خوش آمدید

آنچه پيش رو داريد، نگاهي است گذرا به برخي كلمات حضرت سجاد ـ عليه السلام ـ درباره حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ و اهّم دعاهايي كه آن حضرت درباره امام زمان ـ عليه السلام ـ ، انتظار آن حضرت، فرج او، دعا براي سلامتي و نصرت او و....فرموده است.

با قامت عصمت و حيا مي­آيد
با بانك مناجات و دعا مي­آيد
ميلاد عبادت است يعني سجاد
از سوي خدا به سوي ما مي­آيد[1]

بقيه در ادامه
علي بن الحسين ـ عليهما السلام­­ ـ؛ مشهورترين لقبش «زين العابدين» و «سجاد» است. در پنجم شعبان سال 38 هـ ق در مدينه منوره ديده به جهان گشود. پدر بزرگوارش حسين بن علي ـ عليهما السلام ـ مي­باشد. و مادرش به نامهاي «شهر بانو»، «شاه زنان»، «شهر ناز»، «جهان بانويه» «خوله» و... خوانده شده است.[2] آن حضرت دوران كودكي را در مدينه سپري كرد. حدود دو سال از خلافت جدّش ميرالمؤمنين علي ـ عليه السلام ـ و ده سال دوران امامت عموي خويش امام حسن مجتبي ـ عليه السلام ـ را شاهد بود. بعد از شهادت امام مجتبي ـ عليه السلام ـ ده سال دوران امامت پدر را درك نمود. بعد از قيام عاشورا در سال 61 هـ ق كه امامت به او رسيد، با زمامداران زير معاصر بود: يزيد بن معاويه (سال 61 - 64)، عبدالله بن زبير (61 - 73)، معاوية بن يزيد، مروان بن حكم (نه ماه از سال 65)، عبدالملك بن مروان (65 - 86) و وليد بن عبدالملك (86 - 96) و سرانجام در سال 94 يا 95 هجري به شهادت رسيد.[3]

معصومان ـ عليهم السلام ـ هر يك الگوي تامّي براي بشريت بودند. با اين حال فرصتهاي زماني و شرايط محيطي و مكاني، زمينه بروز برخي شيوه­ها و روشها را به آنها داد. پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در روش حكومت و اخلاق مردمي الگو قرار گرفت، و علي ـ عليه السلام ـ شيوه اجراي عدالت و جهاد و صبر و بردباري را به مردم آموخت و حسين بن علي ـ عليهما السلام ـ مكتب جهاد و شهادت و تحمل اسارت را زينت بخشيد و حسن بن علي ـ عليهما السلام ـ روش صلح با دشمن و تحمل زخم زبانهاي دوستان را به مردم ارائه كرد. و حضرت سجاد ـ عليه السلام ـ نيز روش دعا و سخن گفتن با خدا و خواستن حاجت از او را به مردم تعليم نمود. و همين طور آموخت كه چگونه با دعا مي­توان مسائل مهم اعتقادي، سياسي، عاطفي، و روحي را بيان نمود.

آنچه پيش رو داريد، نگاهي است گذرا به برخي كلمات حضرت سجاد ـ عليه السلام ـ درباره حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ و اهّم دعاهايي كه آن حضرت درباره امام زمان ـ عليه السلام ـ ، انتظار آن حضرت، فرج او، دعا براي سلامتي و نصرت او و....فرموده است.

اي آن كه عزيز خاطر مايي تو

ما خسته عشقيم و مسيحايي تو

اي چشم و چراغ عارفان اي سجاد

بيمار نه­اي طبيب دلهايي تو[4]


نگاهي اجمالي به سخنان امام سجاد عليه السلام درباره امام زمان عليه السلام
----------------------------------------------------------------------------------------

امام سجاد علاوه بر دعاهايي كه درباره حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ دارد، كلمات و سخنان نغز و زيبايي نيز درباره مسائل مربوط به آن حضرت بيان نموده است كه به نمونه­هايي اشاره مي­شود:

1. زمان خالي از حجت نيست

امام سجاد ـ عليه السلام ـ فرمود: «لاتَخْلُو الاَرْضُ الي اَنْ تَقُومَ السّاعَةُ مِنْ حُجَّة وَ لَوْلا ذلِكَ لَمْ يُعْبَدِ اللهُ؛[5] زمين تا روز قيامت خالي از حجت نيست، و اگر حجت الهي نبود، خدا پرستيده نمي شد.»

اين حديث به خوبي نشان مي دهد كه در اين زمان نيز حجت الهي وجود دارد. منتهي اين امام بايد معصوم باشد و معرفي شده ازطرف خدا و امامان قبلي، چنان كه آن حضرت فرمود: «الامامُ لايكونُ الّا مَعْصُوماً وَ لَيْسَت العِصْمَةُ في ظاهِرِ الخِلْقَةِ فَيُعْرَفَ بِها وَ كذلِكَ لايَكُونُ الاّ مَنْصُوصاً؛[6] جز معصوم احدي شايسته امامت نيست و چون عصمت يك نشان ظاهري در خلقت نيست( كه همگان) بشناسند، بايد امام از طرف خدا (تعيين) و اعلام شود.»

و در خطبه معروف خود در مسجد جامع شام در حضور يزيد بن معاويه فرمود: «رسول خدا، و وصي او علي ـ عليه السلام ـ ، سيد الشهداء (حمزه)، جعفر طيار، دو سبط اين امت و مهدي [اين امت] از ماست.»[7]

2. راز غيبت و پنهان بودن ولادت

حضرت سجاد ـ عليه السلام ـ فرمود: «القائِمُ مِنّا يَخفي عَلي النّاسِ وِلادَتُهُ حتّي يَقُولُوا: لَمْ يُولَدْ بَعْدُ، لِيَخْرُجَ حينَ يَخْرُجُ وَ لَيْسَ لِاحد في عُنُقِهِ بَيْعَةً؛[8] قائم ما، ولادتش از مردم مخفي مي شود تا جايي كه مي گويند: هنوز متولد نشده است. تا هنگامي كه ظهور مي كند بيعت كسي در گردن او نباشد.»

همچنين درباره مخفي بودن مكان آن حضرت فرمود: «لا يَطَّلِعُ عَلي مَوْضِعِهِ اَحَدٌ مِنْ وَلِيٍّ وَلاغَيْرِهِ اِلّا الَّذي يَلي اَمْرَهُ؛[9] هيچ كس از دوست و غير دوست از اقامتگاه او مطّلع نمي شود، به جز كسي كه متصدّي خدمتگزاري اوست.»

3 . غيبت كبري و صغري

امام سجاد ـ عليه السلام ـ فرمود: «اِنَّ لِلْقائِمِ مِنّا غَيْبَتَيْنِ: اِحداهُما اَطولُ مِنَ الاُخري. اَمّا الاُولي فَسِتَّة اَيّامٍ وَ سِتَّةَ اَشْهُر وَ سِتَّ سَنَواتٍ وَ اَمّا الْاُخْري فَيَطُولُ اَمَدُها حَتّي يَخْرَجَ مِنْ هذَا الْامْرِ اَكْثَرُ مَنْ يَقُولُ بِهِ، فَلا يَثْبُتُ عَلَيْهِ الاّ مَنْ قَوِيَ يَقِينُهُ وَ صَحَّتْ مَعْرِفَتُهُ وَ لَمْ يَجِدْ في نَفْسِهِ حَرَجاً مِمّا قَضَيْنا وَ سَلَّمَ لَنا اَهْلَ البَيْتِ؛[10] براي قائم ما دو غيبت است كه يكي از آنها طولاني تر از ديگري است. اما اولي شش سال و شش ماه و شش روز طول ميك شد و اما دومي به قدري طول مي كشد كه بيشتر كساني كه به غيبت او ايمان داشتند از اعتقاد خود بر مي گردند. فقط كساني بر اعتقاد خود استوار مي مانند كه يقين محكم و شناخت صحيح داشته باشند و سخنان ما بر آنها گران نباشد و تسليم ما اهل بيت باشند.»


4. فتنه­هاي دوران غيبت

امام زين العابدين ـ عليه السلام ـ فرمود: «يا اباخالد لَتأتِيَنَّ فِتَنٌ كَقِطَعِ اللَّيْلِ المُظْلِمِ لايَنْجُو الاّ مَنْ أَخَذَ اللهُ مِيثاقَهُ اوُلئكَ مَصابيحُ الهُدي وَ يَنابِيعُ العِلْم يُنْجِيهِمُ اللهُ مِنْ كُلِّ فِتْنَةٍ مُظْلِمَةٍ؛[11] اي اباخالد! براستي (در دوران غيبت) فتنه هايي همچون قطعه هاي شب تار هجوم مي آورد كه از آن جز كساني كه خدا از آنها پيمان گرفته رهايي نمي يابد. همانها چراغهاي هدايت و سرچشمه علمند، كه خداوند آنها را از هر فتنه تاريك نجات مي بخشد.»
و همچنين فرمود: «مَنْ ثَبَّتَ عَلي وِلايَتِنا في غَيْبَةِ قائِمِنا أَعطاهُ اللهُ اَجْرَ اَلفَ شَهيدٍ مِثْلِ شُهداءِ بَدْرٍ وَ اُحُدٍ؛ كسي كه در زمان غيبت قائم ما ـ عليه السلام ـ بر ولايت ما ثابت و استوار بماند، خداوند به او پاداش هزار شهيد مثل شهيدان بدر و احد عطا مي فرمايد.»[12]

5. انتظار راستين و پاداش آن

براي انتظار حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ آثار گرانبهايي وجود دارد، از جمله امام سجاد ـ عليه السلام ـ فرمود: «اِنتِظارُ الفَرَجِ مِن أَعظَمِ الْعَمَلِ؛ انتظار فرج از برترين اعمال است.»[13] و فرمود: «اهل زمان غيبت او كه قائل به امامت او و منتظر ظهور او باشند، برتر از مردمان هر زمان ديگر مي باشند، زيرا خداي تبارك و تعالي به آنها آن قدر عقل، فهم و شناخت عطا فرموده است كه غيبت امام در پيش آنها چون زمان حضور شده است. خداوند اهل آن زمان را همانند مجاهداني قرار داده كه در محضر رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ شمشير بزنند، آنها مخلصان حقيقي و شيعيان واقعي و دعوت كنندگان به دين خدا در آشكار و نهان مي باشند.»[14]

6. ياران مهدي عليه السلام

حضرت سجاد ـ عليه السلام ـ در تفسير آيه ]حَتّي اِذا رَأوْا ما يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمونَ مَنْ أضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عدداً[؛[15] «هنگامي كه ببينند آنچه را كه وعده مي شوند، پس مي فهمند كه چه كسي ياورش ضعيف تر و نفراتش كمتر است»، فرمود: «يَعْني القائِمَ و انْصارَهُ بِالنِسْبةِ لِاعْدائِهِ؛ مقصود ]از مايُوعَدوُنَ[ قائم ـ عليه السلام ـ و ياران او در مقايسه با دشمنان او مي­باشند.»[16]

در جاي ديگر فرمود: «...كَأنّي بِصاحِبِكُمْ قَدْ عَلا فَوْقَ نَجَفِكُمْ بِظَهْرِ كُوفان في ثَلاثَمأةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلا، جَبرئيلُ عَنْ يَمِينهِ وَ ميكائيلُ عَِِنْ شِمالِهِ وَ اِسْرافيلُ أَمامَهُ، مَعَهُ رايَةُ رَسُول الله صلي الله عليه و آله قَد نَشَرها لايَهْوِي بِها الي قَوْم الاّ أَهْلَكَهُم اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ؛[17] گويا صاحب شما (مهدي) را مي بينم كه پشت كوفه بالاي نجف در بين سيصد و سيزده نفر قرار گرفته، جبرئيل از راستش، و ميكائيل از سمت چپش و اسرافيل جلو آن حضرت قرار دارند. و با او پرچم رسول خدا است كه آن را برافراشته است. و بر قومي فرود نمي آيد جز آنكه آنها را ] به امر[ خداي عزيز و جليل هلاك مي كند.»


7. دوران ظهور

با ظهور حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ بركات فراواني عايد بشريت و متدينين مي شود؛ از جمله، آنچه حضرت سجاد ـ عليه السلام ـ فرمود: «اذا قامَ القائِمُ أَذْهَبَ اللهُ عَن شِيعَتنا العاهَةَ و جَعَل قُلُوبَهُمْ كَزُبَرِ الحَديدِ وَ جَعَلَ قُوَّةَ الرَّجُل مِنْهُم قُوَّةَ أرْبَعينَ رَجُلا وَ يَكونُونَ حُكّامَ الاَرْضِ وَ سَنامَها؛[18] وقتي قائم قيام كند، خداوند رنج را از شيعيان ما دور مي كند و دلهاي آنها را چون پاره آهن قرار مي دهد و خداوند قدرت هر مرد از آنها را برابر چهل مرد قرار ميدهد و آنها حاكمان زمين خواهند شد.»


دعاهاي امام سجاد درباره امام زمان عليهماالسلام
-------------------------------------------------------
پيشتر اشاره شد كه يكي از بركات وجود حضرت سجاد ـ عليه السلام ـ ، تعليم شيوه و روش دعا نمودن است. درباره انتظار مهدي ـ عليه السلام ـ و دعا براي فرج و نصرت آن حضرت و... نيز دعاهاي متعددي وجود دارد كه به اهّم آنها اشاره مي­شود:



الف. دعا براي ظهور در روز عرفه

اين دعا از چهار بخش تشكيل شده است؛ لزوم وجود امام در هر زمان و اطاعت مطلق از امر و نهي او، دعا براي نصرت و ياري و محافظت آن حضرت، بيان نتايج و پي آمدهاي ظهور مهدي ـ عليه السلام ـ در قالب دعا، بيان اوصاف ياران آن حضرت و دعا در حق آنان.

در بخش اول چنين مي­خوانيم: «اللّهُمَّ اِنَّكَ أَيَّدْتَ دينَكَ في كُلِّ أَوانٍ بِاِمامٍ أَقَمْتَهُ عَلَماً لِعبادِكَ وَ مَناراً في بِلادِكَ بَعْد اَنْ وَصَلْتَ حَبْلَهُ بِحَبْلِكَ وَ جَعَلْتهُ الذَّريعَةَ الي رِضْوانِكَ وَ افْتَرَضْتَ طاعَتَهُ وَ حَذَّرْتَ مَعْصِيَتَهُ وَ اَمَرْتَ بِامْتِثالِ اَمْرِهِ و الانْتِهاءِ عِند نَهْيِهِ و اَنْ لايَتَقَدَّمَهُ مُتَقَدِّمٌ و لايَتأَخَّرَ عَنهُ مُتَأخِّرٌ فَهُوَ عِصْمَةُ اللاّئذيْنَ وَ كَهْفُ المؤمِنينَ و عُرْوَةُ المُتَمسِّكينَ وَ بَهاءُ العالمينَ ؛ «بار الها! تو در هر زمان دين خود را به وسيله امامي تاييد فرموده­اي كه او را براي بندگانت به عنوان عَلَم و در كشورهايت به جاي منار ]هدايت[ برپا داشته­اي؛ پس از آنكه پيمان او را به پيمان خود پيوسته و او را وسيله خشنودي خود ساخته اي و طاعتش را واجب كرده و از نافرمانيش بيم داده اي و به اطاعت فرمانش و باز ايستادن در برابر نهيش و سبقت نگرفتن بر او و عقب نماندن از او فرمان داده اي! پس او نگهدارنده پناهندگان و ملجأ مؤمنان و دستاويز متمسكان و جمال و عظمت جهانيان است.»

و در بخش دوم مي­خوانيم: «اللّهُمَّ فَاَوْزِعْ شُكرَ ما اَنْعَمْتَ بِهِ عليه وَ اَوْزِعْنا مِثْلَهُ فيهِ و أيِّد مِن لَدُنكَ سُلطاناً نصيراً وَا فْتَحْ لَهُ فتْحاً يَسيراً وَ اَعِنْهُ بِرُكنِكَ الاعَزّ وَ اشْدُد اَزْرَهُ وَ قَوِّ عَضُدَهُ و راعِهِ بِعَيْنِكَ وَاحْمِهِ بِحِفْضِكَ و انْصُرْهُ بِملائِكَتِكَ... ؛ بار الها! پس ولي خود را به شكر آنچه بر او نعمت داده اي مُلهَم ساز، و ما را نيز به سپاسگزاري نعمت وجود او توفيق ده، و او را از جانب خود سلطنتي ياري دهنده عطا فرماي و درهاي پيروزي را به آساني بر وي بگشا، و او را به نيرومندترين تكيه گاه خود مدد ده و پشت گرم ساز، و بازويش را نيرو بخش و به چشم عنايت منظورش دار، و به نگهداري خود حمايتش كن و با فرشتگانت ياريش ده... .»

و در بخش چهارم چنين آمده است: «وَ اَحْيِ بِهِ ما اَماتَهُ الظّالمُونَ مِنْ مَعالِمِ دِينِكَ وَ اجْلَ بِهِ صَدْأ الجَوْرِ عَنْ طَريقَتِكَ وأبْنِ بِهِ الضَّرَّاء عَنْ سَبيِلِكَ وَ أَذِل بِهِ النّاكِبِينَ عَنْ صِراطِكَ و أَمْحَقْ بِهِ بَغاةَ قَصْدِكَ عِوَجاً...؛ و به وسيله او آنچه از نشانه هاي دينت توسط ستمگران از بين رفته را زنده ساز، و زنگ جور[ظالمان] را از طريق خويش بزداي، و سختي و ناهمواري را به وسيله او از راه خويش برطرف كن، و منحرفين از صراط [مستقيم] خود را توسط او از ميان بردار، و آناني را كه قصد كج ساختن راه تو را دارند هلاك نماي... .»

اين همه دستاوردهاي بزرگ حكومت جهاني مهدي است كه در قالب دعا در سخت ترين دوران خفقان و ستم بيان شده است.

و درباره اوصاف ياران مهدي چنين آمده است: «اللّهُمَّ و صَلِّ عَلي أوْليائِهِمُ المُعتَرِفينَ بِمَقامِهِم، المُتَّبِعينَ مَنْهَجَهُمْ المُقْتَفِينَ آثارَهُمْ...المُنْتَظريْنَ أيّامَهُم المَادّينَ اِلَيْهِم أَعْيُنَهُم...؛ بارالها! رحمت فرست بر دوستان ايشان كه معترف به مقام آنها، و تابع راه آنان و پيرو آثار آنهايند، منتظر روزگار ]دولت[ آنها و چشم دوخته به راهشان مي باشند.»[19]


ب. دعاي ديگر براي ظهور و فرج:

اين دعا نيز در منابع متعددي آمده است و مربوط به روز عرفه مي باشد. اين دعا با درخواست فرج آل محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ و در خواست ياري آنان شروع شده و با بيان ره آوردهاي ظهور حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ در قالب دعا ادامه يافته، در پايان با بيان اوصاف ياران حضرت خواسته مي شود دعا كننده جزء بهترين ياران او قرار گيرد.

«اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ فَرِّجْ عَنْ آلِ مُحَمَّد وَ اجْعَلْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِالحَقِّ....وَانْصُرْهُمْ وَ انْتَصِر بِهِمْ وَ اَنْجِزْ لَهُمْ ما وَعَدْتَهُم وَ بَلِّغْ فَتْحَ آلَ مُحَمَّد ...؛ خدايا بر محمد و آل او درود فرست و فرج آل محمد را [با ظهور مهدي عليه السلام] برسان، آنها را اماماني كه به حق هدايت مي كنند قرار بده و آنها را ياري كن و به وسيله آنها ياري بخش و براي آنها آنچه وعده فرمودي وفا كن و پيروزي آل محمد را برسان... .»

در ادامه، خطاب مخصوص به حضرت حجت شده، مي­گويد: «...وَ اَصْلِحْ لَنا اِمامَنا وَ اسْتَصْلِحْهُ وَ اَصْلِحْ عَلي يَديْهِ و آمِنْ خَوْفَهُ و خَوْفَنا عَلَيْهِ وَ اجْعَلْهُ اللّهُمَّ الذّي تَنْتَصِر بِهِ لِديْنِكَ ؛ و براي ما اماممان را اصلاح كن و براي او طلب اصلاح كن و با دستان او [جامعه را] اصلاح كن، ترس او را و ترس ما را نسبت به [وجود مبارك] او ايمن گردان و او را كسي قرار بده كه به وسيله او دينت را ياري نمايي.»

و در باره دستاوردهاي دوران ظهور مي­گويد: «اللّهُمَّ امْلَاءِ الاَرْضَ بِهِ قِسْطاً وَ عَدْلا كَما مُلِئَتْ ظُلماً وَ جَوْراً و امْنُن بِهِ عَلي فُقَراءِ المُسْلِمينَ و اَرامِلِهِمْ وَ مَساكِينِهِم وَ اجْعَلْني مِنْ خِيارِ مَوالِيهِ وَ شِيعَتِهِ، أَشَدِّ هِمْ لَهُ حُبّاً وَ اَطْوَعِهِمْ لَهُ طَوْعاً ؛ خدايا به وسيله او زمين را پر از عدل و داد كن چنان كه از ستم و جور پر گشته است، و به وسيله او بر فقراي مسلمين و يتيمان و بي سرپرستان و از كار افتادگانشان منت گذار و مرا از برگزيدگان دوستان و شيعيانش، و شديدترين آنها نسبت به او از نظر محبت، و رامترين شان در فرمانبري قرار ده.»

«وَ اَنْفَذِهِمْ لِامْرِهِ وَ اَسْرَعِهِمْ الي مَرضاتِهِ و اَقْبَلِهِمِ لِقَوْلِهِ وَ اقْوَمِهِم بِاَمْرِهِ وَ ارْزُقني الشَّهادَةَ بَيْنَ يَدَيْهِ حَتّي اَلْقاكَ وَ انْتَ عَنّي راض؛ و [مرا] نافذترين آنها در مقابل فرمان او، و شتاب كننده ترينشان به سوي خرسندي و رضايت او، و روكننده ترين آنها به سوي سخن او، و پايدارترينشان در امر او قرار ده، و شهادت در پيشگاه او را روزي من گردان، تا تو را در حالي كه از من راضي هستي ملاقات كنم.»[20]

ج. دعا براي فرج و شِكوه از فتنه ها
در دعاي روز عرفه شكوه از غيبت، كمي عدد، و شدت فتنه ها شده، در پايان ظهور و قيام حضرت مهدي عليه السلام از خداوند خواسته شده است:

«اَللّهُمَّ يا رَبِّ نَشكوُ غَيبَةَ نَبِيّنا وَ قِلّةَ ناصِرنا، وَ كَثْرَةَ عَدُوِّنا و شِدَّةَ الزَّمانِ عَلَيْنا، وَ وُقَوعَ الفِتَن بِنا وَ تَظاهُرَ اْلخَلْقِ عَلَيْنا، اَللّهُمُّ صَلِّ عَلي محمّد وَ آل محمّدٍ وَ فَرِّج ذلِكْ بِفَرَجٍ مِنْكَ تُعَجِّلُهُ، وَ نَصْرٍ وَ حَقٍّ تُظْهِرُهُ؛ خدايا، پروردگارا! شكايت مي كنم از نبود پيغمبرمان و كمي يارانمان، و فراواني دشمنان و سختي زمانه و روزگار بر ما، و وقوع فتنه ها براي ما، و پشتيباني مردم عليه ما. خدايا بر محمّد و آل محمد درود بفرست و با گشايشي از جانب خودت و با ياري و حقي كه آن را آشكار مي سازي، اين مشكلات را بگشا.»

داني كه انتظار تو با ما چه مي كند؟
توفان ببين به پهنه دريا چه مي كند؟
آشفته ام چو موج به درياي زندگي
آشفتگي ببين به دل ما چه مي كند
يكدم بپرس اين همه غم، اين همه بلا
در خاطر شكسته زغمها چه مي كند
دور از بهار روي تو بي برگ مانده ام
بي برگ و بار مانده به دنيا چه مي كند
بنشين ز راه لطف دمي در كنار دل
آخر بپرس اين دل تنها چه مي كند

آنگاه صريحا حضرت سجاد عليه السلام ظهور حضرت مهدي را از خداوند خواسته، عرضه مي دارد:

«اَللّهُمَّ وَابْعَثْ بِقائِمِ آلِ مُحمّدٍ صَلَّي اللّهُ عَليه و آله لِلنَّصْرِ لِدينِكَ، وَ اِظْهارِ حُجَّتِكَ وَ القِيامِ بَامْرِكَ، وَ تَطْهيرِ اَرْضِكَ مِنْ اَرْجاسِها(1)؛ خدايا قائم آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم را براي ياري دينت و اظهار برهانت و برپائي فرمانت و پاكيزه ساختن زمينت از آلودگيهاي آن، بر انگيز و ظهورش را برسان.»

ظهورت را زحق خواهانم اي دوست
شب و روز از غمت گريانم اي دوست
ظهورت گر نصيب ما نگردد
از اين غم تا ابد نالانم اي دوست


د. دعا براي ظهور در ضمن دعا عليه شاميان

حضرت سجاد عليه السلام دعايي در افشاي جنايات اهل شام يعني يزيد و تبار او دارد. در ضمن آن، براي ظهور حضرت مهدي عليه السلام دعا كرده و مي گويد: «اَللّهمَّ وَ اَسْفِرْ لَنا عَنْ نَهارِ الْحَقِّ وَ الْعَدْلِ، وَ آرِناهُ سَرْمَدا، وَاَهْطِلْ عَلَيْنا بَرَكَتَهُ وَاَدِلْهُ مِمَّنْ ناداهُ وَ عاداهُ وَ اَوْضِحْ بِهِ في غَسَقِ اللَّيْلِ الْمظلِمِ وَ بَهْيم الْحَيْرَةِ المُدْلَهِمّ؛ خدايا كشف كن و پرده بردار از روز جور روزگار حق و عدل، و آن را تا ابد به ما نشان بده و بركتش را بر ما فرود آور و وي را از كسي كه قصد او كرده و با او دشمني دارد، راهنمايي جو حفاظت كن و به وسيله او در شب تار و حيرت زاي بسيار سياه روشنايي ايجاد كن.»

«اَللّهُمَّ وَ اَحْيِ بِهِ الاَرْضَ الْمَيْتَةَ، وَ اجْمَعْ به الاَ هَواءَ الْمُتَفَرِّقَةَ وَ اَقِمْ بِهِ الحُدُودَ المُعَطَّلَةَ، وَ اَسْرِبْ بِهِ الاَحْكام الْمُهْمَلَةَ، اللّهُمَّ وَ اَشْبِعْ بِهِ الْخماصَ السَّغِبَةَ وَاَرْحَمْ بِهِ الاَبْدان اللَّغِبَةَ(2)؛

خدايا به وسيله او (مهدي عليه السلام ) زمين مرده را زنده كن، و هواها و خواسته هاي متفرقه را متحد گردان، و حدود معطّل مانده را به وسيله او به پادار، و احكام رها شده را توسط او جاري ساز. خدايا شكمهاي گرسنه را به وسيله او سيرگردان، و بدنهاي خسته و رنجور را بوسيله او، مورد رحمت قرار بده.»

ج. حرز امام زين العابدين و دعا براي ظهور

در اين حرز امام زين العابدين عليه السلام ، دعا در حق دوستان حضرت مهدي عليه السلام و نفرين درباره دشمنان آن حضرت، و تعجيل فرج او، و ديدار جمال دلرباي او، مطرح شده است: «اَللّهُمَّ صَلّ عَلي... اَلْحُجَّةِ الْقائِم الْمَهْديِّ اَلْمُنتَظَرِ صَلَواتُ اللّه عَلَيْهِم اَجْمَعين، اَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُم، وَ عادِ مَنْ عاداهُم، وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُمْ وَ اخْذُل مَنْ خَذَلَهُمْ وَالْعَنْ مَنْ ظَلَمَهُمْ، وَ عَجِّلْ فَرَجَ آلِ مُحَمَّدٍ وَانْصُرْ شيعَةَ آلِ مُحمَّدٍ و اَهْلِكْ اَعْداءَ آلِ مُحمّدٍ وَ ارْزُقْني رُؤْيَةَ قائِمِ آلِ مُحمّدٍ، وَاجْعَلْني مِنْ اَتْباعِهِ وَ اَشياعِهِ وَ الرّاضِينَ بِفِعْلِه(1)؛ خدايا درود فرست بر...حجت قيام كننده، مهدي منتظر، كه درود خدا بر همه آنها (آل محمد) باد. خدايا دوست بدار كسي را كه آنها را دوست بدارد. و دشمن بدار كسي را كه آل محمّد را دشمن بدارد. و ياري كن كسي كه آنها را ياري كند و خوار گردان كسي را كه در پي خواري ايشان است. و نفرين فرست بر كساني كه بر آنها ظلم نمودند، و تعجيل فرما فرج آل محمد را، و ياري فرما آل محمد را، و هلاك گردان دشمنان آل محمد را، و روزي من گردان ديدار روي قائم آل محمد را و مرا از پيروان و ياري كنندگان و خرسند شوندگان به كار او قرار ده.»

آن دوست كه ديدنش بيارايد چشم
بي ديدنش از گريه نياسايد چشم
ما را زبراي ديدنش بايد چشم
گر دوست نبيند به چه كار آيد چشم


د. دعاي روز جمعه حضرت براي فرج

«اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحمّدٍ وَ آلِ مُحمّدٍ اِنّكَ حَميدٌ مَجيدٌ كَصَلواتِكَ وَ بَرَكاتِك وَ تَحيّاتِكَ عَلي اَصْفِيائِكَ اِبْراهيمَ وَ آلَ اِبْراهيم، وَ عَجِّلْ الْفَرَجَ وَ الرّوحَ وَ النُّصْرَةَ وَ التَّمْكينَ وَالتّأييدَ لَهُم(1)؛ خدايا بر محمد و آل محمد درود فرست؛ براستي تو ستايش شده با عظمتي هستي، همچون درودهاي تو و بركات و سلامهاي تو بر برگزيدگانت ابراهيم و آل ابراهيم، و نزديك گردان فرج و رحمت و ياري، و زمينه سازي و تاييد را براي آنان(آل محمد).»

ه . دعاي هر روز ماه مبارك رمضان
در اين دعا كه منابع متعددي آن را نقل نموده اند، در آغاز اوصاف حميده خداوند مورد ندا قرار گرفته، آنگاه در حق دشمنان آل محمد، نفرين و درخواست عذاب شده است، و در بخش پاياني آن، حضرت سجاد عليه السلام عرضه مي دارد: «اَسْأَلُكَ اَنْ تَنْصُرَ وَصِيَّ مُحَمَّدٍ وَ خِليفَةَ مُحَمَّدٍ وَ الْقائِمَ بِالْقِسْطِ مِنْ اَوْصِياءِ مُحَمَّدٍ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ، اِعْطِفْ عَلَيْهِمْ نَصْرَكَ(2)؛ خدايا از تو درخواست مي كنم كه وصيّ محمّد و خليفه محمد و قيام كننده به عدل و داد از ميان جانشينان محمّد كه درود تو بر او و آل او باد، را ياري كني و نصرتت را بر آنها معطوف داري.»

و. روز عيد فطر و دعا براي فرج
در بخشي از دعاي روز عيد فطر امام سجاد عليه السلام مي خوانيم: «وَاَعِنّي عَلي جِهادِ عَدُوِّكَ في سَبيلِكَ مَعَ وَليِّكَ كما قُلْتَ جَلَّ قَولُكَ اِنَّ اللّهَ اشْتَري مِنَ الْمُؤمنينَ اَنْفُسَهُمْ وَ اَموالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقاتِلونَ في سبيل اللّهِ(3)... اللّهُمَّ فَاَرِني ذلِكَ السَّبيلَ حَتّي اُقاتِلَ فيهِ بِنَفْسي وَ مالي طَلَبَ رِضاكَ فَاَكُونَ مِنَ الْفائِزينَ(4)؛ خدايا مرا بر جهاد با دشمنت در راه خودت همراه با وليّت امام زمان ياري كن، چنان كه خود فرمودي و بزرگ است سخن تو كه «خداوند از مؤمنان، جانها و اموالشان را خريداري كرده كه در برابرش بهشت براي آنان باشد، به اين صورت كه در راه خدا پيكار كنند..» خدايا پس اين راه جهادت را به من نشان بده تا با جان و مال براي رضاي تو در آن بجنگم، پس به شهادت رسيده از رستگاران باشم.»

دعاهاي ديگري نيز از آن حضرت نقل شده است مانند «اَلدِّعاءُلِظُهُورِ الْحُجَّةِ في دُعاءِ الاِْحْتِرازِ»(1) و دعا براي فرج در ضمن دعاي روز بيستم ماه رمضان(2) و همين طور دعاهايي كه از طريق امام زمان عليه السلام از زبان امام سجّاد عليه السلام نقل شده است؛ مانند دعاي تعقيب نماز امام سجّاد عليه السلام (3)، دعا در حال سجده زير ناودان طلا در مسجدالحرام(4) و... كه بخاطر پرهيز از طولاني شدن مقاله، از نقل آنها خودداري مي شود.

آنچه از مجموع دعاهاي امام سجاد عليه السلام درباره مهدويت ـ كه در سخت ترين دوران، و حكومت پليدترين افراد همچون يزيد، مروان بن حكم، عبدالملك بن مروان و... خوانده شده است ـ استفاده مي شود، اموري است كه در ذيل به آنها اشاره مي كنيم:

1. زنده نگهداشتن ياد اهل بيت: و در صدر همه، آخرين آنها يعني مهدي صاحب الزمان عليه السلام ؛

2. تبيين و تاكيد بر اين مسئله كه هيچ زماني خالي از حجت و امامي معصوم از اهل بيت: نيست؛

3. تلقين اين مسئله كه معني امامت و پذيرفتن آن اين است كه مردم همه صد درصد تابع و پيرو امام خويش باشند، امر او را امر، و نهي او را
نهي بدانند، و در عمل كاملاً به آن مقيّد باشند؛

4. حساس نمودن مردم نسبت به حيات و سلامتي امام زمان؛ لذا تلقين مي شود كه مرتب از خداوند حفظ و حراست او خواسته شود؛


5. زنده نگهداشتن روحيه جهاد و شهادت طلبي، مخصوصا در ركاب آن حضرت، كه بعد از ياري او شهادت در راه خدا به عنوان رستگاري ابدي و برترين كمال نصيب انسان گردد؛

6. اميدواري و نويد و نشاط دهي نسبت به آينده روشن و اينكه «كلبه احزان شود روزي گلستان غم مخور» و يا «درد و غم طي مي شود آخر بهاري مي رسد»؛

7. زنده نگهداشتن روحيه انتظار در جامعه اسلامي كه هر چند جانسوز و دل گداز است، امّا سخت سازنده و اصلاح گراست؛

8. شكايت از تنهائيها و ستمها و انحراف و فتنه ها در قالب دعا كه خود يك نوع اعلام انزجار از وضعيّت موجود است و شكايت از نبود پيغمبر و غيبت امام زمان عليه السلام و انتظار و درخواست وضعيت مطلوب و بهتر، و برپائي دولت كريمه مهدي صاحب الزمان عليه السلام ؛

9. ارائه تصويري روشن واميد بخش از دوران ظهور مهدي عليه السلام و اين كه عدل فراگير شده و ستمگران بساطشان جمع مي شود، كتاب و سُنّت و شريعت زنده شده، فقر و فلاكت و بيچارگي بساط خويش را جمع خواهد كرد، و ايتام و مساكين از اين وضعيّت دردآور نجات مي يابند.

پي نوشت:

1. الصحيفة السجادية، همان، ص 351؛ جمال الاسبوع، ص 265؛ المصباح، همان، ص 576.

2. الصحيفة السجادية الجامعة، همان، ص 240؛ بحار الانوار، همان، ج 98، ص 104؛ مصباح المتهجد، همان، ص 614؛ اقبال الاعمال، همان، ص 367؛ صحيفة المباركة المهدية، همان، ص559، دعاي 276.

3. توبه/111.

4. صحيفة السجادية الجامعة، همان، ص 312؛ صحيفه مباركه مهديّه، همان، 57 ـ 571.

منابع:
[1]. سيد رضا مؤيد.

[2]. دكتر سيد جعفر شهيدي، زندگاني علي بن الحسين، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، اول، 1365 هـ ش، ص 27 - 29.

[3]. ابن ابي السراج البغدادي، تاريخ الائمه، قم ـ مكتبة بصيرتي، ص 9، مهدي پيشوايي، سيره پيشوايان، ص 234 - 235.

[4]. جواد مشفق.

[5]. محمد باقر مجلسي، بحارالانوار، بيروت دار احياء التراث، ج 52، ص 92؛ ر.ك: لطف الله صافي، منتخب الاثر، ص 271، كامل سليمان، روزگار رهائي، ترجمه علي اكبر مهدي پور، نشر آفاق، سوم، 1376، ج 1، ص 86.

[6]. روزگار رهائي، همان، ص 87؛ شيخ صدوق، معاني الاخبار، ص 132.

[7] . منتخب الاثر، ص 172، روزگار رهائي، همان، ص 87.

[8] . همان، ص 187، بحارالانوار، همان، ج 51، ص 135.

[9]. بحار الانوار، ج52، ص153 و ج53، ص324؛ منتخب الاثر، ص 251 و 253.

[10]. همان، ص 251، و بحارالانوار، ج 51، ص 134.

[11]. بحارالانوار، همان، ج 51، ص 135، روايت 3.

[12]. همان، ج 52، ص 125.

[13]. منتخب الاثر، ص 244.

[14]. بحارالانوار، ج 52، ص 122، منتخب الاثر، ص 244.

[15]. جن/ 24.

[16]. ينابيع المودّة، ج3، ص 84؛ بشارة المصطفي، ص 62؛ الزام الناصب، ص 32 و 242.

[17]. بحار الانوار، همان؛ ج51، ص135، ح3.

[18]. همان، ج 52، ص 364، و 317؛ الزام الناصب، ص 139.

[19]. ر. ك: صحيفه كامله سجاديه، ترجمه صدرالدين بلاغي، تهران، دارالكتب الاسلاميه، بي تا، در ضمن دعاي 47 روز عرفه، ص 255 – 258؛ «الصحيفة السجادية الجامعة، قم، مؤسسة الامام المهدي، اول، 1411 هـ ق، ص 322؛ سيد رضي الدين علي بن طاووس، اقبال الاعمال، بيروت، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات، ص 664؛ المصباح، ابراهيم العاملي الكفعمي، بيروت، منشورات مؤسسة الاعلمي، ص 891.

[20]. اقبال الاعمال، همان، ص 675، الصحيفة السجادية الجامعة، همان، ص 347؛ محمد باقر مجلسي، بحارالانوار، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ج 98، ص 234؛ ابراهيم عاملي كفعمي، مصباح المتهجد، بيروت، منشورات مؤسسة الاعلمي للمطبوعات، ص 697.

21. الصحيفة السجادية الجامعة، ص400؛ صحيفه مهديّة، همان، ص 548.

22. همان، ص 564.

23. همان، ص 540 و صحيفه مهديه، ص 350.

24. صحيفه مباركه مهديه، همان، ص 352؛ كمال الدين، شيخ صدوق، تهران، دارالكتب الاسلامية، ص 470.


نويسنده: سيدجواد حسيني

منبع:ماهنامه مبلغان شماره70 ادامه مطلب