خوش آمدید

 التزام به همدوشى با عالمان و نشست و برخاست با فاضلان داشته باش که آن براى کسب کمالات زمینه کامل را فراهم مى سازد و برایت ، توان و مهارت در یافتن پاسخ مجهولات را به دنبال دارد.

برخی بزرگان دین ما چنان برکت عمری داشتند که خداوند به واسطه آنها سفره گسترده ای از معارف را برای مردم گشود به طوری که نه تنها یک گروه و یک کشور و یک نسل بلکه نسل بعد از نسل جیره خوار خوان پر برکت آنها شدند.

یکی از این علمای بزرگ و برجسته که در علم و تقوا زبانزد خاص و عام بود علامه حلی است. این بزرگوار از خود آثاری به جای گذاشت که سالیان سال گروه گروه از طلاب و فضلا از درخت وجودی اش خوشه چینی کردند.

حال از عمر او شصت سال می گذرد و می خواهد فرزندش را وصیت کند. وصیت به میوه دلش بعد از گذشت شصت بهار از زندگی پربار و پربرکتش. به درستی که این وصیت نامه می تواند راه را نشان دهد به آنها که طالبند و از آثار علمی او استفاده کرده اند. ره توشه ای دنیوی و اخروی برای تربیت یافتگان حوزه.

او خطاب به فرزندش فرمود: برایت و صیت مى کنم به :اینکه همدوش با تقوى الهى باشى ، که آن – بیقین - سنت پایدار و واجب حتمى و سپر نگه دارنده توشه ماندگار است . و (آن ) پر سودتر چیزى است که انسان براى روزى که چشمها از هیبت آن روز گشاده و خیره مى ماند(1)و یار و یاور نیست ، خواهد داشت .

التزام به پیروى اوامر خداوند تعالى و انجام دادن آنچه او مى پسندد و پرهیز از آنچه او ناخوش دارد و دورى از نواهى خداوند تعالى .کسب فضایل علمى و عروج از پستى نقص به بالاترین نقطه کمال و اوج گیرى در آسمان عرفان و نه سقوط به جایگاه جهال و (و عمرت را با) گرایش عاشقانه به پسندیده ها و یارى برادران دینى و پاسخ دشتخو را به سخن نیکوگفتن و نیکو رفتار را با چهره باز پذیرفتن بگذران !

پرهیز از رفاقت با انسانهاى پست و همنشینى با افراد نادان ، زیرا رفاقت و همنشینى با آنان خلق و خوى ناپسند و باطن پست برجا مى نهد.التزام به همدوشى با عالمان و نشست و برخاست با فاضلان داشته باش که آن براى کسب کمالات زمینه کامل را فراهم مى سازد و برایت ، توان و مهارت در یافتن پاسخ مجهولات را به دنبال دارد.

باید، امروزت از دیروزت بهتر باشد. تو و التزام به صبر و توکل و رضا. هر روز و شب ، محاسبه نفس کن ! از خداوند بسیار آمرزش بخواه !از نفرین مظلوم بترس بخصوص از نفرین یتیم و پیرزن ، که خداوند در مورد شکستن دلشکسته ، گذشت نمى کند.

تو و التزام به نماز شب ، که رسول الله صلى الله علیه و آله بر آن تشویث کرده و دعوت به اقامه آن کرده و فرموده است : (( من ختم له بقیام اللیل ، ثم مات ، فله الجنه (2) )) : هر که آخرین عملش ، اقامه نماز شب باشد و بمیرد، بهشت براى او باشد. تو و التزام به صله رحم ، که بیقین ، به عمر آدمى مى افزاید.

تو و التزام به خوشرویى . همانا رسول الله صلى الله علیه و آله فرمود: (( انکم لن تسعوا الناس باموالکم ، فسعوهم باخلاقکم ! )) : همانا شما را نرسد که با اموالتان ، تمامى افراد را در آسایش قرار دهید، لذا آنان را با اخلاقتان خشنود سازید.

تو و التزام به توجه و مراقبت از ذریه پیامبر، که همانا خداوند همانا در سفارش به آنان تاکید کرده و پادش رسالت و ارشاد مردم را دوستى و مهرورزى به آنان قرار داده است . خداوند تعالى فرموده است : (( قل لا اسالکم علیه اجرا الا الموده فى القربى ... (3) )): بگو در ازاى رسالت ، پاداشى از شما خواستار نیستم ، مگر دوستى در مورد خویشاوندان .

حضرت رسول الله فرموده : (( انى شافع یوم القیامه لاربعه اصناف - و لو جاووا بذنوب اهل الدنیا -: رجل نصر ذریتى و رجل بذل ماله لذریتى عند المضیق ، و رجل احب ذریتى باللسان و القلب و رجل سعى فى حوائج ذریتى اذا طردوا و شردوا.(4) )): بیقین من در قیامت شفاعتگر چهار گروه - هر چند گناهشان به اندازه تمام گناهان مردم باشد - خواهم بود: مردى که ذریه مرا یارى کند، مردى که به هنگام تنگدستى ذریه ام ، از مالش ‍ به آنها ببخشد، مردى که به زبان و قلب ، ذریه مرا دوست داشته باشد و مردى که به هنگام بى سر و سامانى ذریه ام در رسیدگى به حاجاتشان کوشش کند.

تو و التزام به بزرگداشت علما و احترام به آنان ، که حضرت رسول الله صلى الله علیه و آله فرمود:(( من اکرم فقیها مسلما، لقى الله تعالى یوم القیامه و هو عنه راض . و من اهان فقیها مسلما لقى الله تعالى یوم القیامه و هو علیه غضبان . (5)))) هر که ، مسلمان دین شناس را گرامى دارد تا در قیامت ، خدا را راضى و خوشحال از خود خواهد یافت و هر که مسلمان دین شناس را کوچک شمارد و اهانت کند، در قیامت خدا را ناراضى و خشمگین از خود، خواهد یافت .

حضرت رسول الله صلى الله علیه و آله نگاه به چهره عالمان را، از جمله عبادتها شمرده است و نگاه به در خانه عالمان را عبادت دانسته و رفت و آمد با دانشمندان را عبادت خوانده است .

تو و التزام به کوشش فراوان براى افزودن علمت و ژرف نگرى در دین ، که حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام به فرزندش فرموده است :((تفقه فى الدین ، فان الفقهاء ورثه الانبیاء. و ان طالب العلم یستغفرله من فى السماوات و من فى الارض ، حتى الطیر فى جو السماء و الحوت فى البحر. و ان الملائکه لتضح اجنحتها لطالب العلم رضى به .

(6) )): در دین ژرف بنگر! زیرا دین شناسان ، جانشینان پیامبران هستند. براى طالب علم ، هر چه در آسمانها و هر چه در زمین هست - حتى پرنده در آسمان و ماهى در دریا - طلب آمرزش مى کنند و فرشتگان به دلیل خوشنودى از طالب علم بالهاى خود را خاک فرش آنان مى کنند.

بپرهیز از کتمان دانش و بازداشتن شایستگان از فراگیرى علمت ، زیرا خداوند تعالى مى فرماید:((ان الذین یکتمون ما انزلنا من البینات و الهدى من بعد مابیناه للناس ‍ فى الکتاب اولئک یلعنهم الله و یلعنهم اللاعنون . (7) )): کسانى که نشانه هاى روشن و رهنمودى را که فرو فرستاده ایم ، بعد از آنکه آن را براى مردم در کتاب توضیح داده ایم . نهفته مى دارند، آنان را خدا لعنت مى کند و لعنت کنندگان لعنت شان مى کنند.

و حضرت رسول الله صلى الله علیه و آله فرمود:((اذا ظهرت البدع فى امتى ، فلیظهر العالم علمه . فمن لم یفعل ، فعلیه لعنه الله . (8) .)) : هنگامى که در امتم ، بدعتها آشکار و فراگیر شد، دین شناسان باید علمشان را آشکار کنند و در اختیار همه قرار دهند. کسى که چنین نکند، لعنت و نفرین الهى بر او خواهد بود.

تو و التزام به تلاوت قرآن عزیز و تفکر در معانى آن و رعایت اوامر و نواهى اش و تتبع در اخبار نبوى و آثار محمدى و جستجو (و فهم ) معانى آن ها و تامل کردن تام در آنها. البته من ، کتابهاى زیادى در تمامى این زمینه ها برایت نگاشته ام . این ، آنهایى بود که وظیفه تو بود. اما آنچه به من مربوط است و نفعش به من بر مى گردد، (عبارت است از): این که با طلب رحمت برایم در بعضى از اوقات ، مرا یاد کرده و مورد تفقد قرار دهى .

و این ثواب بعضى از طاعتهایت را براى من بفرستى .و در یاد کردم ، کم نگذار! که (اگر چنین کنى ) اهل وفا تو را جفا کار خوانند، و در یاد کردم زیاده روى مکن ! که (اگر چنین کنى ) آنان که اهل نیکى اند، تو را به کوتاهى در حق پدر به هنگام زندگانى نسبت مى دهند. بلکه در خلوتهایت و پس نمازهایت یادم کن !

و آنچه از بدهکارى ها و تعهدات واجب بر عهده ام هست (و خود انجام نداده ام ) تو قضا کن ! و در حد توانت ، بر سر مزارم به زیارتم بیا و مقدارى از قرآن تلاوت کن ! و هر کتابى که نوشته ام ، ولى خداوند براى به پایان رساندنش ، مهلتم نداده است ، تکمیل کن ! و هر چه از خلل و نقصان و خطا و نسیان در آنى مى یابى اصلاح کن !

این وصیت من است به تو. خداوند از جانب من بر تو ناظر است و السلام علیک و رحمه الله و برکاته . و الله اعلم بالصواب .

پی نوشت:

1-اشاره به آیه 42 از سوره 4 (ابراهیم ):.... لیوم تشخص فیه الابصار.

2-فقیه ، ج 1، ص 1373

3-42 (شورا): 23: ترجمه آقاى فولادوند.

4-کافى ، ج 4 ص 60، ح 9

5-فقیهت ج 2 ص 36، ح 3.

6-عوالى اللالى ، ج 1 ص 359، ح 31

7-فقیه ، ج 4، ص 387، ح 5834

8- بقره 159، ترجمه آقاى فولادوند.

9-کافى ، ص 54، ح 2.

تهیه و فرآوری : محمد حسین امین