خیلی عجیبه فرزندانمان کم و بیش هر روزجایزه میگیرند یا تشویق میشن با اسباب بازی ، عروسک ، سی دی کارتون ،بازی های کامپیوتری ،سک سک ،لپ لپ ،انواع خوراکی ها ، بستنی ها ، و . . . .حتی یک کامپیوتر رو تمام وقت در اختیار آنها میگذاریم و خودمان برای استفاده از این وسیله در کارهای شخصیمان باید از آنها اجازه بگیریم .وقتی توی اتاقشان میریم میبینیم از در و دیوار اسباب بازی های گوناگونی میریزه .چرا این کودکان با این همه توجه و ناز باز هم نافرمانی میکنند یا همیشه میگن حوصله مان سر رفته یا غرغر میکنن یا …..؟آنها چی کم دارند ؟به نظر شما کدام یک از این اسباب بازیها بیشتر در ذهن آنها جا دارد و بیشتر با آن بازی میکند؟ در زمان کودکی خودمان والدین ما سالی یک بار هم اگر به ما هدیه ای میدادند و چیزی میخریدند انگار دنیا رو بما میدن و ما تا ماهها با این وسیله ی جدید بازی میکردیم و برایمان تازگی داشت و هنوزم که هست باز هم آن خاطرات رو با آب و تاب تعریف میکنیم و خودمون رو برای لحظاتی به اون دنیای با صفا می بردیم ولی چرا کودکان ما اینگونه از دنیای خود لذت نمی برند ؟ چرا اسباب بازی ها زود برایشان تکراری میشه ؟ واقعا آنها چی کم دارند چی میخوان که ما بهشون ندادیم ؟
بگذارید روی قسمت دیگه ی تربیت نیز بپردازم یعنی تنبیه و توبیخ !
شاید هر روز شما برای کارهای بد کودکانتان آنها رو تنبیه ، سرزنش و یا توبیخ کنید و سر آنها داد بزنید ولی چرا اثر نمیگذارد چرا بچه ها جسور تر میشن و هر چه تنبیه شدید تر میشه کارهای بد آنها نیز بدتر میشه و در آخر میبینید بین شما و آنها شکافی عمیق افتاده و هیچ کنتری بر آنها ندارید . باز سوال میکنم آی والدین خوب چی کم داره ؟ چرا این همه تنبیه اثر نداره چرا احترام ما رو ندارند چرا بچه ها در مقابل سرزنشهایی ما ضد گلوله شدند ؟و چراهای دیگه و….
در کتاب (مادر یک دقیقه ای )و نیز ( پدر یک دقییقه ای )نوشته ی جانسون اسپنسر و همچنین در کتاب (کلیدهای گفتن و شنیدن با کودکان و نوجوانان )نوشته ی آدل فابر و الین مازلیش شما رو به سوی تربیتی موثر سوق میدهد و عیوب تنبیه و تشویقهای ما رو بیان میکنه و دست روی کمبودهای کودکان میگذاره .
شما رو با روشی جدید بنام توبیخ یک دقیقه ای آشنا میکنم تا در هنگامی که کودکانتان کار بدی انجام دادند به جای تنبیه بدنی و داد زدن سر آنها و حرص خوردن زیاد از این روش بهره بگیرید.
اگر چه در ابتدا کمی سخت باشه ولی معجزه میکنه و دست روی نقاط حساس کودکان میگذاره .
شما در ابتدا کارهایی که خیلی در نظرتان بد هستند و دوست دارید آنها اصلاح بشن و اثر نامطلوبی بر آینده آنها دارند رو شناسائی کرده (لطفا خیلی مته به خشخاش نگذارید ) هرچه لیست کارهای بد کمتر باشه اجرا و اثر این روش بهتر است .
شما در توبیخ کودکانتان باید با تمرین به این مطلب برسید که کار بد رو از شخصیت و خود کودک جدا بدونید یعنی اگر کاری کردند و شما رو عصبانی کردند شما حق ندارید شخصیت کودک رو کوچیک کنید و به او اهانت کنید و ارزش او رو پایین بیارید بلکه شما باید کار او رو مورد سرزنش قرار دهید اگر چه خود انها باارزشند .
اگر شما به این درک برسید و بتوانید آنرا عملی کنید مطمئنا نصف راه رو رفتید و در تربیت کودک موفق خواهید شد .
حالا با رعایت مطالب بالا اگر دیدید کودک کار بدی انجام داد شما در عرض یک دقیقه نه بیشتر توبیخ یک دقیقه ای رو انجام میدهید آنهم در چند مرحله و باید به همین توالی صورت گیرد :
۱ – بین کار بد و توبیخ فاصله نیندازید و نگذارید هوا بخورد زیرا کودک متوجه نمی شود که این توبیخ برای کدام کار است و حتی فراموش میکند.
۲ – کار بد رو بطور مشخص معلوم کنید و ابهام و کلی گویی در کار نباشد مثلا جمع نکردن این اسباب بازی نه اینکه بگویید :چرا بی نظمی؟
۳ – احساس خود رو بدون تردید و واضح از این کار بد بیان کنید با جدیت و تمام احساس ولی آمپر نچسبانید و کاری با خود کودک و شخصیت او نداشته باشید مثلا بگویید من از اینکه این اسباب بازی رو بی دلیل شکستی خیلی عصبانی هستم و شدم .
۴ – بعد از ابراز احساس حتما چند لحظه سکوت کنید تا احساس شما رو کودک به خوبی درک کند و در اعماق وجودش بنشیند .
۵ – چهار مرحله بالا رو در عرض سی ثانیه انجام دهید و سعی کنید توبیخ بیشتر از این طول نکشد و اصلا نصیحت و پند و اندرز نیز انجام نگیرد.
بعد از این شما در سی ثانیه باقی مانده آرامش خود رو بدست می آورید و کودک رو با دست لمس میکنید مثلا شانه ی او رو فشار میدید بطوری که کودک حمایت و جانبداری شما رو نسبت به خودش درک کند.
۶ – به کودک یادآوری کنید که اگر چه رفتارشان بد و زشت بود ولی خودشان خوب و مهربان و…هستند و بفهمانید که این دو جدا از همدیگر میباشند.
۷ – آنها رو در آغوش بگیرید و به آنها ابراز علاقه کنید و بگویید :دوستشان دارید با وجود کاری که کم کردند.
۸ – بعد از انجام مراحل بالا مسئله دیگه تمام شده است و اصلا در مورد انها بحثی نکنید .
۹ – اگر کودک خواست صحبتی در مورد کارش یا شما بکند شما با کمال میل بپذیرید .
کودکانمان که همیشه کار بد نمی کنند که و شما وقتی کار بدی رو میخوای برداری باید کار خوبی رو بجاش قرار بدی و اونهم با تمجید یک دقیقه ای صورت دهید .
در این روش تمجید جدید شما باز در عرض یک دقیقه از کودک برای کار خوبی که انجام داده تمجید میکنید در چند مرحله :
۱ – در حین کار خوب تمجید یک دقیقه ای رو ابراز کنید .
۲ – کار خوب رو بطور مشخص معلوم کنید.
۳ – اساس خود رو دقیق و ساده بیان کنید .
۴ – چند ثانیه سکوت.
۵ – ابراز علاقه به کودک و در آغوش گرفتن او
۶ – اتمام مسئله و کش ندادن آن و کوتاه بودن .
شما با انجام این دو روش
اولا :با کودک خود صحبت کرده ای نه با دعوا و نه لوس کردن
ثانیا :نحوه ی بیان احساسات رو به او آموزش دادید
ثالثا : ارزش اورو بالا برده اید و خودش کم کم متوجه میشه که با ارزشه و به عزت نفس میرسه که کسب عزت نفس انسان رو از انجام کارهای زشت باز میداره طبق فرمایشات حضرت علی علیه سلام
رابعا : شما خودتان کم کم به خود کنترلی در مقابل اعمال کودکانتان میرسید
خامسا : که از همه اینها مهمتره این توبیخ یک دقیقه ای از تنبیه بدنی برای کودکان دردآور تر و موثرتر است و تمجیدش هم لذت بالایی داره
امیدوارم در تربیت کودکانتان پیروز باشید و به کودکانی سر بلند و خودکار و بافهم و خلاق برسید.
