پژوهش‌هايي كه در مورد وضعيت تغذيه‌اي سالمندان فعال و غيرفعال توسط دكتر مريم نورشاهي صورت گرفته است، نشان مي‌دهد وضعيت سلامت تغذيه‌اي سالمندان شرايط مناسبي ندارد. ولي با وجود اين سالمندان فعال از وضعيت تغذيه‌اي مناسب‌تري نسبت به سالمندان غيرفعال برخوردار هستند.
بررسي وضعيت تغذيه سالمندان در جهان نشان داده، سوءتغذيه ناشي از كاهش دريافت غذايي، باعث مشكلات هضم، جذب غذا و افزايش نياز به مواد مغذي در اين سنين مي‌شود. شناخت نيازهاي تغذيه‌اي سالمندان از اولويت ويژه‌اي برخوردار است.
الگوي مصرف سالمندان در كشور ما نشان مي‌دهد كاهش دريافت انرژي باعث مصرف ناكافي برخي مواد مغذي مي‌شود. به دنبال پيري توانايي سلول‌ها براي حفظ مواد مغذي كاهش مي‌يابد. براي افراد مسن بالاي 51 سال توصيه مي‌شود مردان به ميزان 600 كيلو كالري در روز و زنان به ميزان 300 كيلو كالري در روز دريافت انرژي مصرفي خود را كاهش دهند، زيرا در سالمندي نياز به دريافت انرژي كاهش مي‌يابد و ميزان آن به اندازه 33 تا 34 كيلو كالري به ازاي هر كيلو از وزن بدن است. اما چيزي كه بايد مورد تاكيد قرار گيرد، استفاده از 8 ليوان آب در روز است كه سبب افزايش انرژي، كم شدن مشكلات جويدن، تنظيم شدن درجه گرماي بدن و كاهش يبوست مي‌شود.
مصرف شير و ماست و پنير در هرم غذايي افراد مسن جايگاه ويژه‌اي دارد. اين مواد در حفظ سلامت استخوان‌هاي سالمندان نقش اصلي را ايفا مي‌كند. نياز به كلسيم و ويتامين D و B 12 نيز با بالا رفتن سن افزايش مي‌يابد. اگرچه اين مواد مي‌توانند با انتخاب درست مواد غذايي تامين شوند اما گاهي اوقات بعضي از افراد مسن نيازمند دريافت اين مواد به شكل مكمل‌هاي غذايي هستند تا ميزان ويتامين‌ها و مواد معدني را در بدن حفظ كنند.
در دوران ميانسالي و پيري كاهش سلامت و سطح هوشياري و بيماري‌هاي حاد ممكن است عادات غذايي افراد را تحت‌تاثير قرار دهد و داشتن يك درآمد ثابت يا كم مي‌تواند قدرت خريد و تهيه مواد غذايي سالم را در آنان كاهش دهد، همچنين در اين سن سالمندان با مشكلات هضم نيز مواجه مي‌شوند.
از سوي ديگر مصرف بيش از حد مواد غذايي در سالمندان منجر به بروز چاقي مي‌شود و بيماري‌هاي مزمن مثل ديابت، فشارخون يا مشكلات قلبي را به‌وجود مي‌آورد.
مصرف سبزيجات تازه براي سالمندان بسيار ضروري است، زيرا اين سبزيجات ويتامين‌ها و املاح مورد نياز بدن آنان را تامين مي‌كنند و به خاطر فيبر موجود در سبزيجات مانع از بروز يبوست مي‌شوند. سبزيجات اثر كاهنده چربي دارند. مصرف آن براي كساني كه چربي‌خون دارند، ضروري است.
سبزيجات نشاسته‌اي مثل سيب‌زميني يكي از منابع خوب تامين انرژي براي سالمندان است، به صورتي كه از دريافت انرژي بيش از اندازه نيز جلوگيري مي‌كند. براي حفظ سلامت سالمندان در درجه اول مصرف مواد غذايي حاوي ويتامين‌هاي مورد نظر و در درجه بعد مصرف مكمل‌هاي ويتامين مي‌تواند مفيد باشد.
عوامل خطر بروز سوءتغــذيه در سالمندان شامــل بيمـــاري‌هـــا، تغذيه نامناسب، مشكلات اقتصادي و اجتماعي و مصرف داروهــــاي مختلف است و با دانستن اين موارد مــــــي‌توان براي حفظ و ارتقاي سلامت آنان برنامه‌ريزي كرد.
بررسي‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد، سالمندان تحت مطالعه از حيث مواد مغذي دچار كمبود هستند و احتمال خطر سوءتغذيه و عدم تعادل در آنها بالاست و از آنجا كه مشكلات رژيمي با عوامل چندگانه فيزيولوژيكي، اقتصادي و اجتماعي مرتبط و بعضا غيرقابل اجتناب هستند، ضروري است استراتژي‌هاي مناسبي براي حمايت و آموزش تغذيه سالمندان با هدف بهبود و اصلاح رژيم غذايي آنان صورت گيرد كه اين برنامه‌ريزي كمك ارگان‌هاي گوناگون، كانون‌هاي بازنشستگي و رسانه‌ها را مي‌طلبد.
توصيه‌هايي براي تغذيه سالمندان
غذا در شرايط‌خاصي و به نحو مناسبي سرو شود. به عادات غذايي آنان احترام بگذاريد و هر نوع تغيير با ملايمت و دوستانه صورت گيرد.
براي سالمندان دچار كم‌خوابي و بي‌خوابي چاي و قهوه سرو نشود و يك ليوان شير گرم قبل از خواب نوشيده شود.
اگر تمايل به مصرف يك غذاي كامل داريد، اين وعده بايد در ناهار باشد و وعده‌هاي ديگر سبك باشد. تعداد وعده‌هاي غذايي را افزايش و حجم غذاي مصرفي را كاهش دهيد.
سالمنداني كه به خاطر داشتن دندان مصنوعي قادر به خوب جويدن نيستند، بهتر است برنج نرم به صورت كته، گوشت نازك قيمه‌اي آب‌پز و نرم و سيب‌زميني پخته و پوره شده مصرف كنند. همچنين آبميوه، نان‌هاي نرم، مرغ و تخم‌مرغ پخته و آب آن، شير و ماست و پنير هم مفيد است.
سالمندان بايد از غذاهاي چرب، سرخ شده، سس، تخم‌مرغ نيمرو، حبوبات، سبزي‌هاي نفاخ مثل پياز، پيازچه، تربچه، شلغم، كلم، هندوانه، خربزه، گاهي عدس، لپه و لوبيا پرهيز كنند.
گوشت‌هاي كم‌چرب مثل ماهي و مرغ بدون پوست و گوشت گوساله به صورت خورشتي و بيفتكي براي آنان مناسب است.
تخم‌مرغ به صورت يك روز يا دو روز در ميان مصرف شود و اگر كلسترول بالا داشته باشيد، مصرف آن ممنوع است.
مواد پرفيبر مانند نان كامل گندم و ميوه‌هايي مانند گلابي رسيده و آلو و زردآلو مصرف شود. رژيم غذايي كم‌سديم براي سالمندان با فشار خون بالا توصيه مي‌شود.
در تهيه انواع فرني و پوره به جاي آرد گندم مي‌توان از ارزن، جوي سياه، ذرت و گندم كامل استفاده كرد.
سيب به دليل داشتن پكتين زياد باعث كاهش چربي و كلسترول مي‌شود. بنابراين بهتر است روزانه يك يا 2 عدد سيب مصرف شود.
اضافه كردن پودر فندق و بادام به حريره‌ها و غلات براي تامين منيزيم بدن ضروري است.چارديواري
