خوش آمدید

بدن انسان به طور عادي داراي يك مكانيسم تنظيمي گرمايي است و بر هم خوردن تعادل در اين مكانيسم به نحوي كه درجه حرارت بدن به طور غير عادي بالا رود، موجب گرمازدگي مي‌شود.

بالا رفتن دماي هوا موجب افزايش تبخير آب بدن مي‌شود، حجم آب بدن كم ‌مي‌شود و ضربان قلب بالا مي‌رود كه همراه با اين تبخيرات، الكتروليت‌هاي سديم و پتاسيم كه جزو مواد ضروري بدن هستند نيز از بدن انسان خارج مي‌شوند.تبخير بيش از حد آب از بدن به علت گرماي زياد موجب كاهش فشار خون مي‌شود و در نتيجه خون به موقع به كليه‌ها و مغز نمي‌رسد. ادرار نيز بر اثر گرمازدگي كاهش پيدا مي‌كند.در صورت پايين آمدن فشار خون و نرسيدن خون به مغز، فرد دچار سرگيجه شده و در اين صورت فرد گرما زده با بيهوشي نيمه كامل مواجه مي‌شود.

گرمازدگي بر 2 نوع كلاسيك و فعاليتي قابل تقسيم است. افراد در سنين بالا، مبتلايان به بيماري‌هاي قلبي و عروقي، بيماري‌هاي مزمن، رواني، معلولان، افراد چاق و فربه و يا به هرعلتي با كاهش ميزان مايعات بدن به فرم كلاسيك دچار مي‌شوند.

در گرمازدگي به صورت فعاليتي در هر سني به ويژه در كودكان و به دنبال فعاليت‌هاي ورزشي سنگين بويژه در آب و هواي مرطوب بروز مي‌كند.

لازم است بدانيد كه در صورت عدم تشخيص يا انجام ندادن مراقبت‌هاي لازم، احتمال بروز عوارض و حتي مرگ و مير در افراد گرمازده بالاست.

ضعف و خستگي، كشيدگي و درد عضلات، استفراغ و تهوع، پوست رنگ‌پريده و چسبناك، گرفتگي عضلات، سرگيجه، ضعف و غش، ادرار زرد تيره يا نارنجي، سردرد و اسهال از علائم نشان‌دهنده گرمازدگي هستند.بر اين اساس در صورتي كه فردي اين علامت‌ها را مشاهده كرد بايد سريعاً خود را به جاي خنك برساند و مايعات خنك بنوشد‌ و در صورت داشتن اسهال، ضعف و بي‌حالي به پزشك مراجعه كند.

متاسفانه بيشتر افراد به علت دير مراجعه‌ كردن به پزشك دچار عوارضي مي‌شوند كه مهم‌ترين آنها از بين ‌رفتن كليه‌هاست كه در پي آن كاهش حجم ادرار ايجاد شده و در نهايت منجر به دياليز مي‌شود بنابراين درمان بايد در همان دقايق اوليه انجام شود.

پوشيدن لباس‌هايي از جنس نخ، پنبه و كتان كه تبادل گرما را امكان‌پذير مي‌كند، از توصيه‌هاي مهم براي پيشگيري از گرمازدگي است، در اين موارد گرماي هوا صرف تعريق بدن و در نتيجه متعادل نگهداشتن درجه حرارت بدن مي‌شود، همچنين با نوشيدن مقادير كافي مايعات، حجم مايعات از دست رفته بدن بر اثر تعريق تامين مي‌شود.

پوشيدن لباس‌هاي نخي، آزاد و با رنگ روشن در پيشگيري از گرمازدگي بسيار موثر است. لباس‌هاي نايلوني، تيره‌رنگ و تنگ از تبخير آب بدن پيشگيري مي‌كند و دماي بدن افزايش مي‌يابد.

به افراد مسن و افراد مبتلا به بيماري‌هاي زمينه‌اي و مشكلات قلبي توصيه مي‌شود در ساعات گرم روز، كارهاي سنگين انجام ندهند و به محض اين كه احساس تشنگي كردند، آب بنوشند.براي تامين آب و املاح مورد نياز بدن و جلوگيري از گرمازدگي در فصل تابستان، مصرف آب، آب‌ميوه طبيعي و افزودن اندكي آب‌ليمو به آب توصيه مي‌شود.بدن در شرايط عادي به 8 ليوان آب در شبانه‌روز احتياج دارد ولي افرادي كه در طول روز در معرض تابش مستقيم آفتاب و هواي گرم قرار دارند بايد آب بيشتري مصرف كنند.همچنين بايد به اين نكته توجه شود كه هنگام بازگشت به منزل نبايد بلافاصله در معرض باد مستقيم كولر قرار گرفت. ابتدا بايد لباس‌هاي خيس از عرق تعويض شده و بتدريج تعادل دمايي با محيط ايجاد شود.

نوزادان نسبت به گرمي و سردي هوا حساسيت خاصي دارند و از آنجايي كه قادر نيستند با زبان خود به اطرافيان بفهمانند كه گرم يا سردشان است، واكنش‌هايي را از خود نشان مي‌دهند.به گزارش فارس، به خاطر حساسيتي كه مادران و اطرافيان نسبت به نوزاد تازه متولد شده پيدا مي‌كنند بر اين باورند كه اگر در اين فصل دستگاه‌هاي خنك‌كننده را خاموش و نوزاد را بيشتر بپوشانند كه سلامت نوزادشان تأمين ‌شود.

اما اين اقدام مادر مانع از رسيدن هوا به داخل ريه نوزاد مي‌شود و از طرفي با بالا رفتن ميزان تعرق در نوزاد بر اثر پوشش زياد، دفع مايعات صورت مي‌گيرد كه اين مساله بسيار خطرناك است تا جايي كه باعث گرمازدگي نوزاد مي‌شود.

تشنگي، بي‌حالي، خشك و قرمز شدن پوست از علائم گرمازدگي در نوزادان است.با توجه به فصل گرما رطوبت بين 22 تا 23 درجه بهترين دماي هوا براي نوزادان است. از اين رو اگر اين دما و ميزان پوشش افزايش پيدا كند حرارت بدن نوزاد نيز بالا خواهد رفت كه تب و كم شدن آب بدن نوزاد را به دنبال خواهد داشت تا جايي كه نوزاد
تشنج مي‌‌كند.

لازم است خانواده‌ها بدانند كه كوكان نيز دچار گرمازدگي مي‌شوند.گرمازدگي در كودكان در 2 حالت اتفاق مي‌افتد؛ نخست گرمازدگي ناشي از هوا و ديگري بر اثر ورزش يا فعاليت‌هاي زياد در هواي گرم. گرمازدگي ناشي از هوا در كودكان موجب گشاد شدن رگ‌هاي خوني و پايين آمدن فشارخون مي‌شود تا جايي كه به شوك و غش در كودكان منجر مي‌شود.

اگر كودك براثر گرمازدگي غش كرده باشد، ابتدا بايد وي را در جاي خنك خواباند؛ به‌طوري كه سر او در قسمت بالا قرار گيرد تا خون به مغز برسد. قرار دادن كودك گرمازده در وان آب سرد مي‌تواند موجب بهبودي او شود، البته پوشاندن بدن كودك گرمازده با دستمال خيس نيز مي‌تواند، مؤثر باشد.

توصيه مي‌شود كودكان در هنگام بعدازظهر بازي و فعاليت كنند، ضمن اين‌كه كودك در هنگام ورزش حتما از آب خنك استفاده كند چرا كه اين كار مانع از افزايش دماي بدن مي‌شود.

مريم روزبهاني