شهر باستانی و فرهنگی «غزنی» که به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال ۲۰۱۳ شناخته شد، نقطه مشترکی بین ایران و افغانستان است.
شهر غزنی در شرق افغانستان که مردان نام آور بزرگی را در خود پرورانده است زمانی مرکز فرمانروایی و تولد پادشاهان غزنوی بوده است. این شهر تاریخی به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2013 انتخاب شده است.
مسئولان ارشد فرهنگی جمهوری اسلامی ایران نیز چندی پیش در مراسم گرامی‌داشتی که به این مناسبت با حضور وزیر فرهنگ افغانستان در تهران برگزار شد، آمادگی خود را برای بازسازی این شهر اعلام کردند.
بقیه در ادامه
موقعیت جغرافیایی غزنی
شهر غزنی یکی از ولایت‌های مهم افغانستان در شرق این کشور است که در گذشته پایتخت «سلطان محمود غزنوی» بوده است.
غزنی از شرق با «ولایت لوگر»، «پکتیا» و «پکتیکا» و از غرب با ولایت «ارزگان» و «زابل» و از شمال با ولایت «میدان وردک» و «بامیان» و از جنوب با خاک پاکستان در ارتباط است و فاصله این شهر با کابل 135 کیلومتر است.
طبیعت زیبای غزنی - منطقه مالستان
«میر غلام محمد غبار» مورخ افغان در کتاب «جغرافیای تاریخی افغانستان» تاریخ غزنی در سه قرن اول اسلام را بسیار مهم دانسته است و از لشکر کشی سپاهیان عرب در دوره فرمانروایی «عبدالملک» بر این سرزمین یاد کرده است.
* غزنی مرکز «زابلستان» قدیم و شهر مردان نام آور
غزنی یا «غزنین» روزگار درازی در گذشته مرکز و پایتخت ترکان بوده و در عصر خود، از شهرهای آباد و مشهور جهان به حساب می‌آمد.
مناره‌های غزنی
«بصیر احمد دولت آبادی» در کتاب «شناسنامه افغانستان» در معرفی شهر غزنین چنین می‌نویسد: «غزنه مرکز مردان بزرگ و ناموری در علم و ادب را در دامن خود پرورانده است که دنیا را روشن نموده و هم مردان و گشور گشایان را به آغوش خود پرورش داده و «سلطان محمود» از این دیار برخاسته است.»
«مونت استوارت الفنستون» در کتاب «افغانان، جای، فرهنگ، نژاد» در باره گذشته شهر غزنی آورده است که این شهر در هشتصد سال پیش از این، مرکز چنان امپراطوری بود که قلمروش از «دجله» تا «گنگا» و «دریای سیحون» تا «خیلج فارس» گسترش داشت.
آرامگاه سلطان محمود غزنوی یکی از آثار تاریخی شهر غزنی محسوب می‌شود و آن گونه که مونت استوارت در کتاب خود نوشته است: درهای آرمگاه سلطان محمود که خیلی بزرگ و از چوب خوشبوی صندل است، توسط خود سلطان محمود از معبد «سومنات» «گجرات» هند که در آخرین لشکرکشی آن را غارت کرد، آورده شده است.
ارگ قدیمی و تاریخی غزنی
شهر غزنی در قدیم مرکز زابلستان و یکی از شهرهای بزرگ و زیبای آسیا به حساب می‌آمد و دانشمندان و شاعران بزرگی چون «ابوالفضل بیهقی»، «ابوریحان بیرونی»، «حکیم سنایی غزنوی»، «منوچهری»، «مسعود سعد سلمان» و «علی بن عثمان هجویری» در این شهر می‌زیسته‌اند و آرامگاه برخی از این دانشمندان جهان اسلام نیز در این شهر بوده است، که از معروف‌ترین آنها می‌توان به مقبره ابوریحان بیرونی و سنایی غزنوی شاعر معروف زبان فارسی اشاره نمود.
مناره‌های شهر باستانی غزنی
غزنی مرکز بازرگانی
غزنی از نظر بازرگانی و تجارت روزگاری از شهرهای مهم منطقه به حساب می‌آمد که در ابتدای مرزهای هندوستان قرار داشت. «محمد ابن طوسی» در کتاب «عجایب المخلوقات» از کالاهای صادراتی غزنی به هندوستان یاد کرده است.
میر غلام محمد غبار در کتاب جغرافیای تاریخی افغانستان از قول مؤلف کتاب «حدودالعالم» می‌نویسد: «غزنی در بازرگانی و در بسیاری نعمت‌ها شهره آفاق است و در همه نواحی، هیج شهری توانگرتر و تجاری‌تر از غزنی نیست.»
افول غزنی
پس از مرگ سلطان محمود غزنوی، بین فرزندانش «محمد» و «مسعود» بر سر قدرت اختلاف افتاد و سرانجام مسعود بر بردارش غلبه کرد، ولی حکومت مسعود نیز از انسجام لازم برخوردار نبود و پس از مرگ او حکومت غزنوی رو به افول نهاد و سر انجام در قرن ششم هجری، «علاءالدین حسین غوری» شهر غزنی را به خاک و خون کشید و به خاطر این کار به «علاءالدین جهان سوز» شهرت یافت و غزنی تا به امروز هرگز رونق گذشته خود را به دست نیاورد.
در آخرین اجلاس سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی کشورهای اسلامی (آیسسکو) که در «طرابلس» پایتخت لیبی بر گزار شد، شهر غزنی مرکز ولایت غزنی افغانستان در سال 2013 به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام شناخته شد.
