خوش آمدید

دستورالعمل‏هاى تَرک گناه‏

1. تَرک فکر گناه‏
ابتدا نوبت گناه‏شناسى است؛ شناخت گناهان و تفکر در آثار دنیوى و اخروى آن‌ها، گام نخستین در شناسایىِ تصویر زشت گناهان و زمینه‏ساز تنفر از آن‌هاست. سپس باید به‌سراغ گناه‏زدایى رفت. مبارزة اساسى با گناه، از طریق مبارزه با زمینه‏هاى گناه و تقویت زمینه‏هاى اِصلاح، امکان‏پذیر است و دراین‏باره، راهى جز تقویت اراده وجود ندارد. سعى کنید که فکر گناه را به‌یاد خدا(عز) تبدیل کنید.

2. تَرک زمینة گناه‏
ترک زمینة گناه، سهم بسزایى در ترکِ فکر گناه دارد و از سه راه زیر می‌توان به آن دست یافت:
2-1 کنترل چشم: امام‌صادق(ع) فرمودند: «نظردوختن، تیرى مسموم از تیرهاى ابلیس است و چه‌بسا نگاهى که حسرت درازمدتى را [در دل] به‌ارث بگذارد» بنابراین، انسان باید تا حدّ امکان، از حضور در مجالس مختلط یا برخورد با نامحرم، پرهیز کند. 
2-2 کنترل گوش: باید از شنیدنى‏هایى پرهیز کرد که ممکن است به‌حرام منجر شده یا زمینه‏ساز حرام شوند؛ مانند موسیقى حرام، صداى شهوت‌انگیز نامحرم و... . 
2-3 تَرک همنشینى با دوستان ناباب: دوستانى که باعث مى‏شوند انسان گناه را مزمزه کند، درواقع دشمن‌اند و باید از آنان پرهیز کرد. امام‌سجاد(ع) از سخن‌گفتن و رفیق‌بودن با پنج فرد، نهى فرموده‌اند: دروغگو، گناهکار، بخیل، احمق و کسى که قطع‌رحم کرده است.

3. اشتغال به برنامة شبانه‌روزى‏
حتماً باید شبانه‏روزِ خود را با برنامه‏ریزىِ صحیح و متناسب با وضع روحى و جسمىِ خود، پُر کنید و هیچ ساعتی بیکار نباشید تا نفْس شما مشغول شود. در اوقات بیکارى، وسوسه‏هاى نفس و شیطان به‌سراغ انسان مى‏آید و او را به فکر گناه و سپس به خودِ گناه مى‏کشاند. امیرمؤمنان، على(ع)، فرمودند: «به‌راستى، این نْفس، پیوسته و به‌بدى امر مى‏کند؛ درنتیجه، هر کس آن‌را به خود واگذارد [و به کارى نگمارد]، نفْس او را به‌سمت گناهان مى‏کشاند.»

4. روزه‌گرفتن‏
روزه‌گرفتن، قواى حیوانى و شهوانى انسان را تضعیف مى‏کند و اگر قواى شهوانى ضعیف شود، فکر گناه هم کم‌رنگ می‌شود. امام‌جعفرصادق(ع) فرمودند: «هرگاه شکم پُر شود، طغیان مى‏کند.» مفهوم حدیث این است که اگر شکم پُر نشود، طغیان نمى‏کند و بهترین نوع گرسنگى، همان روزه‌گرفتن است. 
تذکر این نکته بسیار ضرورى است که روزه نباید براى بدن ضررى داشته باشد؛ وگرنه شرعاً حرام است. نیز، نباید مزاحم اجرای کارهاى روزمره باشد. درهرصورت، اگر روزه‌گرفتن ممکن نیست، ساعات پرداختن به ورزش باید افزایش یابد.

5. ورزش‏
هر روز ورزش لازم است؛ البته آن ورزش‏هایى که براى بدن ضررى ندارد؛ مثل نرم‌ دویدن و نرم طناب‌زدن و اجرای حرکت‏هاى کِششى.

6. ذکر و یاد خدا(عز)
ذکر خدا، آثار مثبت فراوانى دارد. ذکر، ازآن‌جهت که با ذاکر اتحاد وجودى مى‏یابد و حضور خداوند(عز) را در دل و جان مؤمن ملموس می‌کند، موجب مى‏شود که ذاکر، خود را در محضر خدا(عز) حاضر ببیند و از کمال قُرب او بهره‌مند شود و درنتیجه، بر محور حیا، از بسیارى افکار پلید، اخلاق زشت و اَعمال نکوهیده، پرهیز کند. 
 

** چند توصیه‏

1. هیچ گناهى را کوچک نشمارید. 
2. در ابتداى روز، با خداى متعال شرط کنید که گناه نکنید و در طول روز، مراقب اَعمال و رفتار خود باشید و در پایان روز، از خویش حساب بکشید. اگر از عملکرد خویش راضى بودید، خداى را شکر گویید و درصورتى‌که راضى نبودید، بر خویش سخت بگیرید. 
3. بدانید که همواره، در محضر خداى بزرگ(عز) هستید و او، بر وجود شما، اِشراف دارد و از ظاهر و باطن شما آگاه است. 
4. از خداوند(عز)، با دعا و نیایش، استعانت و استمداد بجویید؛ زیراکه خود فرموده است: «اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، هیچ‌کدام به فضیلت و تزکیه روى نمى‏آوردید.» 
5. اَعمال و عادات نیکو را جانشین رفتار ناپسند کنید؛ مانند شرکت دائمى در نمازجماعت، نماز شب و دعا. قرآن کریم مى‏فرماید: «خوبى‏ها، سرانجام، میدان را بر بدى‏ها تنگ خواهد کرد و آن‌ها را از بین خواهد برد.» 
7. مطالعه دربارة زندگىِ پارسایان و زاهدان و مطالعة کتاب‏هاى اخلاقى را فراموش نکنید؛ مثلاً گناه‏شناسى اثر آقای قرائتى؛ گناهان کبیره و قیامت و قرآن (تفسیر سورة طور)، از شهید دستغیب.

*نویسنده:سیّدمصطفى عِلم‏خواه‏/کارشناس اداره پاسخگویی به سوالات شرعی آستان قدس رضوی
پی‌نوشت‌ها

. شیخ‌عباس قمى، سفینهالبحار.
. همان.
. على سعادت‌پرور، سرّالاسراء، ج1، ص544. 
. فیض کاشانى، المحجه البیضاء، ج5، ص150. 
. نور/21.
. هود/114.