در نگاه اول شايد اين مساله مهم به نظر نرسد اما بايد بدانيم زماني كه تعادل ميان زندگي كاري و شخصي به‌هم مي‌ريزد، سطح استرس ما افزايش مي‌يابد. يعني هم كار و هم زندگي صدمه مي‌بينند. پس بايد به نحوي كنترل و آرامش خودمان را حفظ كنيم.
همه ما مي‌دانيم دست يافتن به تعادلي ميان كار و زندگي در دنياي پرسرعت و آشفته امروز كار ساده‌اي نخواهد بود، اما هنوز هم ايجاد چنين تعادلي امري دست يافتني است.
با كار خود ازدواج كرده‌ايد؟
شايد گذراندن ساعاتي طولاني در محل كار بخصوص زماني كه دنبال كسب ارتقاي شغلي هستيد براي شما وسوسه‌انگيز باشد. گاهي اوقات نيز اضافه كاري براي مخارج ضروري زندگي لازم است.
اما اگر شما بيشتر اوقات در حال كار كردن هستيد، خوب است آگاه باشيد كه زندگي خانوادگي خود را در معرض خطري جدي قرار خواهيد داد، چرا كه صرف زمان زياد در محل كار به جاي خانه، موجب دلتنگي و ناراحتي اهل خانه و اوضاع آن مي‌شود.
بد نيست عواقب عدم تعادل مناسب در زندگي و كار را بدانيم و نسبت به آن آگاه باشيم.
يكي از اولين اثرات مخرب اين عدم تعادل، احساس خستگي است. زماني كه شما خسته هستيد به طور قطع نمي‌توانيد كارآمد باشيد و به نحو عالي كار خود را انجام دهيد، همين نكته ممكن است منجر به‌لطمات و خسارات جبران‌ناپذيري به كار و موقعيت شغلي شما نيز بشود.
همچنين در اين شرايط زمان‌هايي را هم از دست خواهيد داد؛ آن زمان‌هايي كه بايد با خانواده، عزيزان و دوستان خود بگذرانيد. وقتي شما بيش از حد درگير كار و مسائل كاري مي‌شويد، به طور حتم وقايع و اتفاقات زندگي خانوادگي را فراموش مي‌كنيد و به تعبيري آنها را از دست خواهيد داد. البته اين مشكل به همين جا ختم نمي‌شود، بلكه بتدريج منجر به آسيب ديدن احساسات شما شده و حتي ممكن است روابط شما با عزيزانتان را نيز تحت تاثير قرار داده و به آن لطمه وارد كند. خوب است بدانيد كه اگر هميشه به فكر خود باشيد، ايجاد و حفظ روابط دوستانه هم بسيار سخت خواهد بود.
و اما يكي ديگر از آثار منفي پذيرفتن مسووليت‌هاي كاري زياد، مي‌تواند انتظارات بيش از حد ديگران باشد. اگر شما هميشه ساعات اضافه كاري داشته باشيد، به طور حتم مسووليت‌هاي بيشتري نيز به شما داده خواهد شد كه اين مطلب خود منجر به نگراني‌ها و چالش‌هاي بيشتر در زندگي كاري شما مي‌شود.
تا زماني كه كار كردن ادامه دارد و بايد شرايط و نيازهاي كاري را در نظر گرفت و در كنار آن به زندگي شخصي خود نيز رسيد، اين چالش‌ها ادامه خواهد داشت. پس بد نيست نكاتي كلي را براي بهبود تعادل ميان كار و زندگي خود در نظر بگيريم.
* فرصت‌هاي خود را بررسي كنيد و زمانبندي مناسبي براي كارهاي مختلف در نظر بگيريد. براي اين منظور يك هفته هر كاري را كه انجام مي‌دهيد ـ چه كارهاي مربوط به محيط شغلي و چه مسائل شخصي خودتان ـ بررسي كرده و در نظر بگيريد. پس از اين مرحله خواهيد توانست مسائل مهم و ضروري و مواردي را كه موجب رضايت شما مي‌شوند، تعيين كنيد. در اين موقعيت شايد بد نباشد اگر كارهايي كه نمي‌توانيد براحتي انجام دهيد يا از انجام آنها لذتي نمي‌بريد را از برنامه حذف كرده يا براي انجامشان از دوستان و همكاران خود كمك بگيريد.
* شايد بد نباشد با كارفرماي خود صحبت كنيد و درباره انعطاف‌پذيري ساعات كاري پيشنهادهايي بدهيد. همه ما اگر بتوانيم كنترل بيشتري بر ساعات خود داشته باشيم، استرسمان كمتر خواهد شد.
* باز هم فايده قدرت «نه» گفتن را مطرح كنيم. چه همكارتان از شما تقاضاي انجام كاري اضافه را داشته باشد، چه معلم كودكتان از شما كاري بخواهد، به ياد داشته باشيد كه كاملا طبيعي خواهد بود اگر با احترام به او نه بگوييد.
شما وقتي انجام اين‌گونه كارها را ـ كه فقط به خاطر احساس گناه يا اجبار انجام مي‌دهيد ـ رها مي‌كنيد، فضا و زمان بيشتري براي فعاليت‌هاي معني‌دار و ارضاكننده خود پيدا خواهيد كرد.
* كار را براي محل كار بگذاريد. با وجود انواع فناوري‌هاي مدرن و پيشرفته امروزي كه مي‌توان هر لحظه با هر كسي و تقريبا از هر مكاني ارتباط برقرار كرد، ممكن است هيچ مرزي ميان كار با خانه و خانواده وجود نداشته باشد، مگر اين‌كه خودتان آن را ايجاد كنيد.
پس خوب است آگاهانه تصميم‌گيري كنيد كه زمان كار را از فرصت‌هاي شخصي خود جدا كنيد. به عنوان مثال مي‌توانيد وقتي كه در كنار خانواده هستيد، تلفن همراه را خاموش كرده و رايانه شخصي خود را كنار بگذاريد.
* زمان خود را مديريت كرده و وظايف كاري و خانوادگي خود را كارآمد و برنامه‌ريزي مفيد كنيد.
يك برنامه روزانه از كارهايي كه قرار است انجام دهيد، آماده كنيد. در نهايت كارهايي كه بايد انجام شود را انجام داده و ساير كارها را رها كنيد.
* از پشتيباني و حمايت كافي و لازم برخوردار باشيد. در محل كار با همكاراني كه مي‌توانند به شما كمك كنند، همراه شويد.
بر عكس اين مطلب نيز درست است، هنگامي كه در سفرهاي كاري هستيد يا مجبور به اضافه كاري مي‌شويد از دوستان و اقوام مورد اعتماد بخواهيد تا در امور خانه به شما كمك كنند.
* خودتان را فراموش نكنيد. غذاهاي سالم و مقوي خورده و ورزش مرتب و خواب كافي را نيز از ياد نبريد. هر روز زماني خاص را براي انجام فعاليتي كه از آن لذت مي‌بريد اختصاص دهيد؛ كاري مانند كتاب خواندن و حتي بهتر از اين، فعاليت‌هايي را برگزينيد كه مي‌توانيد با همسر، خانواده يا دوستان خود انجام دهيد، مانند پياده‌روي و...
به هر حال بايد بتوان تعادلي ميان كار و زندگي شخصي ايجاد كرد تا سلامت روحي و جسمي ما هم تامين شود.
منبع: mayoclinic.com
نيلوفر اسعدي بيگي
