يكي از دستاوردهاي ارزشمند و مهم انقلاب اسلامي، تأسيس سپاه پاسداران
انقلاب اسلامي به فرمان بنيانگذار نظام اسلامي است. در اهميت اين دستاورد
همين بس كه علاوه بر آن كه خود يكي از دستاوردهاي انقلاب اسلامي است، حفاظت
و صيانت از دستاوردهاي انقلاب اسلامي را نيز به عهده دارد.
حضرت امام خميني(ره) در تأثير و نقش سپاه فرمودند: «اگر سپاه نبود كشور هم نبود.»
اين توصيف، نه از باب تعارف و مبالغه – كه حضرت امام(ره) از اين شائبه‌ها مبرا بودند ـ بلكه با عنايت به نقشي است كه از اولين روزهاي ولادت اين نهاد، در سخت‌ترين شرايط و روزهاي بحراني اوايل انقلاب، به عهده پاسدارانش قرار گرفت و از اين آزمون‌ها، موفق و سربلند بيرون آمدند. اين نقش‌آفريني تا امروز هم ادامه يافت.
بقيه در ادامه حضرت امام(ره)، در دوم ارديبهشت 1358 طي فرماني به شوراي انقلاب اسلامي، تأسيس نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي را رسماً اعلام نمودند و فعاليت‌هاي پاسداران كه از ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي آغاز شده بود، با اين فرمان در تشكيلات سپاه منسجم و همآهنگ گرديد. شوراي انقلاب نيز با تأسيس شوراي فرماندهي سپاه پاسداران، گام اساسي را در جهت سازماندهي اين نهاد برداشت.
شوراي انقلاب با تصويب اساسنامه‌اي در 9 ماده و 9 تبصره در تاريخ 2 ارديبهشت 1358، وظايف اين نهاد را در 11 بند مشخص نمود و تشكيلات آن را معين كرد.
مجلس خبرگان بررسي نهايي قانون اساسي، در تاريخ 30 مهر 1358، با توجه و تأكيد برنقش سپاه پاسداران، بر تداوم اين نقش در اصل يكصدوپنجاهم، صحه گذارد و سپاه پاسداران را در ميثاق ملي ـ قانون اساسي ـ جايگاه ويژه بخشيد.
«سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه در نخستين روزهاي پيروزي اين انقلاب تشكيل شد، براي ادامه نقش خود در نگهباني از انقلاب و دستاوردهاي آن پابرجا مي‌ماند. حدود وظايف و قلمرو مسؤوليت اين سپاه در رابطه با وظايف و قلمرو مسؤوليت نيروهاي مسلح ديگر با تأكيد بر همكاري برادرانه ميان آن‌ها به وسيله قانون تعيين مي شود.»
مجلس شوراي اسلامي، پس از بررسي‌هاي كارشناسانه و اعمال نظرات شوراي نگهبان، در تاريخ 15 شهريور 1361، اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب را تصوميب نمود كه در تاريخ 18 مهر 1361 عدم مغايرت آن با موازين شرع و قانون اساسي از طرف شوراي نگهبان اعلام گرديد. متعافب آن، رياست اولين دوره مجلس شوراي اسلامي، حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني، آن را به دولت ابلاغ و از سوي آقاي ميرحسين موسوي، نخست‌وزير به سپاه پاسداران ابلاغ شد.
در 26 شهريور سال 1364، حضرت امام خميني(ره)، فرماندهي معظم كل قوا، در فرمان تاريخي خود، تجهيز سپاه پاسداران به سه نيروي زميني، دريايي و هوايي را تصريح نمودند كه اين امر نقطه عطفي در سازمان و مأموريت‌هاي سپاه بود.
بسم الله الرحمن الرحيم
«جناب آقاي محسن رضايي فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
با توجه به اين كه در اصل 150 قانون اساسي سپه در نگهباني از انقلاب و دستاوردهاي آن تصريح شده است و نظر به اين كه انجام اين نقش بدون آمادگي كامل سپاه از جهت تجهيزات و آرايش جنگي و فنون دريايي، زميني، هوايي امكان‌پذير نيست شما مأموريت داردي، هر چه سريعتر سپاه پاسداران را مجهز به نيروهاي زميني، هوايي و دريايي قوي نماييد تا در موارد لازم با همكاري و همآهنگي ارتش جمهوري اسلامي ايران از مرزهاي زميني، دريايي و هوايي كشور حفاظت نمايند. »
روح الله الموسوي الخميني
تا پايان سال 1369 نيروي مقاومت بسيج در تحقق بخشيدن به ارتش بيست ميليوني و نيروي قدس جهت حمايت از نهضت‌هاي اسلامي، با تصويب مقام معظم رهبري به سازمان سپاه افزوده شده و پنج نيروي زميني، هوايي، دريايي، مقاوت و قدس، ساز و كار اصلي تشكيلات سپاه شدند.
قانون سپاه نيز با توجه به تدابير و رهنمودهاي فرماندهي معظم كل قوا، توسط نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، مورد بررسي قرار گرفت و در تاريخ 21 مهر 1370 تصويب و با تأييد شوراي نگهبان در تاريخ 24 مهر 1370 توسط ستاد فرماندهي كل قوا به سپاه ابلاغ گرديد. اين قانون مشتمل بر دويست و سي و پنج ماده و دويست و شصت تبصره مي‌باشد. براساس اين قانون مأموريت و وظايف كلي سپاه به شرح ذيل مي‌باشد:
مأموريت:
الف. دفاع مسلحانه از انقلاب و دستاوردهاي آن و حفاظت و دفاع از كشور در مقابل هرگونه تهديد و تعرض مسلحانه از داخل.
ب. آمادگي لازم براي مصاف با دشمن مهاجم از مرزها، براي تهاجم و ضربه‌زدن متمركز (عمليات آفندي) در مواقع لازم.
ج. جذب، آموزش، سازماندهي، تجهيز و به كارگيري آحاد مردم به منظور تشكيل ارتش 20 ميليوني.
وظايف:
1. سازماندهي، آموزش، تجهيز، ايجاد و حفظ آمادگي نيروهاي سپاه متناسب با تهديدها، براي انجام مأموريت‌هاي سپاه.
2. سازماندهي، آموزش و آماده به رزم نگهداشتن پرسنل وظيفه سپاه در دوران خدمت ضرورت و احتياط.
3. حفاظت سرزميني بعضي از مناطق كشور.
4. دفاع و حفاظت از تأسيسات، اماكن، منابع و مراكز حياتي و حساس كشور. تبصره موارد موضوع بندهاي 3 و 4 بنا به تشخيص فرماندهي كل قوا ابلاغ خواهد شد.
5. حفاظت از هواپيماهاي كشوري و مقابله با هواپيماربايي و برقراري امنيت پرواز آن‌ها.
6. حفاظت از شخصيت‌ها.
7. جمع‌آوري و برآورد اطلاعاتي، كسب آمادگي و مقابله با بحران‌هاي منطقه‌اي در داخل به منظور برقراري امنيت در چهارچوب مأموريت سپاه.
8. مقابله نظامي و سركوب گروه‌هايي كه انگيزه براندازي نظام جمهوري اسلامي يا نفي حاكميت آن و يا خرابكاري و عمليات ضدامنيتي با توسل به قوه قهريه دست مي‌زنند و تثبيت مواضع و آن‌گاه واگذاري موقعيت به ارتش جمهوري اسلامي ايران.
9. شركت در دفاع از مرزهاي زميني كشور در برابر تهاجم دشمن و بر عهده گرفتن نقش آفند. تبصره: زمان و چگونگي شركت سپاه در نبردهاي مرزي در هر مورد به وسيله فرماندهي كل نيروهاي مسلح تعيين مي‌شود.
10. جذب، آموزش، سازماندهي، تجهيز و به كارگيري آحاد مردم به منظور تشكيل ارتش 20 ميليوني.
11. انجام اقدامات لازم در زمينه كسب و جمع‌آوري اطلاعات مورد نياز از اوضاع، رويدادها و تحولات سياسي، نظامي آشكار و پنهان و ارزيابي مستمر تهديدها و توان رزمي دشمنان بالفعل و بالقوه در چهارچوب مأموريت‌هاي محوله.
12. همكاري با نيورهاي انتظامي در مقابله با اشرار، قاچاقچيان و برقراري امنيت انتظامي در كشور بنا به نياز و دستور.
13. تلاش در جهت استقرار كامل فرهنگ و ضوابط اسلامي در سپاه و بسيج زير نظر نمايندگي رهبري.
14. تلاش در جهت حفظ و صيانت سپاه در زمينه‌هاي امنيتي.
15. انجام فعاليت‌هاي تحقيقاتي و تلاش در جهت نيل به خودكفايي در زمينه‌هاي خاص نظامي و موارد سازمان، سيستم‌ا و روش‌ها، آموزش، تجهيزات، تعميرات و نگهداري.
16. همكاري با دولت در زمان صلح در عمران و آباداني كشور با رعايت حفظ آمادگي رزم بنا به دستور.
17. تهيه طرح نيازمندي‌هاي لجستيكي و اقدام در جهت تهيه و خريد اقلام و خدمات و اقلم مشترك داخلي كه به نيروهاي سپاه واگذار مي‌گردد.
18. تأمين نيازهاي پزشكي پرسنل سپاه و اداره بيمارستان‌ها و درمانگاه‌هاي مربوط.
19. تأمين دفاع هوايي كليه يگان‌ها، تأسيسات و نقاط حساس سپاه در حد برد سلاح‌هاي ضدهوايي سازمان نيروهاي مربوط.
نقش سپاه در امنيت ملي و مقابله با جريان‌هاي برانداز
يكي از نقش‌هاي مهم سپاه پاسداران، براساس قانون، مبارزة قانوني با عوامل و جريان‌هاي خرابكار و برانداز است. اين نقش بويژه در سال‌هاي اوليه پيروزي انقلاب اسلامي به خوبي ايفا شد. تاريخ انقلاب اسلامي، در دهه اول استقرار خود، بحران‌ها، تحريكات خرابكارانه و براندازانه متعددي را تجربه كرده است. گروه‌ها و جمعيت‌هاي محارب همچون سازمان مجاهدين خلق (منافقين)، چريك‌هاي فدايي اكثريت و اقليت، حزب دمكرات، كومله، حزب خلق مسلمان، احزاب خلق بلوچ و تركمن و عرب، گروه‌هاي مائوئيست، حزب توده، هر يك در مقطعي و همه در يك راستا، شورش‌ها و تحركات براندازانه‌اي را عليه نظام نوپاي اسلامي سازمان دادند. در تمامي اين حركات، چه در مرحلة شناسايي و چه در مرحله خنثي‌سازي و مقابله، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نقش اصلي را به عهده داشت و پاسداران در عين گمنامي، به ايثار و حماسه‌سازي بزرگ دست زدند؛ شهداي بزرگواري را تقديم انقلاب اسلامي و ملت بزرگوار ايران نمودند تا امنيت و آرامش و آسايش و تداوم بركات انقلاب اسلامي و يكپارچگي كشور ايران اسلام را برقرار سازند. كردستان روزهاي سختي را پشت سر گذاشت. مهاباد، پاوه، سردشت، نقده، پيرانشهر، سنندج روزها و ماه‌ها در دست گروه‌هاي محارب و معاند كرد با سردمداري برخي عناصر باقيمانده رژيم پهلوي و عواملي از سازمان‌هاي جاسوسي آمريكا و موصاد اسراييل، بود. سپاه پاسداران در آزادسازي و حفظ خطه كردستان در حلقة ميهن اسلامي، فداكاري بسيار كرد و با فرمان و حمايت حضرت امام خميني(ره) و همآهنگي ارتش جمهوري اسلامي، نقشة دشمنان ملت را خنثي نمود.
گروه فرقان، با انجام ترور شخصيت‌هاي بزرگ و مؤثري چون شهيد استاد مطهري، و شهيد مفتح، سايه ناامني را در كشور مي‌گستراند كه با جانفشاني برادران پاسدار، شناسايي و نابود شدند.
سازمان منافقين ـ كه در پوشش انقلابي‌گري، موفق به جذب جوانان بسياري شده بودـ با اعلام فاز نظامي در برخورد با جمهوري اسلامي و ترور شخصيت‌هاي بزرگي چون شهيد بهشتي و 72 تن شهداي هفتم تير و شهيد رجايي و باهنر، به معضلي بزرگ براي نظام تبديل شده بود. با همت پاسداران و همكاري اطلاعاتي مردم، خانه‌هاي تيمي آنان شناسايي و با شجاعت كم‌نظير پاسداران، متلاشي شدند و فتنه بزرگ منافقين از فضاي جامعه اسلامي برداشته شد.
سران حزب توده، با سابقه بيش از سي سال فعاليت تشكيلاتي و اطلاعاتي و تربيت توسط عناصر اطلاعاتي شوروي سابق و وابستگي كامل و پشتيباني از سوي آن كشور، منافقانه با انقلاب اسلامي همراهي كردند و در ارديبهشت سال 1362 با افشاي طرح جاسوسي و نقشه پيچيده براندازي آنان، در حالي كه سران آن چون نورالدين كيانوري در حال خروج از كشور بودند، با واكنش به موقع پاسداران سپاه و كميته‌ها و بسيج و دادستاني، دستگير و توطئه آنان خنثي گرديد. حضرت امام در ستايش از اين فداكاري، به نقش آنان در امنيت ملي اشاره كرده و در پيام به ملت ايران فرمودند:
«جوانان ارجمند و عزيز ما در جبهه‌هاي داخلي از عمق جنگل‌هاي وسيع تا بيغوله و پناهگاه‌هاي بزرگ منحرفان غافل از خدا، از دمكرات و كومله تا منافقين و فدايي خلق و حزب خلق به اصطلاح مسلمان تا حزب توده و ساير گروهك‌هاي كوچك و بزرگ را با فداكاري‌ها و خداطلبي‌ها، آن چنان قلع و قمع كردند كه دنيا را با همه دشمني‌ها كه دارند به اعجاب و تحير درآوردند. توجه به كارآمدي امنيتي و اطلاعاتي اين جوانان گمنام پاسدار و بسيج و كميته و دادستاني و ديگر دلباختگان در راه خدا در به دام انداختن سران خيانتكار حزب توده كه چون مار پر خط و خال در براندازي اسلام فعاليت منافقانه داشتند و هر يك سابقه‌هاي طولاني بيست ـ سي ساله در جهات تشكيلاتي و اطلاعاتي و جاسوسي داشته‌اند و از تخصص در اين امور بهره وافي داشتند، موجب سرافرازي امت اسلامي است كه چنين فداكاراني دارد. »
حفاظت از شخصيت‌ها، بعد از ترورهاي سال‌هاي 58-62
شخصيت‌هاي گرانقدر و مؤثر انقلاب اسلامي، به عهده سپاه پاسداران واگذار گرديد و از آن زمان تاكنون، پاسداران با موفقيت اين وظيفه سنگين و خطير را انجام داده و نظام اسلامي را از تداوم خدمات و مسؤولين دلسوز و متعهد و كارآمد، برخوردار ساخته است. حضرت امام اين وظيفه را به عهده سپاه نهادند:
«پاسداران انقلاب و رؤساي آنان موظفند از اين شخصيت‌هاي ارزنده انقلابي حفاظت كنند و رفت و آمدهاي مشكوك را تحت نظر بگيرند. »
انجام چند فقره هواپيماربايي در موقعيت‌هاي حساس با هدف ضربه‌زدن به حيثيت نظام و زير سؤال‌بردن امنيت در جمهوري اسلامي و نيز باج‌خواهي، سبب شد تا حضرت امام(ره) با تيزبيني و شناخت دقيق از سپاه، مسؤوليت امنيت پرواز را به عهده اين نهاد قرار دهد و انصافاً تاكنون سپاه موفق به ايجاد قويترين و بهترين امنيت پروازي در سطح جهان شده است و از اين رهگذر ملت ايران در كمال آرامش قرار گرفته است. حضرت امام در نامه خود به فرماندهي كل سپاه به اين امر اشاره و تداوم آن را خواستار شده‌اند.
«... با تشكر از زحمات ارزشمند سپاه پاسداران در حراست از هواپيماها و برخورد با هواپيماربايان و با ابلاغ سلام به آنان، سپاه چون گذشته مسؤول حفاظت هواپيماها مي‌باشد، و در صورت ربوده‌شدن هواپيمايي، سپاه مسؤول مي‌باشد. »
نقش سپاه در جنگ تحميلي و دفع تجاوز
ارتش بعث عراق، پس از تجاوزات مكرر مرزي، در تاريخ 31 شهريور 1359، با هماهنگي و چراغ سبز قدرت‌هاي جهاني و منطقه، تجاوز گسترده خود را با هدف سرنگوني نظام نوپاي جمهوري اسلامي ايران آغاز كرد. ارتش عراق بدون پيش رو داشتن مقاومت عمده‌اي توانست بخش بزرگي از سرزمين اسلامي ايران از مرز شلمچه در جنوب تا مرز سليمانيه و نوسود در شمال غرب را به تصرف خود درآورد. نيروهاي مسلح و پاسداران جمهوري اسلامي كه درگير شرارت‌ها و آشوب‌هاي داخلي بودند، با فرمان فرماندهي كل قوا متوجه دشمن شدند و با شجاعت و ايمان خود، دشمن را زمين‌گير نمودند. از آن پس عمليات متعدد نامنظم چريكي، منظم محدود و نيز عمليات گسترده توسط رزمندگان اسلام انجام گرفت و رشادت‌ها و حماسه آفريني‌هاي آنان، سرانجام دشمن را وادار به پذيرش شكست و ترك كليه مناطق تصرف شده نمود. اگرچه حاميان صدام و ارتش بعث تلاش گسترده‌اي در زمينه‌هاي رواني، پشتيباني، اطلاعاتي، تسليحاتي و حتي درگيري نظامي با رزمندگان اسلام را به عمل آوردند تا از سقوط صدام و حزب بعث عراق و پيروزي مطلق ايران جلوگيري كنند، ليكن تدبير، شجاعت و فداكاري رزمندگان و فرماندهي مدبرانه و حكيمانه و قاطع حضرت امام خميني(ره) و حضور روحانيت معظم، چه در مسؤوليت‌هاي مختلف نظام و چه به صورت مبلغان، اين حمايت‌ها را بي‌اثر ساخت و جمهوري اسلامي توانست اقتدار ملي، ارضي و انقلابي خود را در صحنه بين‌الملل به طور چشمگيري گسترش دهد و توان بالاي خود را در دفاع از آرمان‌ها و ارزش‌اي مقدس خود به نمايش بگذارد.
سپاه پاسداران در عرصة دفاع مقدس با توجه به در اختيار داشتن نيروهاي مردمي به ويژه در قالب «بسيج» توانست نقش ويژه‌اي را به عهده بگيرد و به اعتراف دشمنان، از لحاظ روحي و عمليات گسترده و غافلگيرانه، پشت دشمن را بلرزاند و نامش، هزيمت روحي و رواني در دشمنان ايجاد بكند.
بنا به آمار ارائه شده، در مدت هشت سال دفاع مقدس، بيش از 96 عمليات از سوي رزمندگان اسلام بر روي دشمن بعثي و عفلقي صورت گرفت. رزمندگان سپاهي و بسيجي در 27 عمليات مشترك با ارتش جمهوري اسلامي و 55 عمليات مستقل شركت نموده و ضربات مهلكي را بر نيروي انساني و ماشين جنگي عراق وارد آورده و بخش‌هاي بزرگي از ميهن اسلامي را از اشغال آزاد نمودند. عمليات بزرگ فتح‌المبين و بيت‌المقدس كه به آزادسازي بخش عمده‌اي از سرزمين‌هاي اشغال شده و آزادي خرمشهر انجاميد و عمليات والفجر 8 كه به فتح فاو منتهي شد و عبور از اروندرود را در برابر حيرت جهانيان به نام سپاه ثبت نمود؛ از جمله عمليات بزرگي است كه سپاه پاسداران توانمندي طراحي، هماهنگي، بسيج عمومي، تسليحاتي، هدايت عملياتي و فرماندهي خود را آشكار ساخت. نيروي دريايي سپاه نيز از اسفندماه 1365 تا پايان جنگ نزديك به يكصد عمليات مقابله به مثل عليه آمريكا انجام داد. نيروي دريايي عراق را متوقف و ناتوان ساخت و توانست با عمليات بازدارنده، مانع از عمليات و تحرك دريايي عراق و آمريكا شود.
مقام معظم رهبري در تبيين نقش سپاه در دفاع مقدس مي‌فرمايند:
«سپاه پاسداران در سايه‌ي روحيه‌ي انقلابي و معنويتي كه از سرچشمة جوشان دل منور و روح مصفاي آن امام عارفان و قدوة صالحان پيوسته مي‌جوشيد و بيش از همه، جوانان رزمنده و خالص سپاه و بسيج را سيراب مي‌كرد، توانست نقش تعيين‌كننده‌اي را در دفع حمله ايادي استكبار به جمهوري اسلامي ايفا كند و در كنار ارتش و با به كارگيري بسيج مردمي، درس تلخي به دشمنان اسلام بدهد و حفظ و استمرار نظام جمهوري اسلامي را تضمين كند.»
نقش سپاه در فن‌آوري‌هاي نظامي و توانمندي‌هاي دفاعي
سپاه پاسداران با توجه به نياز گسترده نيروي نظامي به تجهيزات و امكانات بازدارنده دفاعي و ضرورت تنوع و عدم وابستگي اين تجهيزات به بيگانگان، اقدام به پژوهش و فن‌آوري در زمينه‌هاي مختلف تجهيزات موردنياز نمود و موفق به ابداع و ساخت تسليحات پيشرفته و دقيق شد. از جمله مي‌توان به فن‌آوري موشكي و ساخت موشك شهاب 3 با برد و دقت بسيار بالا اشاره داشت. برخي از اين فن‌آوري‌ها و توانمندي‌هاي دفاعي را مي‌توان به شرح ذيل ارائه نمود:
- ساخت ناوچه.
- ساخت اسكله‌ها و بنادر و ساير سازه‌هاي دريايي موردنياز ناوگان دريايي.
- ساخت و تعمير شناورهاي سبك و نيمه‌سنگين تهاجمهي و تدافعي.
- طراحي و ساخت و توليد خودروي نظامي.
- طراحي و ساخت نمونه بالگرد شاهد.
- طراحي و ساخت انواع قايق‌هاي سبك تهاجمي.
- طراحي و ساخت موشك‌هاي با برد كوتاه و متوسط كه مهم‌ترين آن موشك شهاب 3 است كه با موفقيت آزمايش شدند.
- طراحي و ساخت قطعات اصلي بسياري از بالگردها از جمله بالگردهاي هيوز، بالگردهاي 206، 209، 214، 205.
- طراحي و ساخت دستگاه تله‌متري تست موشك‌ها و قطعات موشكي.
- طراحي ماسوره‌هاي مجاورتي توپ‌هاي 57 (مهمات هوشمند).
- طراحي و ساخت سكوهاي پرتاب موشك.
- طراحي و ساخت (نرم‌افزار و سخت‌افزار) سيستم‌هاي هدايت و كنترل انواع موشك.
- طراحي و ساخت پرنده‌هاي بدون سرنشين.
- طراحي و ساخت بدنه و قطعات كامپوزيتي.
- بازسازي كلي سايت‌هاي پيشرفته موشكي.
- طراحي و توليد بليت كامبوزيت با مواد غيرفلزي براي سبكترشدن و عمر بيشتر پره‌هاي بالگرد. بازسازي قطعات پيشرفته در صنايع هوايي.
- توليد قطعه نرم‌افزاي IBM كه قلب حساس موشك بوده و تمام حركات موشك توسط آن كنترل و مرحله‌يابي مي‌شود.
- افزايش بُرد و دقت و تحرك‌پذيري سامانه‌هاي موشكي.
- ساخت سامانه‌هاي رادار.
- بهينه‌سازي توپ‌هاي 57 م‌م.
- طراحي سامانه‌هاي نوين نبرد نامتقارن در پدافند هوايي.
- طراحي و ساخت 2296 قطعه.
- طراحي و ساخت افزون بر 60 نوع تستر هواپيما.
- انجام پروژه بازسازي تعدادي هواپيماي جنگي سوخوي 25.
نقش سپاه در بازسازي و سازندگي كشور
پس از پايان پيروزمندانة دفاع مقدس، رهبر معظم انقلاب اسلامي، سپاه را به شركت در بازسازي و سازندگي كشور و استفاده از تجربيات هشت سال دفاع مقدس و قراردادن توانمندي‌هاي مهندسي خود به ملت ايران، فرمان دادند.
«ارتش و سپاه و نيروهاي مشمول، ضمن آن كه آمادگي‌هاي رزمي را حفظ مي‌كنند، در شرايط صلح كامل، بايد در خدمت آباداني و بازسازي كشور باشند.
نيروهاي مسلح، ارتش و سپاه مي‌توانند سهم خود را در بازسازي عمومي كشور هم ايفا كنند، همچنان كه امروز هر دو سازمان و به خصوص سپاه، طرح‌هاي بزرگي را از سازندگي عمومي كشور بر عهده گرفته و شريك شده‌اند. ملت ما بايد حس كند كه نيروهاي مسلح نه فقط در دوران جنگ، بلكه در دوران بازسازي هم مي‌توانند پيشگام و پيشقدم باشند.»
در همين راستا، سپاه طرح‌هاي كلاني را در سطح كشور به عهده گرفت كه بعضاً جزء طرح‌هاي ملي محسوب شده و در منطقه بي‌نظير يا كم‌نظير مي‌باشد. سپاه پاسداران تا سال 1382 بيش از 1300 طرح بزرگ را در كشور اجرا نموده است. برخي از اين طرح‌ها عبارتند از:
1- ساخت گلدسته مرقد مطهر حضرت امام خميني(ره).
2- احداث سد گتوند خوزستان، بلندترين سد خاكي كشور.
3- ساخت دكل و اسكله بعثت و اسكله شهيد باهنر.
4- سخت دستگاه حفاري چال موازي.
5- ساخت دستگاه سنگ‌شكن مخروطي هيدروكن.
6- احداث سد كرخه، يكي از بزرگترين سده‌هاي مخزني خاورميانه و قريب 35 سد و بند انحرافي.
7- احداث 7500 هكتار شبكه آبياري و زهكشي.
8- اجراي 55 كيلومتر تونل با مقاطع مختلف.
9- احداث 1400 كيلومتر راه اتوبان و راه‌هاي اصلي و فرعي.
10- اجراي بيش از 45 پروژه بنادر، اسكله و ساير سازه‌هاي دريايي.
11- اجراي 900000 متر مربع ابنيه اداري و مسكوني و ساخت 15 پل بزرگ.
12- طراحي و اجراي بيش از 2000 كيلومتر خطوط انتقال نفت، گاز و آب در خشكي و دريا تا قط 3000 ميليمتر.
13- طراحي و اجراي اولين پروژه ابگير پالايشگاه‌هاي پارس جنوبي در كشور.
14- طراحي و اجراي اولين مجموعه فيلترهاي پروژه آبگير در كشور.
15- طراحي و اجراي سيستم‌هاي كنترل مخازن نفت جزيره خارك براي اولين بار در كشور.
16- طراحي و احداث بزرگترين مجتمع بندري پتروشيمي كشور و جهان در منطقه پارس جنوبي.
17- ساخت و تعمير شناورها و دارابودن مجتمع بزرگ يارد.
18- طراحي و ساخت مخازن يك ميليون بشكه‌اي نفت خام.
19- ساخت اسكه شهيد محلاتي و بندر پتروشيمي پارس ـ عسلويه.
20- طراحي اسكله شناورهاي فله‌بر بزرگ.
21- طراحي وس اخت و توليد 14 نوع از عمده‌ترين ماشين‌آلات كشاورزي.
22- طراحي و ساخت انواع شناور و قايق.
23- بازسازي پل خرمشهر و اسكلت لافت.
24- اجراي سدهاي مهم تبارك و چري در اصفهان.
25- اجراي پروژه‌هاي گازرساني، آب‌رساني، مدرسه‌سازي، حمام و خانه‌سازي در مناطق محروم كشور.
26- بازسازي مناطق جنگ‌زده از جمله خرمشهر و آبادان.
از آن‌جا كه سد كرخه بزرگترين سد خاكي ايران و خاورميانه است، مشخصات آن را ذكر مي‌كنيم تا ابعاد آن بيشتر روشن شود. وقتي پروفسور راسكازوف ـ كه به نام پدر سدهاي خاكي جهان مشهور است ـ به ايران آمد، طوري از كار ساخت سد كرخه تعريف كرد كه آن تعريف‌ها بيشتر از چيزي بود كه متخصصين داخلي مي‌گويند. وي بزرگترين سد خاكي جهان را در روسيه طراحي و اجرا كرده است.
مشخصات فني سد كرخه
نوع سد: خاكي با هسته رسي، ارتفاع از پي: 127 متر، عرض تاج: 12 متر، طول تاج: 3030متر، حداكثر عرض پي: 1100 متر، حجم مخزن: 8/7 ميليارد متر مكعب، ميزان خاكبرداري: 10 ميليون متر مكعب، خاكريزي: 34 ميليون متر مكعب، بتن‌ريزي: 1 ميليون متر مكعب، ارماتوربندي: 19 هزار تن.
نگاهي به فهرست ارائه شده كه برخي از پروژه‌ها و فعاليت‌ها را نشان مي‌دهد، به خوبي نقش باور و مسؤوليت‌پذيري را در اجراي موفقيت‌آميز كارهاي بزرگ نشان مي‌دهد. به فرمودة حضرت امام خميني(ره):
«ما بايد باورمان شود كه چيزي هستيم. »
«باورمان بشود كه خودمان مي‌توانيم بسازيم. »
نامگذاري روز سوم شعبان ـ ولادت حضرت سيدالشهداء امام حسين(ع) ـ به عنوان روز «پاسدار» از سوي حضرت امام خميني(ره) مهر تأييدي است بر نقش بسيار برجستة اين دستاورد انقلاب اسلامي كه خود حافظ دستاوردهاي انقلاب اسلامي گرديد.
بسم‌الله الرحمن الرحيم
«روز مبارك سوم شعبان المعظم را كه روز طليعه پاسدار و پاسداري از مكتب مترقي اسلام است به عموم هم ميهنان و به خصوص پاسداران انقلاب اسلامي تبريك عرض و به حق بايد اين روز معظم را روز پاسدار بناميم. روز ولادت با سعادت بزرگ پاسدار قرآن كريم و اسلام عزيز است، پاسداري كه هر چه داشت، در راه هدف اهدا كرد و اسلام عزيز را از پرتگاه انحراف رژيم طاغوت بني‌اميه نجات داد... اگر فداكاري پاسداران عظيم‌الشأن اسلام و شهادت جوانمردانة پاسداران و اصحاب فداكار او نبود، اسلام در خفقان بني‌اميه و رژيم ظالمانة آن وارونه معرفي مي‌شد و زحمات نبي اكرم (ص) و اصحاب فداكارش به هدر مي‌رفت.
هان اي پاسداران عصر حاضر و انقلاب اسلامي! به امام امت و پاسداران قرآن كريم و اسلام عزيز اقتدا نموده، حق پاسداري از انقلاب اسلامي را به خوبي ادا كنيد و از اين منصب بزرگ كه منصب انبياي عظام و اولياي خداوند تعالي است به خوبي حفاظت كنيد... »
با اشاره به يك فراز از رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي در مورد نقش سپاه پاسداران و وظايف آن، اين مجموعه را به پايان مي‌بريم، در حالي كه به عجز خود از بين درخشندگي‌هاي اين نهاد پرثمر اذعان داريم:
«سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه مولود مبارك انقلاب اسلامي است، در همه‌ي جهان پس از صدر اسلام، پديده‌ي بي‌سابقه‌اي است. اين پديده در حقيقت، مظهر عيني و مجسمي است براي شعارهاي انقلاب اسلامي، شعار ايستادگي در مقابل همه‌ي قدرت‌هاي بزرگ با سلاح اتكال به خدا، شعار غلبه خون بر شمشير و شعار حركت براي نجات مستضعفان، و از همين روست كه سلطه‌هاي بزرگ در سراسر جهان با چشم انزجار و نفرت، بدين پديده‌ي الهي مي‌نگرند چنان كه به انقلاب اسلامي. »
سپاه پاسداران با آموزش بيش از 8 ميليون بسيجي و سازماندهي آنان و تقديم بيش از 30000 شهيد و جمع زيادي جانباز و آزاده، خدمتگزاري به ولايت و مردم را در عمل به اثبات رسانده است.
منبع : كتاب 92 دستاورد انقلاب اسلامي ايران ادامه مطلب
حضرت امام خميني(ره) در تأثير و نقش سپاه فرمودند: «اگر سپاه نبود كشور هم نبود.»
اين توصيف، نه از باب تعارف و مبالغه – كه حضرت امام(ره) از اين شائبه‌ها مبرا بودند ـ بلكه با عنايت به نقشي است كه از اولين روزهاي ولادت اين نهاد، در سخت‌ترين شرايط و روزهاي بحراني اوايل انقلاب، به عهده پاسدارانش قرار گرفت و از اين آزمون‌ها، موفق و سربلند بيرون آمدند. اين نقش‌آفريني تا امروز هم ادامه يافت.
بقيه در ادامه حضرت امام(ره)، در دوم ارديبهشت 1358 طي فرماني به شوراي انقلاب اسلامي، تأسيس نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي را رسماً اعلام نمودند و فعاليت‌هاي پاسداران كه از ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي آغاز شده بود، با اين فرمان در تشكيلات سپاه منسجم و همآهنگ گرديد. شوراي انقلاب نيز با تأسيس شوراي فرماندهي سپاه پاسداران، گام اساسي را در جهت سازماندهي اين نهاد برداشت.
شوراي انقلاب با تصويب اساسنامه‌اي در 9 ماده و 9 تبصره در تاريخ 2 ارديبهشت 1358، وظايف اين نهاد را در 11 بند مشخص نمود و تشكيلات آن را معين كرد.
مجلس خبرگان بررسي نهايي قانون اساسي، در تاريخ 30 مهر 1358، با توجه و تأكيد برنقش سپاه پاسداران، بر تداوم اين نقش در اصل يكصدوپنجاهم، صحه گذارد و سپاه پاسداران را در ميثاق ملي ـ قانون اساسي ـ جايگاه ويژه بخشيد.
«سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه در نخستين روزهاي پيروزي اين انقلاب تشكيل شد، براي ادامه نقش خود در نگهباني از انقلاب و دستاوردهاي آن پابرجا مي‌ماند. حدود وظايف و قلمرو مسؤوليت اين سپاه در رابطه با وظايف و قلمرو مسؤوليت نيروهاي مسلح ديگر با تأكيد بر همكاري برادرانه ميان آن‌ها به وسيله قانون تعيين مي شود.»
مجلس شوراي اسلامي، پس از بررسي‌هاي كارشناسانه و اعمال نظرات شوراي نگهبان، در تاريخ 15 شهريور 1361، اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب را تصوميب نمود كه در تاريخ 18 مهر 1361 عدم مغايرت آن با موازين شرع و قانون اساسي از طرف شوراي نگهبان اعلام گرديد. متعافب آن، رياست اولين دوره مجلس شوراي اسلامي، حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني، آن را به دولت ابلاغ و از سوي آقاي ميرحسين موسوي، نخست‌وزير به سپاه پاسداران ابلاغ شد.
در 26 شهريور سال 1364، حضرت امام خميني(ره)، فرماندهي معظم كل قوا، در فرمان تاريخي خود، تجهيز سپاه پاسداران به سه نيروي زميني، دريايي و هوايي را تصريح نمودند كه اين امر نقطه عطفي در سازمان و مأموريت‌هاي سپاه بود.
بسم الله الرحمن الرحيم
«جناب آقاي محسن رضايي فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
با توجه به اين كه در اصل 150 قانون اساسي سپه در نگهباني از انقلاب و دستاوردهاي آن تصريح شده است و نظر به اين كه انجام اين نقش بدون آمادگي كامل سپاه از جهت تجهيزات و آرايش جنگي و فنون دريايي، زميني، هوايي امكان‌پذير نيست شما مأموريت داردي، هر چه سريعتر سپاه پاسداران را مجهز به نيروهاي زميني، هوايي و دريايي قوي نماييد تا در موارد لازم با همكاري و همآهنگي ارتش جمهوري اسلامي ايران از مرزهاي زميني، دريايي و هوايي كشور حفاظت نمايند. »
روح الله الموسوي الخميني
تا پايان سال 1369 نيروي مقاومت بسيج در تحقق بخشيدن به ارتش بيست ميليوني و نيروي قدس جهت حمايت از نهضت‌هاي اسلامي، با تصويب مقام معظم رهبري به سازمان سپاه افزوده شده و پنج نيروي زميني، هوايي، دريايي، مقاوت و قدس، ساز و كار اصلي تشكيلات سپاه شدند.
قانون سپاه نيز با توجه به تدابير و رهنمودهاي فرماندهي معظم كل قوا، توسط نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، مورد بررسي قرار گرفت و در تاريخ 21 مهر 1370 تصويب و با تأييد شوراي نگهبان در تاريخ 24 مهر 1370 توسط ستاد فرماندهي كل قوا به سپاه ابلاغ گرديد. اين قانون مشتمل بر دويست و سي و پنج ماده و دويست و شصت تبصره مي‌باشد. براساس اين قانون مأموريت و وظايف كلي سپاه به شرح ذيل مي‌باشد:
مأموريت:
الف. دفاع مسلحانه از انقلاب و دستاوردهاي آن و حفاظت و دفاع از كشور در مقابل هرگونه تهديد و تعرض مسلحانه از داخل.
ب. آمادگي لازم براي مصاف با دشمن مهاجم از مرزها، براي تهاجم و ضربه‌زدن متمركز (عمليات آفندي) در مواقع لازم.
ج. جذب، آموزش، سازماندهي، تجهيز و به كارگيري آحاد مردم به منظور تشكيل ارتش 20 ميليوني.
وظايف:
1. سازماندهي، آموزش، تجهيز، ايجاد و حفظ آمادگي نيروهاي سپاه متناسب با تهديدها، براي انجام مأموريت‌هاي سپاه.
2. سازماندهي، آموزش و آماده به رزم نگهداشتن پرسنل وظيفه سپاه در دوران خدمت ضرورت و احتياط.
3. حفاظت سرزميني بعضي از مناطق كشور.
4. دفاع و حفاظت از تأسيسات، اماكن، منابع و مراكز حياتي و حساس كشور. تبصره موارد موضوع بندهاي 3 و 4 بنا به تشخيص فرماندهي كل قوا ابلاغ خواهد شد.
5. حفاظت از هواپيماهاي كشوري و مقابله با هواپيماربايي و برقراري امنيت پرواز آن‌ها.
6. حفاظت از شخصيت‌ها.
7. جمع‌آوري و برآورد اطلاعاتي، كسب آمادگي و مقابله با بحران‌هاي منطقه‌اي در داخل به منظور برقراري امنيت در چهارچوب مأموريت سپاه.
8. مقابله نظامي و سركوب گروه‌هايي كه انگيزه براندازي نظام جمهوري اسلامي يا نفي حاكميت آن و يا خرابكاري و عمليات ضدامنيتي با توسل به قوه قهريه دست مي‌زنند و تثبيت مواضع و آن‌گاه واگذاري موقعيت به ارتش جمهوري اسلامي ايران.
9. شركت در دفاع از مرزهاي زميني كشور در برابر تهاجم دشمن و بر عهده گرفتن نقش آفند. تبصره: زمان و چگونگي شركت سپاه در نبردهاي مرزي در هر مورد به وسيله فرماندهي كل نيروهاي مسلح تعيين مي‌شود.
10. جذب، آموزش، سازماندهي، تجهيز و به كارگيري آحاد مردم به منظور تشكيل ارتش 20 ميليوني.
11. انجام اقدامات لازم در زمينه كسب و جمع‌آوري اطلاعات مورد نياز از اوضاع، رويدادها و تحولات سياسي، نظامي آشكار و پنهان و ارزيابي مستمر تهديدها و توان رزمي دشمنان بالفعل و بالقوه در چهارچوب مأموريت‌هاي محوله.
12. همكاري با نيورهاي انتظامي در مقابله با اشرار، قاچاقچيان و برقراري امنيت انتظامي در كشور بنا به نياز و دستور.
13. تلاش در جهت استقرار كامل فرهنگ و ضوابط اسلامي در سپاه و بسيج زير نظر نمايندگي رهبري.
14. تلاش در جهت حفظ و صيانت سپاه در زمينه‌هاي امنيتي.
15. انجام فعاليت‌هاي تحقيقاتي و تلاش در جهت نيل به خودكفايي در زمينه‌هاي خاص نظامي و موارد سازمان، سيستم‌ا و روش‌ها، آموزش، تجهيزات، تعميرات و نگهداري.
16. همكاري با دولت در زمان صلح در عمران و آباداني كشور با رعايت حفظ آمادگي رزم بنا به دستور.
17. تهيه طرح نيازمندي‌هاي لجستيكي و اقدام در جهت تهيه و خريد اقلام و خدمات و اقلم مشترك داخلي كه به نيروهاي سپاه واگذار مي‌گردد.
18. تأمين نيازهاي پزشكي پرسنل سپاه و اداره بيمارستان‌ها و درمانگاه‌هاي مربوط.
19. تأمين دفاع هوايي كليه يگان‌ها، تأسيسات و نقاط حساس سپاه در حد برد سلاح‌هاي ضدهوايي سازمان نيروهاي مربوط.
نقش سپاه در امنيت ملي و مقابله با جريان‌هاي برانداز
يكي از نقش‌هاي مهم سپاه پاسداران، براساس قانون، مبارزة قانوني با عوامل و جريان‌هاي خرابكار و برانداز است. اين نقش بويژه در سال‌هاي اوليه پيروزي انقلاب اسلامي به خوبي ايفا شد. تاريخ انقلاب اسلامي، در دهه اول استقرار خود، بحران‌ها، تحريكات خرابكارانه و براندازانه متعددي را تجربه كرده است. گروه‌ها و جمعيت‌هاي محارب همچون سازمان مجاهدين خلق (منافقين)، چريك‌هاي فدايي اكثريت و اقليت، حزب دمكرات، كومله، حزب خلق مسلمان، احزاب خلق بلوچ و تركمن و عرب، گروه‌هاي مائوئيست، حزب توده، هر يك در مقطعي و همه در يك راستا، شورش‌ها و تحركات براندازانه‌اي را عليه نظام نوپاي اسلامي سازمان دادند. در تمامي اين حركات، چه در مرحلة شناسايي و چه در مرحله خنثي‌سازي و مقابله، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نقش اصلي را به عهده داشت و پاسداران در عين گمنامي، به ايثار و حماسه‌سازي بزرگ دست زدند؛ شهداي بزرگواري را تقديم انقلاب اسلامي و ملت بزرگوار ايران نمودند تا امنيت و آرامش و آسايش و تداوم بركات انقلاب اسلامي و يكپارچگي كشور ايران اسلام را برقرار سازند. كردستان روزهاي سختي را پشت سر گذاشت. مهاباد، پاوه، سردشت، نقده، پيرانشهر، سنندج روزها و ماه‌ها در دست گروه‌هاي محارب و معاند كرد با سردمداري برخي عناصر باقيمانده رژيم پهلوي و عواملي از سازمان‌هاي جاسوسي آمريكا و موصاد اسراييل، بود. سپاه پاسداران در آزادسازي و حفظ خطه كردستان در حلقة ميهن اسلامي، فداكاري بسيار كرد و با فرمان و حمايت حضرت امام خميني(ره) و همآهنگي ارتش جمهوري اسلامي، نقشة دشمنان ملت را خنثي نمود.
گروه فرقان، با انجام ترور شخصيت‌هاي بزرگ و مؤثري چون شهيد استاد مطهري، و شهيد مفتح، سايه ناامني را در كشور مي‌گستراند كه با جانفشاني برادران پاسدار، شناسايي و نابود شدند.
سازمان منافقين ـ كه در پوشش انقلابي‌گري، موفق به جذب جوانان بسياري شده بودـ با اعلام فاز نظامي در برخورد با جمهوري اسلامي و ترور شخصيت‌هاي بزرگي چون شهيد بهشتي و 72 تن شهداي هفتم تير و شهيد رجايي و باهنر، به معضلي بزرگ براي نظام تبديل شده بود. با همت پاسداران و همكاري اطلاعاتي مردم، خانه‌هاي تيمي آنان شناسايي و با شجاعت كم‌نظير پاسداران، متلاشي شدند و فتنه بزرگ منافقين از فضاي جامعه اسلامي برداشته شد.
سران حزب توده، با سابقه بيش از سي سال فعاليت تشكيلاتي و اطلاعاتي و تربيت توسط عناصر اطلاعاتي شوروي سابق و وابستگي كامل و پشتيباني از سوي آن كشور، منافقانه با انقلاب اسلامي همراهي كردند و در ارديبهشت سال 1362 با افشاي طرح جاسوسي و نقشه پيچيده براندازي آنان، در حالي كه سران آن چون نورالدين كيانوري در حال خروج از كشور بودند، با واكنش به موقع پاسداران سپاه و كميته‌ها و بسيج و دادستاني، دستگير و توطئه آنان خنثي گرديد. حضرت امام در ستايش از اين فداكاري، به نقش آنان در امنيت ملي اشاره كرده و در پيام به ملت ايران فرمودند:
«جوانان ارجمند و عزيز ما در جبهه‌هاي داخلي از عمق جنگل‌هاي وسيع تا بيغوله و پناهگاه‌هاي بزرگ منحرفان غافل از خدا، از دمكرات و كومله تا منافقين و فدايي خلق و حزب خلق به اصطلاح مسلمان تا حزب توده و ساير گروهك‌هاي كوچك و بزرگ را با فداكاري‌ها و خداطلبي‌ها، آن چنان قلع و قمع كردند كه دنيا را با همه دشمني‌ها كه دارند به اعجاب و تحير درآوردند. توجه به كارآمدي امنيتي و اطلاعاتي اين جوانان گمنام پاسدار و بسيج و كميته و دادستاني و ديگر دلباختگان در راه خدا در به دام انداختن سران خيانتكار حزب توده كه چون مار پر خط و خال در براندازي اسلام فعاليت منافقانه داشتند و هر يك سابقه‌هاي طولاني بيست ـ سي ساله در جهات تشكيلاتي و اطلاعاتي و جاسوسي داشته‌اند و از تخصص در اين امور بهره وافي داشتند، موجب سرافرازي امت اسلامي است كه چنين فداكاراني دارد. »
حفاظت از شخصيت‌ها، بعد از ترورهاي سال‌هاي 58-62
شخصيت‌هاي گرانقدر و مؤثر انقلاب اسلامي، به عهده سپاه پاسداران واگذار گرديد و از آن زمان تاكنون، پاسداران با موفقيت اين وظيفه سنگين و خطير را انجام داده و نظام اسلامي را از تداوم خدمات و مسؤولين دلسوز و متعهد و كارآمد، برخوردار ساخته است. حضرت امام اين وظيفه را به عهده سپاه نهادند:
«پاسداران انقلاب و رؤساي آنان موظفند از اين شخصيت‌هاي ارزنده انقلابي حفاظت كنند و رفت و آمدهاي مشكوك را تحت نظر بگيرند. »
انجام چند فقره هواپيماربايي در موقعيت‌هاي حساس با هدف ضربه‌زدن به حيثيت نظام و زير سؤال‌بردن امنيت در جمهوري اسلامي و نيز باج‌خواهي، سبب شد تا حضرت امام(ره) با تيزبيني و شناخت دقيق از سپاه، مسؤوليت امنيت پرواز را به عهده اين نهاد قرار دهد و انصافاً تاكنون سپاه موفق به ايجاد قويترين و بهترين امنيت پروازي در سطح جهان شده است و از اين رهگذر ملت ايران در كمال آرامش قرار گرفته است. حضرت امام در نامه خود به فرماندهي كل سپاه به اين امر اشاره و تداوم آن را خواستار شده‌اند.
«... با تشكر از زحمات ارزشمند سپاه پاسداران در حراست از هواپيماها و برخورد با هواپيماربايان و با ابلاغ سلام به آنان، سپاه چون گذشته مسؤول حفاظت هواپيماها مي‌باشد، و در صورت ربوده‌شدن هواپيمايي، سپاه مسؤول مي‌باشد. »
نقش سپاه در جنگ تحميلي و دفع تجاوز
ارتش بعث عراق، پس از تجاوزات مكرر مرزي، در تاريخ 31 شهريور 1359، با هماهنگي و چراغ سبز قدرت‌هاي جهاني و منطقه، تجاوز گسترده خود را با هدف سرنگوني نظام نوپاي جمهوري اسلامي ايران آغاز كرد. ارتش عراق بدون پيش رو داشتن مقاومت عمده‌اي توانست بخش بزرگي از سرزمين اسلامي ايران از مرز شلمچه در جنوب تا مرز سليمانيه و نوسود در شمال غرب را به تصرف خود درآورد. نيروهاي مسلح و پاسداران جمهوري اسلامي كه درگير شرارت‌ها و آشوب‌هاي داخلي بودند، با فرمان فرماندهي كل قوا متوجه دشمن شدند و با شجاعت و ايمان خود، دشمن را زمين‌گير نمودند. از آن پس عمليات متعدد نامنظم چريكي، منظم محدود و نيز عمليات گسترده توسط رزمندگان اسلام انجام گرفت و رشادت‌ها و حماسه آفريني‌هاي آنان، سرانجام دشمن را وادار به پذيرش شكست و ترك كليه مناطق تصرف شده نمود. اگرچه حاميان صدام و ارتش بعث تلاش گسترده‌اي در زمينه‌هاي رواني، پشتيباني، اطلاعاتي، تسليحاتي و حتي درگيري نظامي با رزمندگان اسلام را به عمل آوردند تا از سقوط صدام و حزب بعث عراق و پيروزي مطلق ايران جلوگيري كنند، ليكن تدبير، شجاعت و فداكاري رزمندگان و فرماندهي مدبرانه و حكيمانه و قاطع حضرت امام خميني(ره) و حضور روحانيت معظم، چه در مسؤوليت‌هاي مختلف نظام و چه به صورت مبلغان، اين حمايت‌ها را بي‌اثر ساخت و جمهوري اسلامي توانست اقتدار ملي، ارضي و انقلابي خود را در صحنه بين‌الملل به طور چشمگيري گسترش دهد و توان بالاي خود را در دفاع از آرمان‌ها و ارزش‌اي مقدس خود به نمايش بگذارد.
سپاه پاسداران در عرصة دفاع مقدس با توجه به در اختيار داشتن نيروهاي مردمي به ويژه در قالب «بسيج» توانست نقش ويژه‌اي را به عهده بگيرد و به اعتراف دشمنان، از لحاظ روحي و عمليات گسترده و غافلگيرانه، پشت دشمن را بلرزاند و نامش، هزيمت روحي و رواني در دشمنان ايجاد بكند.
بنا به آمار ارائه شده، در مدت هشت سال دفاع مقدس، بيش از 96 عمليات از سوي رزمندگان اسلام بر روي دشمن بعثي و عفلقي صورت گرفت. رزمندگان سپاهي و بسيجي در 27 عمليات مشترك با ارتش جمهوري اسلامي و 55 عمليات مستقل شركت نموده و ضربات مهلكي را بر نيروي انساني و ماشين جنگي عراق وارد آورده و بخش‌هاي بزرگي از ميهن اسلامي را از اشغال آزاد نمودند. عمليات بزرگ فتح‌المبين و بيت‌المقدس كه به آزادسازي بخش عمده‌اي از سرزمين‌هاي اشغال شده و آزادي خرمشهر انجاميد و عمليات والفجر 8 كه به فتح فاو منتهي شد و عبور از اروندرود را در برابر حيرت جهانيان به نام سپاه ثبت نمود؛ از جمله عمليات بزرگي است كه سپاه پاسداران توانمندي طراحي، هماهنگي، بسيج عمومي، تسليحاتي، هدايت عملياتي و فرماندهي خود را آشكار ساخت. نيروي دريايي سپاه نيز از اسفندماه 1365 تا پايان جنگ نزديك به يكصد عمليات مقابله به مثل عليه آمريكا انجام داد. نيروي دريايي عراق را متوقف و ناتوان ساخت و توانست با عمليات بازدارنده، مانع از عمليات و تحرك دريايي عراق و آمريكا شود.
مقام معظم رهبري در تبيين نقش سپاه در دفاع مقدس مي‌فرمايند:
«سپاه پاسداران در سايه‌ي روحيه‌ي انقلابي و معنويتي كه از سرچشمة جوشان دل منور و روح مصفاي آن امام عارفان و قدوة صالحان پيوسته مي‌جوشيد و بيش از همه، جوانان رزمنده و خالص سپاه و بسيج را سيراب مي‌كرد، توانست نقش تعيين‌كننده‌اي را در دفع حمله ايادي استكبار به جمهوري اسلامي ايفا كند و در كنار ارتش و با به كارگيري بسيج مردمي، درس تلخي به دشمنان اسلام بدهد و حفظ و استمرار نظام جمهوري اسلامي را تضمين كند.»
نقش سپاه در فن‌آوري‌هاي نظامي و توانمندي‌هاي دفاعي
سپاه پاسداران با توجه به نياز گسترده نيروي نظامي به تجهيزات و امكانات بازدارنده دفاعي و ضرورت تنوع و عدم وابستگي اين تجهيزات به بيگانگان، اقدام به پژوهش و فن‌آوري در زمينه‌هاي مختلف تجهيزات موردنياز نمود و موفق به ابداع و ساخت تسليحات پيشرفته و دقيق شد. از جمله مي‌توان به فن‌آوري موشكي و ساخت موشك شهاب 3 با برد و دقت بسيار بالا اشاره داشت. برخي از اين فن‌آوري‌ها و توانمندي‌هاي دفاعي را مي‌توان به شرح ذيل ارائه نمود:
- ساخت ناوچه.
- ساخت اسكله‌ها و بنادر و ساير سازه‌هاي دريايي موردنياز ناوگان دريايي.
- ساخت و تعمير شناورهاي سبك و نيمه‌سنگين تهاجمهي و تدافعي.
- طراحي و ساخت و توليد خودروي نظامي.
- طراحي و ساخت نمونه بالگرد شاهد.
- طراحي و ساخت انواع قايق‌هاي سبك تهاجمي.
- طراحي و ساخت موشك‌هاي با برد كوتاه و متوسط كه مهم‌ترين آن موشك شهاب 3 است كه با موفقيت آزمايش شدند.
- طراحي و ساخت قطعات اصلي بسياري از بالگردها از جمله بالگردهاي هيوز، بالگردهاي 206، 209، 214، 205.
- طراحي و ساخت دستگاه تله‌متري تست موشك‌ها و قطعات موشكي.
- طراحي ماسوره‌هاي مجاورتي توپ‌هاي 57 (مهمات هوشمند).
- طراحي و ساخت سكوهاي پرتاب موشك.
- طراحي و ساخت (نرم‌افزار و سخت‌افزار) سيستم‌هاي هدايت و كنترل انواع موشك.
- طراحي و ساخت پرنده‌هاي بدون سرنشين.
- طراحي و ساخت بدنه و قطعات كامپوزيتي.
- بازسازي كلي سايت‌هاي پيشرفته موشكي.
- طراحي و توليد بليت كامبوزيت با مواد غيرفلزي براي سبكترشدن و عمر بيشتر پره‌هاي بالگرد. بازسازي قطعات پيشرفته در صنايع هوايي.
- توليد قطعه نرم‌افزاي IBM كه قلب حساس موشك بوده و تمام حركات موشك توسط آن كنترل و مرحله‌يابي مي‌شود.
- افزايش بُرد و دقت و تحرك‌پذيري سامانه‌هاي موشكي.
- ساخت سامانه‌هاي رادار.
- بهينه‌سازي توپ‌هاي 57 م‌م.
- طراحي سامانه‌هاي نوين نبرد نامتقارن در پدافند هوايي.
- طراحي و ساخت 2296 قطعه.
- طراحي و ساخت افزون بر 60 نوع تستر هواپيما.
- انجام پروژه بازسازي تعدادي هواپيماي جنگي سوخوي 25.
نقش سپاه در بازسازي و سازندگي كشور
پس از پايان پيروزمندانة دفاع مقدس، رهبر معظم انقلاب اسلامي، سپاه را به شركت در بازسازي و سازندگي كشور و استفاده از تجربيات هشت سال دفاع مقدس و قراردادن توانمندي‌هاي مهندسي خود به ملت ايران، فرمان دادند.
«ارتش و سپاه و نيروهاي مشمول، ضمن آن كه آمادگي‌هاي رزمي را حفظ مي‌كنند، در شرايط صلح كامل، بايد در خدمت آباداني و بازسازي كشور باشند.
نيروهاي مسلح، ارتش و سپاه مي‌توانند سهم خود را در بازسازي عمومي كشور هم ايفا كنند، همچنان كه امروز هر دو سازمان و به خصوص سپاه، طرح‌هاي بزرگي را از سازندگي عمومي كشور بر عهده گرفته و شريك شده‌اند. ملت ما بايد حس كند كه نيروهاي مسلح نه فقط در دوران جنگ، بلكه در دوران بازسازي هم مي‌توانند پيشگام و پيشقدم باشند.»
در همين راستا، سپاه طرح‌هاي كلاني را در سطح كشور به عهده گرفت كه بعضاً جزء طرح‌هاي ملي محسوب شده و در منطقه بي‌نظير يا كم‌نظير مي‌باشد. سپاه پاسداران تا سال 1382 بيش از 1300 طرح بزرگ را در كشور اجرا نموده است. برخي از اين طرح‌ها عبارتند از:
1- ساخت گلدسته مرقد مطهر حضرت امام خميني(ره).
2- احداث سد گتوند خوزستان، بلندترين سد خاكي كشور.
3- ساخت دكل و اسكله بعثت و اسكله شهيد باهنر.
4- سخت دستگاه حفاري چال موازي.
5- ساخت دستگاه سنگ‌شكن مخروطي هيدروكن.
6- احداث سد كرخه، يكي از بزرگترين سده‌هاي مخزني خاورميانه و قريب 35 سد و بند انحرافي.
7- احداث 7500 هكتار شبكه آبياري و زهكشي.
8- اجراي 55 كيلومتر تونل با مقاطع مختلف.
9- احداث 1400 كيلومتر راه اتوبان و راه‌هاي اصلي و فرعي.
10- اجراي بيش از 45 پروژه بنادر، اسكله و ساير سازه‌هاي دريايي.
11- اجراي 900000 متر مربع ابنيه اداري و مسكوني و ساخت 15 پل بزرگ.
12- طراحي و اجراي بيش از 2000 كيلومتر خطوط انتقال نفت، گاز و آب در خشكي و دريا تا قط 3000 ميليمتر.
13- طراحي و اجراي اولين پروژه ابگير پالايشگاه‌هاي پارس جنوبي در كشور.
14- طراحي و اجراي اولين مجموعه فيلترهاي پروژه آبگير در كشور.
15- طراحي و اجراي سيستم‌هاي كنترل مخازن نفت جزيره خارك براي اولين بار در كشور.
16- طراحي و احداث بزرگترين مجتمع بندري پتروشيمي كشور و جهان در منطقه پارس جنوبي.
17- ساخت و تعمير شناورها و دارابودن مجتمع بزرگ يارد.
18- طراحي و ساخت مخازن يك ميليون بشكه‌اي نفت خام.
19- ساخت اسكه شهيد محلاتي و بندر پتروشيمي پارس ـ عسلويه.
20- طراحي اسكله شناورهاي فله‌بر بزرگ.
21- طراحي وس اخت و توليد 14 نوع از عمده‌ترين ماشين‌آلات كشاورزي.
22- طراحي و ساخت انواع شناور و قايق.
23- بازسازي پل خرمشهر و اسكلت لافت.
24- اجراي سدهاي مهم تبارك و چري در اصفهان.
25- اجراي پروژه‌هاي گازرساني، آب‌رساني، مدرسه‌سازي، حمام و خانه‌سازي در مناطق محروم كشور.
26- بازسازي مناطق جنگ‌زده از جمله خرمشهر و آبادان.
از آن‌جا كه سد كرخه بزرگترين سد خاكي ايران و خاورميانه است، مشخصات آن را ذكر مي‌كنيم تا ابعاد آن بيشتر روشن شود. وقتي پروفسور راسكازوف ـ كه به نام پدر سدهاي خاكي جهان مشهور است ـ به ايران آمد، طوري از كار ساخت سد كرخه تعريف كرد كه آن تعريف‌ها بيشتر از چيزي بود كه متخصصين داخلي مي‌گويند. وي بزرگترين سد خاكي جهان را در روسيه طراحي و اجرا كرده است.
مشخصات فني سد كرخه
نوع سد: خاكي با هسته رسي، ارتفاع از پي: 127 متر، عرض تاج: 12 متر، طول تاج: 3030متر، حداكثر عرض پي: 1100 متر، حجم مخزن: 8/7 ميليارد متر مكعب، ميزان خاكبرداري: 10 ميليون متر مكعب، خاكريزي: 34 ميليون متر مكعب، بتن‌ريزي: 1 ميليون متر مكعب، ارماتوربندي: 19 هزار تن.
نگاهي به فهرست ارائه شده كه برخي از پروژه‌ها و فعاليت‌ها را نشان مي‌دهد، به خوبي نقش باور و مسؤوليت‌پذيري را در اجراي موفقيت‌آميز كارهاي بزرگ نشان مي‌دهد. به فرمودة حضرت امام خميني(ره):
«ما بايد باورمان شود كه چيزي هستيم. »
«باورمان بشود كه خودمان مي‌توانيم بسازيم. »
نامگذاري روز سوم شعبان ـ ولادت حضرت سيدالشهداء امام حسين(ع) ـ به عنوان روز «پاسدار» از سوي حضرت امام خميني(ره) مهر تأييدي است بر نقش بسيار برجستة اين دستاورد انقلاب اسلامي كه خود حافظ دستاوردهاي انقلاب اسلامي گرديد.
بسم‌الله الرحمن الرحيم
«روز مبارك سوم شعبان المعظم را كه روز طليعه پاسدار و پاسداري از مكتب مترقي اسلام است به عموم هم ميهنان و به خصوص پاسداران انقلاب اسلامي تبريك عرض و به حق بايد اين روز معظم را روز پاسدار بناميم. روز ولادت با سعادت بزرگ پاسدار قرآن كريم و اسلام عزيز است، پاسداري كه هر چه داشت، در راه هدف اهدا كرد و اسلام عزيز را از پرتگاه انحراف رژيم طاغوت بني‌اميه نجات داد... اگر فداكاري پاسداران عظيم‌الشأن اسلام و شهادت جوانمردانة پاسداران و اصحاب فداكار او نبود، اسلام در خفقان بني‌اميه و رژيم ظالمانة آن وارونه معرفي مي‌شد و زحمات نبي اكرم (ص) و اصحاب فداكارش به هدر مي‌رفت.
هان اي پاسداران عصر حاضر و انقلاب اسلامي! به امام امت و پاسداران قرآن كريم و اسلام عزيز اقتدا نموده، حق پاسداري از انقلاب اسلامي را به خوبي ادا كنيد و از اين منصب بزرگ كه منصب انبياي عظام و اولياي خداوند تعالي است به خوبي حفاظت كنيد... »
با اشاره به يك فراز از رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي در مورد نقش سپاه پاسداران و وظايف آن، اين مجموعه را به پايان مي‌بريم، در حالي كه به عجز خود از بين درخشندگي‌هاي اين نهاد پرثمر اذعان داريم:
«سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه مولود مبارك انقلاب اسلامي است، در همه‌ي جهان پس از صدر اسلام، پديده‌ي بي‌سابقه‌اي است. اين پديده در حقيقت، مظهر عيني و مجسمي است براي شعارهاي انقلاب اسلامي، شعار ايستادگي در مقابل همه‌ي قدرت‌هاي بزرگ با سلاح اتكال به خدا، شعار غلبه خون بر شمشير و شعار حركت براي نجات مستضعفان، و از همين روست كه سلطه‌هاي بزرگ در سراسر جهان با چشم انزجار و نفرت، بدين پديده‌ي الهي مي‌نگرند چنان كه به انقلاب اسلامي. »
سپاه پاسداران با آموزش بيش از 8 ميليون بسيجي و سازماندهي آنان و تقديم بيش از 30000 شهيد و جمع زيادي جانباز و آزاده، خدمتگزاري به ولايت و مردم را در عمل به اثبات رسانده است.
منبع : كتاب 92 دستاورد انقلاب اسلامي ايران
