اکثر ما در کودکی های خود روزهایی را به یاد می آوریم که بزرگترها برای سرگرم کردن و یا کوتاه نمودن شب های بلند زمستان با قصه، مثل و چیستان اعضای خانواده را گرد هم می آوردند و لحظات استثنایی و دلپذیری را در پس این داستانهای راز گونه و پر معنا فراهم می کردند لحظاتی که تا کنون در یاد و خاطره باقی مانده است.
قصه ها به کودکان یاری می رسانند تا ارتباط ها را درک کنند رابطه ای که بین شخصیت های یک قصه وجود دارد، می تواند به کودک یاری برساند که خود چگونه این موارد را در زندگی رعایت کند. موضوع مهم دیگر که تاثیر زیادی بر فرایند اجتماعی شدن کودک دارد این است که قصه ها پیامها و ارزش هایی را به مخاطب خود منتقل می کنند کودک در اثر شنیدن، تکرار شنیدن و حتی فکر کردن به قصه می تواند این پیامها را جذب کند و ارزشهای خانوادگی، اجتماعی و انسانی را بگیرد. غیرمستقیم بودن این پیام ها موجب میشود که برای کودک دلنشین تر، جذاب تر و دوست داشتنی تر شود.
هم چنین قصه ها قدرت تمرکز و دقت کودکان را افزایش می دهند. کودکان در اثر شنیدن این توانایی را به دست می آورند تا بتوانند شنیدن فعال را تجربه کنند. آنها حتی برای اینکه بتوانند ماجرا را دنبال کنند، ضروری است که دقت و تمرکز لازم را برای خوب شنیدن تمرین کنند. برای منظم شدن و فعال شدن کودکان در امور هم قصه گویی یک آموزش جذاب است قصه ها می توانند به کودکان یاد بدهند که چگونه روی کار تمرکز کنند و با دقت آن کار را پیش ببرند.
در عین حال قصه ها موجب میشوند تا کودکان بتوانند با گسترهای از کلمه ها آشنا شوند. کلمه هایی که ممکن است در گفتگوی روزانه هیچ وقت مورد استفاده قرار نگیرند همچنین قصه ها موجب می شوند تا کودکان با تجربه ها، احساس ها، عواطف و شیوه های نگرش بزرگترها آشنا شوند.
بقیه در ادامه مطلب...
شرايط قصه هاي اخلاقي
والدين براي اصلاح رفتار كودك خود مي توانند از اهرم قصه كمك بگيرند، ولي نكته بسيار مهم در قصه گويي آن است كه نصيحت والدين در قالب قصه، نبايد به گونه اي باشد كه كودك هدف والدين خود از بيان قصه را به راحتي بفهمد. وقتي والدين كودك برايش قصه مي گويند، او روح و جان و حواسش را در اختيار آن ها قرار مي دهد و با تمام وجود، به قصه آن ها گوش مي كند. حال اگر والدين در بيان قصه، كمي قوه ي خلاقيت و ذوق خود را به كار بگيرند، مي توانند قصه را به گونه اي طراحي نمايند كه به بهترين شكل، به اهداف تربيتي مورد نظر خود دست پيدا كنند. والدين مي توانند در حين قصه گويي، با مطرح كردن پرسش هايي از متن قصه، فكر و ذهن كودك را در جهت رسيدن به هدف نهايي قصه هدايت كنند.
يكي از بزرگترين اشتباهات رايج والدين در بيان قصه براي كودكان اين است كه براي گرفتن يك نتيجه تربيتي، محيط قصه گويي را به كلاس سخنراني و درس اخلاق براي كودك تبديل مي كنند و با اين كار، علاوه بر اين كه اشتياق كودك را براي همراهي در قصه گويي از بين مي برند، موجب عدم دستيابي او به اهداف تربيتي موردنظر نيز خواهند شد. كودكان عاشق قصه هاي داستاني محض هستند و والدين هم بايد از اين فرصت، به بهترين شكل ممكن در جهت ارائه نكات اخلاقي به كودك استفاده كنند.
با احساس قصه بگوييد
يكي از شرايط تاثيرگذاري قصه بر كودك، بيان كردن آن با احساس است. چنانچه والدين قصه را تنها براي رفع تكليف و بدون هيچ گونه احساسي به طور روزنامه وار بخوانند، كودك هيچ بهره اي از قصه و مفاهيم اخلاقي آن نمي برد و حتي ممكن است زمينه خستگي و احساس تنفر او از قصه نيز فراهم شود. والدين مي توانند با تغيير صداي خود به جاي شخصيت هاي اصلي داستان و كمك گرفتن از كودك براي بازي در يك نقش، به قصه جان دهند و كودك را نيز وارد محيط قصه كنند. اين كار همچنين موجب رشد خلاقيت كودك مي شود و سبب مي شود قصه، تاثير مطلوبي در آموزش مفاهيم اخلاقي به كودك داشته باشد.
قصه بايد باعث ارتقاي شخصيت كودك شود
والدين بايد در گفتن قصه به كودك خود به گونه اي برخورد نمايند كه موجب ارتقاي شخصيت كودك شود. در برخي از قصه ها والدين مي توانند به جاي شخصيت اصلي داستان، از نام كودك خود استفاده كنند؛ البته به شرطي كه قهرمان داستان ارزش هاي اخلاقي مثبتي داشته باشد. اين كار باعث مي شود كودك با احساس بهتري ادامه داستان را دنبال كند. يكي ديگر از كارهاي والدين در قصه گويي آن است كه كودك خود را در محيط قصه، يا صحنه هايي مواجه كنند كه او در محيط واقعي، از مواجه شدن با آن صحنه ها احساس وحشت مي كند و در ادامه داستان، والدين بايد كودك خود را در صحنه هاي وحشت آور، پيروز نشان دهند؛ براي مثال چنانچه كودكي از امتحان رياضي وحشت دارد، والدين مي توانند با بيان كردن قصه اي با اين انتها «...و محمد با تلاشي كه كرده بود، توانست در امتحان رياضي پايان سال، با نمره ي خوبي قبول شود!» زمينه بالا رفتن اعتماد به نفس كودك خود را در مواجه شدن با امتحان رياضي فراهم نمايد.
البته نكته اي كه والدين حتما بايد به آن توجه كنند آن است كه نبايد در بيان اين قصه ها، از موضوعات خيالي استفاده كنند؛ براي مثال اگر والدين در مثال قبلي، از موجودات خيالي مانند غول چراغ جادو براي موفقيت كمك بگيرند (...و محمد توانست با كمك غول چراغ جادو در امتحان رياضيات پايان سال، با نمره ي خوبي قبول شود!)، اين موضوع در ذهن كودك نقش مي بندد كه او به خودي خود، توانايي كسب نمره ي خوب در امتحان رياضي را ندارد و تنها با كمك عوامل خيالي مي تواند چنين موفقيتي را به دست آورد.
تاثیر شگفت انگیز قصه بر روی کودکان
قصه گفتن برای تکامل مغز نوزادان و کودکان لازم است چراکه با قصه‌گویی علاوه بر شناسایی صدای والدین، صحبت کردن برای کودک راحت‌تر میشود. کودکان از طریق قصه‌ها با محیط پیرامون خود آشنا میشوند از این رو قصه‌ها می‌توانند فضایی را ایجاد کنند که کودکان هنگام رویارویی با واقعیت، واکنش‌های مناسبی را از خود نشان دهند. کودکان ۲ساله خیلی زود به شنیدن شعرهای کودکان و داستان علاقه نشان می‌دهند. قصه‌ها پیامها را به مخاطب منتقل می‌کنند که کودک در اثر شنیدن قصه این پیامها را جذب و لرزش‌های اجتماعی و انسانی را بیشتر درک می‌کند.
