خوش آمدید

**ماه شباط
امام رضا (ع) : (شباط) ثمانیة و عشرون یوما تختلف فیه الریاح و تکثر الامطار و یظهر فیه العشب و یجرى فیه الماء فی العود و ینفع فیه اکل الثوم و لحم الطیر و الصیود و الفاکهة الیابسة و یقلل من اکل الحلاوة و یحمد فیه کثرة الجماع و الحرکة و الریاضة.

شباط بیست و هشت روز است، بادها در آن مختلف مى‏شود باران زیاد میبارد، گیاه و علف سر از زمین بیرون مى‏آورد، آب در شاخه‏هاى درختان جارى مى‏شود، خوردن سیر و گوشت پرندگان و شکار و میوه‏هاى خشک شده سودمند است. جماع و حرکت و فعالیت و کار در این ماه بسیار نیکو است. 
برای توضیح و تحلیل کلام حضرت از کتاب طب الرضا علیه السلام / ترجمه امیر صادقى.استفاده می کنیم.

پایان زمستان

شباط ثمانیة و عشرون یوما تختلف فیه الریاح و ینفع فیه اکل الثوم.
شباط بیست و هشت روز است در آن بادها مختلف مى‏وزد خوردن سیر سودمند است.
در این ماه فشار خون بالا میرود و براى حفظ اعتدال آن خوردن سیر مفید است سیر فشار خون را پائین مى‏آورد و این خاصیت تابع خواص دیگر آنست زیرا سیر قوه باه را تقویت میکند ادرار را زیاد و عروق شعریه را باز میکند و این خاصیت‏ها در پائین آوردن فشار خون بسیار مؤثر است.

سیر معده را ضد عفونى میکند میکربها را خصوص میکرب وبا و گریب را مى‏کشد جهاز تنفس را نیرومند میگرداند و براى درمان سل و برنشیت خیلى نافع است در مورد اسهال و ضعف معده و کندى اعصاب و ذهن سودمند است پیاز مغز را قوى میگرداند.

سیر داراى ویتامین ث و ب میباشد و براى روماتیسم و نقرس بسیار مفید است.
ضماد سیر بهترین مسکن دردهاى موضعى است.

خوردن سیر براى اشخاصى که معتاد بافیون هستند خوب نیست.
خوردن سیر با انواع گوشتها خصوص ماهى و قرمه و برنج ازابتلاى بکمبودى ویتامینها جلوگیرى مى‏ کند- براى از بین بردن بوى آن مقدارى سبزى تازه بجوید و میل نمائید خوردن کپسول کلرفیل نیز بوى سیر را نابود میکند.

پرنده و شکار

و لحم الطیر و الصیود.
خوردن گوشت پرنده و شکار در آخرین ماه زمستان نافع است.
در اواخر زمستان از جهت آنکه هنوز سرماى زننده آن گاهى ما را تعقیب مى‏کند بدن ما نسبت بماههاى بعد محتاج بحرارت بیشترى است در میان خوراکى‏ ها گوشت حرارت زیادترى تولید مى ‏کند.
در این ماه سلول هاى بدن ما باید بیدار شوند. خوردن گوشت محرک اعصاب است و این خدمت را انجام می دهد ولى چون فعالیت سلول‏ ها و تحلیل و تبدیل مواد ساختمانى تن شروع مى‏ شود بهتر آنست از میان گوشت‏ ها سالمترین و سبک‏ترین آن‏ها را انتخاب کرد.

گوشت پرندگان بعلل بسیارى از جمله بعلت آنکه بهتر میتوانند از راه هاى طبیعى تغذیه کنند سالمتر و از نظر مواد غذائى و املاح معدنى کاملتر است.

بهتر آنست که از گوشت پرندگان آزاد (نه اهلى) شکارى و دریائى استفاده کنیم مواظب باشید گوشت پرندگان سالمى بدست بیاورید بنا براین ازخریدن پرندگانى که ذبح شده ببازار مى‏ آورند حتى الامکان اجتناب کنید.

گوشت شکار- حیوان غیر اهلى چون از علف‏هاى تازه و طبیعى تغذیه میکند و از آب و هواى آزاد و نور آفتاب حد اکثر استفاده را می نماید سالمتر و گوشت آنها کاملتر است اما بشرطى که شکار را بترس و اضطراب نینداخته باشند چه این کار گوشت حیوان را زهرناک می کند.

خشکبار

و الفاکهة الیابسة.
و خوردن میوه‏هاى خشک مفید است.
مراد از میوه‏ هاى خشک ظاهرا خشکبار است مانند پسته و بادام و فندق و گردو و سنجد و امثال آن. پسته از نظر قدما گرم و خشک است و باصطلاح دانشمندان جدید داراى مقدار زیادى ویتامین ب و فاقد ویتامین ث میباشد- پسته مقوى است و خون را زیاد میکند- باه و حافظه و دماغ را تقویت میکند، بدن را فربه و مجارى تنفس را باز مینماید، فندق روده و معده را نیرومند میکند روغن آن بهترین داروى سینه‏درد و سرفه و ریزش موى است و داراى مقدار زیادى کلسیم و املاح معدنى است غیر از ویتامین ث. بادام براى تقویت حافظه و باصره بسیار مفید و در مورد دردهاى سینه و شکم سودمند است سرفه خشک را مداوا میکند- در زخم روده مورد استفاده است و داراى ویتامین آ و ب و قند و سقز و چربى و مواد سفیده‏اى و آهک و فسفر میباشد و از ویتامین ث مقدار قابل توجهى ندارد و بهمین جهت قدما آن را گرم و تر میدانند.

گردو داراى آهن و فسفر و مس و ویتامین ب و ث میباشد، ملین و مقوى باه است کرم معده را دفع میکند- براى بیماران سل و قند نافع است.

سنجد داراى مقدار زیادى ویتامین k و جوهر مازو است و ضد اسهال و خونریزى میباشد براى سینه مفید و سموم معده و روده‏ ها را زایل و درد سر را تسکین میدهد.

شیرینى کمتر

و یقلل من اکل الحلاوة.
در ماه شباط باید از مقدار مصرف شیرینى کم کرد در فصل زمستان خصوص در اواخر آن پوست بدن خشک و استخوانها سخت و پوک مى‏شود جریان خون نیز دچار اشکال میگردد امراض جلدى زیاد مى ‏شود، حصبه فراوان میگردد، روماتیسم و نقرس بسیار مشاهده مى‏ شود.

پیدایش و ازدیاد این گونه امراض البته بجهت اختلالاتى است که در مزاج پیدا مى‏ شود و در آن سخنى نیست چیزى که قابل بحث و گفتگو است این مطلبست که آیا علل بیمارى منحصر بکمبود ویتامینها و املاح معدنى و تسلط میکروبها است یا موجبات دیگرى هم میتواند داشته باشد، تحقیق آنست که تندرستى ما شرائط زیادترى لازم دارد و تأمین حواس پنجگانه از جمله آنها است مثلا از اقسام ویتامینهائى که در بدن ما لازم است ویتامین ث و گروه ب میباشد این دو نوع ویتامین را بمقدار کافى میتوان از هسته‏هاى تلخ میوه‏ها استفاده کرد حال اگر مدتى براى تأمین این دو احتیاج جز به هسته‏ هاى تلخ نپردازید خواهید دید که چگونه تمام مفاصل شما از هم جدا مى‏ شود پوست بدن شکاف‏ها و ترک‏هاى زیاد پیدا مى‏ کند چشم جایى را نمى‏ بیند و هزاران خلل دیگر نظم بدن ما را درهم میریزد. عوارض فوق بر اثر آنست که ذائقه ما سهم شیرینى خود را نگرفته و از این‏ راه نیروى الکتریکى بدن را تأمین نکرده است ولى افراط در خوردن شیرینى‏ها نیز عوارض سوء دیگرى را در بر دارد که به بعضى از آنها فوقا اشاره شد.

کوشش و کار

و یحمد فیه کثرة الجماع و الحرکة و الریاضة.
اعمال غریزه جنسى و حرکت به اعضاء و پرداختن بکارهاى سخت در این ماه بمقدار زیاد پسندیده است.
ماه شباط آخرین ماه زمستان است. بعد از این ماه فصل بهار شروع مى‏ شود در آن فصل فعالیت نباتات و حیوانات آغاز مى‏ گردد.

فعالیت در عالم نبات و حیوان تعقیب بیدار شدن اعصاب و جنبش سلولهاى ترکیبى آنها است. در سرماى زمستان اعصاب را یکنوع رخوتى فرامى‏گیرد و سلولهاى مرده همچنان در جاى خود مانده ایجاد سده‏ ها و تصلب میکنند.

کثرت عمل مجامعت در ماه شباط و حرکت و تحمل کارهاى سخت اعصاب را بیدار میکند عمل تعریق را قوى میگرداند سلولهاى مرده را تحلیل برده بیرون مى‏ افکند و صحنه بدن را براى فعالیت سلول‏هاى زنده وسیع میگرداند و دنبال این خدمت‏ها شرایط تندرستى و نشاط روح و بدن را تکمیل میسازد.

( طب الرضا علیه السلام / ترجمه امیر صادقى ص173 تا ص 181)

پینوشت:

*شباط. [ ش ُ ] (اِ) به لغت رومی ماه آخر زمستان است . (برهان قاطع). یکی از ماههای سریانی است که میان ماه کانون الثانی و آذار قرار دارد. (از متن اللغة). ماهی است از سال رومی و آن ماه آخر زمستان است . (منتهی الارب ). مشهور در شباط شین معجمه است و جوهری در صحاح آورده که سین مهمله است و شاید که اصل آن شین معجمه و معرب آن سین مهمله باشد. در اصل سریانی این کلمه شباط با شین بوده و در عربی با شین و سین هر دو استعمال شده است . (فرهنگ نظام ). تمام دوازده ماه سال رومی در این شعر جمع است : 

دو تشرین و دو کانون و پس آنگه 
شباط و آذر و نیسان ایار است 
حزیران و تموز و آب و ایلول 
نگهدارش که از من یادگار است .