحد حجم افزايش مي‌دهيم. به عنوان مثال اگر فرض كنيد در هر واحد يك آپارتمان 3 يا 4 واحده 10 نفر زندگي مي‌كنند و ما بخواهيم كل نفرات را در يك واحد جمع كنيم، به يك تجمع در واحد سطح مي‌رسيم. اين نسبت در پلاكت‌هاي خوني نيز به همين صورت است يعني يك نسبت مشخصي بين تعداد پلاكت‌ها در هر سي‌سي پلاسما وجود دارد. در اين روش نيز درصد پلاكت‌ها در واحد حجم زياد مي‌شوند كه به شكل مصنوعي آنها را فعال مي‌كنيم. يعني شرايطي براي پلاكت‌ها القا مي‌كنيم كه احساس كنند در بافتي قرار گرفته‌اند كه آن بافت آسيب ديده است تا به اين صورت شروع به ترشح اين فاكتورهاي رشد كنند.

ايدئولوژي پي‌آرپي اولين‌بار سال 1980 (نزديك به 40 سال پيش) توسط يك گروه از جراحان فك و صورت براي مداواي بيماراني كه به خاطر بدخيمي يا سرطان يك ناحيه از فك آسيب ديده بودند، به كار برده شد. اين كادر پزشكي تصميم گرفتند با يك روش طبيعي و ماده‌اي كه از خود بدن گرفته مي‌شود، سلول‌هاي پايه‌اي فك را تحريك كنند تا آن ناحيه ترميم و استخوان ساخته شود. پس از اين‌كه اين پزشكان به نتيجه‌ مطلوب و درماني رسيدند، اين روش در جراحي باز قلب نيز استفاده شد. اين روش براي افرادي به‌كار برده شد كه سلول‌هاي قلبي‌شان در اثر ضربه، آسيب ديده و يك قسمت از سلول‌هاي قلبي‌شان له شده بود. آن قسمت از سلول‌ها نيز از طريق اين روش و با همان تئوري ترميم شدند. كم‌كم اين روش وارد شاخه‌هاي ديگر پزشكي از جمله شاخه مهم استخوان يعني ارتوپدي شد. در حال حاضر نيز اين روش كاربرد خيلي وسيعي در اين شاخه از علم پزشكي پيدا كرده است و وسيع‌ترين منابع و مقاله‌هاي موجود اين روش در كتب و اينترنت مربوط به علم ارتوپدي است. در اين شاخه نيز براي اين‌كه استخوان سريع‌تر ترميم شود يا زودتر پيوند و جوش بخورد، از اين روش استفاده شد. پس از آن اين روش به رشته پزشكي ورزشي كه يكي از زير شاخه‌هاي رشته ارتوپدي است، وارد شد. در اين شاخه از پزشكي نيز اين روش براي ورزشكاراني كه سر استخوان لگن يا تاندون مفصل شانه‌هايشان آسيب ديده، يا ورزشكاراني كه تاندون مچ پايشان دچاركشيدگي شده است، به كار برده مي‌شود. همچنين اين روش در جراحي‌هاي كليه و مجاري ادراري (اورولوژي) و مغز و اعصاب نيز كاربرد دارد. طي 5 ـ4 سال اخير اين روش وارد شاخه زيبايي شده است.

تا به حال عارضه‌اي براي پي‌آرپي ديده نشده و عوارضي هم كه هست بيشتر وابسته به تزريق است كه مي‌توان به قرمزي و تورم محل تزريق در يك يا 2 روز اول اشاره كرد. همچنين به دليل اين‌كه اين ماده از بدن خودمان‌ گرفته شده است و به بدن خودمان نيز برگردانده مي‌شود، هيچ‌گونه واكنش افزايش حساسيت يا برانگيخته شدن در سيستم ايمني عليه آن ديده نمي‌شود. در ضمن اين ماده سرطان‌زا نيست يعني عارضه‌اي ايجاد نمي‌كند و باعث بدتر شدن وضعيت بيمار نمي‌شود.

در بعضي از بيمارها عوارض ناشي از تزريق بيشتر است. مثلا در افرادي كه مبتلا به بدخيمي هستند يا افرادي كه به دلايلي مثل آلوده شدن با ويروس اچ آي وي، ابتلا به ديابت‌هاي طولاني و كنترل نشده و مصرف بالاي كورتون دچار مشكل هستند يا به دلايلي كه سيستم ايمني‌شان تضعيف و سركوب شده است، ترجيح داده مي‌شود با اين روش درمان نشوند. علت اين مساله به خاطر پي‌آرپي نيست، بلكه به سبب اين است كه ريسك عفونت به دنبال تزريق در اين افراد بالاست. همچنين در افرادي كه ريسك خونريزي دارند مثل افرادي كه از داروهاي رقيق‌كننده استفاده مي‌كنند تزريق به شكل كلي ممنوعيت دارد زيرا ممكن است با تزريق در بافت آنان كبودي يا لخته ايجاد شود. همچنين در افرادي كه مشكلات پلاكت و انعقادي دارند نيز احتمال ايجاد كبودي زياد است به همين دليل بهتر است اين روش درماني براي آنان استفاده نشود. البته ممكن است فردي نيز باشد كه با توجه به نتايج آزمايش و با توجه به عملكرد پلاكتش دچار اختلال عملكرد پلاكت يا بيماري خونريزي‌دهنده نباشد اما تعداد پلاكتش پايين باشد، به همين دليل اثر بخشي درمانش نيز كمتر خواهد بود. در مقابل اگر تعداد اوليه پلاكت فردي زياد باشد اثر بخشي بعدي‌اش نيز بيشتر خواهد بود. هر چقدر درصد غلظت پلاكت‌ها بالاتر برود اثر بخشي درمان به همان نسبت بيشتر مي‌شود. همچنين يك گروه از افراد هم هستند كه گروه مناسبي براي اين كار نيستند مثل سيگاري‌ها يا افرادي كه الكل مصرف مي‌كنند. چنانچه اين افراد تمايل به انجام اين روش درماني داشته باشند بايد مصرف اين مواد را قطع كنند زيرا اگراقدام به انجام اين كار نكنند، نتيجه چندان مطلوب و چشمگيري از اين روش نخواهند گرفت.

اثر اوليه پي‌آرپي معمولا از 3 تا4 هفته بعد از تزريق شروع مي‌شود. البته برحسب نوع كاري كه انجام مي‌دهيم اين زمان متفاوت است. مثلا اگر ما براي ريزش مو از پي‌آرپي استفاده كنيم اين عدد به مدت 2 تا3 ماه بعد مي‌رسد و بيمار پس از سپري شدن اين مدت اثربخشي آن را خواهد ديد. در مجموع به جز مساله ريزش مو،اثر بخشي اين روش براي ساير قسمت‌ها مانند سياهي دور چشم، جوان‌سازي صورت و ساير كاربرد‌ها مثل پشت دست و پف زير چشم 3 تا4 هفته بعد از درمان است.

حداكثر ماندگاري اين روش5‌/‌1 تا 2 سال است.

براي عموم بيماران، يك يا 2 مرتبه روش درماني پي‌آرپي كفايت مي‌كند. البته برحسب شرايط مختلف ممكن است به بعضي از بيماران تكرار هر 3 ماه يكبار يا به برخي ديگر هر 6 ماه تا يك سال را پيشنهاد كنيم.

يك‌سري دستورهاي خاص هستند كه بيماران بايد قبل از مراجعه رعايت كنند مثلا بيماراني كه آسپرين يا داروهاي ضدالتهاب مثل بروفن مصرف مي‌كنند بايد 2 هفته قبل از مراجعه اين داروها را قطع كنند. اگر بيمار تحت نظر پزشك باشد و پزشك معالجش اجازه استفاده از پي‌آرپي را ندهد نبايد ازطريق اين روش درمان شود. اما عموما برخي از بيماران مسكن را بيشتر براي سر درد، زانو درد و كمر درد استفاده مي‌كنند. مسكن عملكرد اين روش را كاهش و ريسك كبودي بافتي را افزايش مي‌دهد. بنابراين به اين افراد گفته مي‌شود كه مصرف اين داروها را قطع كنند. بعد از معالجه نيز مصرف اين داروها براي اين افراد ممنوع است. در ضمن اگر بيمار شخصي سيگاري باشد، كشيدن سيگار براي او ممنوع است تا زماني كه نتيجه كار معلوم شود. همچنين طي 24 ساعت از بيمار مي‌خواهيم از انجام فعاليت شديد مانند ورزش كردن و فعاليت‌هاي روزمره پرهيز كند. براي اين‌كه ممكن است در محل تزريق، تورم ايجاد شود. در ضمن استفاده كردن از لوازم آرايشي براي كساني كه قصد انجام عمل زيباسازي صورت را دارند تا 72 ساعت ممنوع است اما استحمام از روز اول ممنوعيتي ندارد به شرط اين‌كه از آب خيلي داغ استفاده نشود، زيرا آب داغ مي‌تواند تورم بافتي را بيشتر كند.

اين روش، درماني است كه نتيجه اثر بخش و خوب خود را نشان داده و يك توجيه و تئوري علمي نيز به عنوان پشوانه دارد اما هنوز در كتاب‌هاي پزشكي ثبت نشده است. البته ممكن است در برخي از مقالات اسمي از اين روش برده شود. به همين دليل برخي از پزشكان سعي مي‌كنند تا زماني كه وارد رفرنس و كتاب‌ها نشده است از آن استفاده نكنند.