گیاه استبرق دارای گل‌های بسیار زیبای و حیرت‌انگیزی است که حشرات را به دام خود می‌اندازد.
استبرق گیاه دائمی است و تا 75 سانتی‌متر رشد می‌کند و گل‌های این گیاه حشرات را به تله می‌اندازد.
خواص معجزه‌آسای گیاه استبرق
گل‌دهی آن از تیر ماه تا شهریور ماه است و گرده‌افشانی استبرق به وسیله زنبور، حشرات و پروانه‌ها صورت می‌گیرد و در خاک‌های شنی و لومی با زهکشی خوب رشد و دمای 20 درجه زیر صفر را تحمل می‌کند.
از گیاه استبرق می‌توان محصولی لطیف‌تر از ابریشم به دست آورد و ما می‌توانیم به جای کرم ابریشم از ابریشم حاصل از گیاه کویری استبرق استفاده کنیم که بسیار لطیف، سفید و با کیفیت است.
از استبرق می‌توان داروهای ضد اسهال تولید کرد، ریشه تلخ استبرق خلط‌آور، ضد نفخ، ادرارآور و معرق مقوی و دارای اثر قی‌آور شدید است.
همچنین از ریشه‌های پودر شده استبرق ضمادی تهیه می‌کنند که در درمان ورم، سوختگی، زخم‌ها، سستی اندام بدن و غیره به کار می‌رود و از پوست استبرق فیبری می‌سازند که می‌توان از آن ریسمان و لباس تهیه کرد و بذر آن 21 درصد روغن نیمه‌خشک دارد.
در برخی از نواحی هند و مالزی از ریشه این گیاه در مداوای جذام، برخی بیماری‌های جلدی مانند سودا و رفع سیفلیس استفاده می‌شود، شیرابه شیری‌رنگ آن در بعضی نواحی هند برای درمان بر روی تومور و التهاب‌ها قرار داده می‌شود.
گرده‌افشانی در این گیاه به یک روش غیرمعمول انجام می‌شود، گرده بیشتر از آن‌که به صورت تک‌دانه و چهاردانه باشند، همانطور که اغلب گیاهان این‌گونه هستند در ساختار پیچیده گروهی دسته‌بندی می‌شود که به آنها پولینیا می‌گویند.
دهانه‌های یک گل استبرق که حشراتی چون زنبور عسل، زنبور وحشی و پروانه‌ها را در خود می‌خواند به پنج شکافی می‌لغزند که توسط پرچم‌های یک گل درست شده است.
پایه پولینیا به صورت مکانیکی به حشره متصل می‌شود در حالی که یک جفت از کیسه‌های گرده را با خود می‌کشد، هنگامی که گرده‌افشان یا حشره پرواز می‌کند.
گرده‌افشانی توسط یک فرآیند وارونه تحت تاثیر قرار می‌گیرد که در آن یکی از پولینیاها در شکاف یکی از پرچم‌ها به دام می‌افتد، گونه‌ای از استبرق بذرهای خود را در فولیکول تولید می‌کند.
بذرها که در ردیف‌های روی هم بنا شده‌اند که دارای رشته‌های میله‌ای شکل ابریشمی به نام پاپوس، ابریشم یا ابریشم خام آن را می‌شناسند.
فولیکول بذرها را رسیده و به دو نیم تقسیم می‌کند که هر کدام توسط تعدادی پاپوس خشک به وسیله وزش باد حمل می‌شوند که نوعی انتشار دانه است.
شهرستان ریگان یکی از رویشگاه‌های گیاه استبرق است که این گیاه در قسمت‌هایی از این شهرستان رویش دارد.
گیاه استبرق بیشتر در روستاهای بخش گنبکی و روستاهای بمبویان دهرضا و در قسمت‌هایی از مناطق کوهستانی ریگان رویش دارد.
کشت گیاه استبرق در دستور کار مسئولان ریگان است
در ریگان به دلیل شرایط آب وهوایی مناسب برای رویش گیاه استبرق برنامه کشت این گیاه دارویی و صنعتی در دستور کار قرار گرفته است.
فرماندار ریگان به خبرنگار فارس گفت: شهرستان ریگان در فاصله 300 کیلومتری از مرکز استان کرمان با وسعتی بیش از 850 هزار هکتار و جمعیتی افزون بر 70 در جنوب شرقی استان کرمان قرار دارد.
مجید اعتمادی افزود: شهرستان ریگان دارای 306 آبادی است که 260 آبادی آن دارای سکنه و 46 روستای آن خالی از سکنه هستند و دارای دو اقلیم گرم و خشک و معتدل کوهستانی است که بارندگی در اقلیم گرم و خشک متوسط سالانه 40 میلی‌لیتر و در اقلیم کوهستانی تا 300 میلی‌متر و متوسط دمای هوا حدود 24 درجه سانتی‌گراد در سال بین منفی یک و مثبت 49 و تبخیر سالانه 4 زهرا و 766 میلی‌متر تخمین زده شده و ارتفاع این شهرستان از سطح دریا 480 تا 2 هزار و 460 متر است.
ظرفیت 30 هزار هکتاری ریگان برای کشت استبرق
وی بیان داشت: با توجه به ورود بخش مهمی از سیلاب‌های شهرستان‌های همجوار و بارش قابل توجه در ارتفاعات این شهرستان قابلیت مهار سیلاب شیرین در سرشاخه‌ها و هدایت آنها در سدهای خاک آبخیز و آب‌خوان و استفاده بهینه برای تغذیه سفره‌های زیرزمینی و کشت درختان بیابانی از جمله استبرق که با طبیعت و اقلیم این منطقه سازگار بوده و در جنگل‌های واقع در غرب و جنوب شهرستان به فراوانی روییده است.
فرماندار ریگان افزود: امکان کشت حداقل 30 هزار هکتار گیاه استبرق در شهرستان ریگان وجود دارد که نمونه آن اجرای طرح آب‌خوان و آبخیز آب‌باریک در جنوب بخش گنبکی این شهرستان است که از پخش سیلاب رودخانه آب‌باریک حدود 3 هزار هکتار جنگل فراهم شده است.
اعتمادی عنوان کرد: بر اساس مطالعات انجام شده حوزه‌های آبخیز شهرستان ریگان دارای 44 هزار و 200 هکتار مساحت هستند که عبارتند از حوزه آبخیز رودخانه گزبهمن، رودخانه کنارناییو دهنه عباسعلی که قابلیت کشت کنترل و مهار سیلاب‌ها بهره‌برداری از سیلاب‌ها و اصلاح کاربری اراضی و بهره‌برداری از اراضی متناسب با استعداد سرزمین را دارد.
وی ابراز داشت: در طرح بزرگ جف که در شهرستان ریگان در حال اجراست از این گیاه برای کشت استفاده می‌شود.
==================
گزارش و عکس از: موسی ملاییان
==================
