در دهههاي گذشته وقتي صحبت از سفر ميشد، حرف از كاري ساده و داراي تنوع نبود. ساعتهاي طولاني بايد رانندگي ميكردي در حالي كه در گرماي طاقتفرسا نشاني هم از كولر خودرو در خودرو و اتوبوسها نبود. به واقع سفر در گذشته بسيار سخت و گاهي عذابآور بود. با همه اينها، آن روزها هم سفر تفريحي، جذاب و شيرين بود كه همه افراد خانواده براي رسيدن به آن روزها لحظه شماري ميكردند. همه دوست داشتند تابستان زودتر شروع شود و برنامههاي سفر و رفتن به شهري ديگر، آب و هوايي خوش و جايي ديدني از سر گرفته شود. در حقيقت تابستان بچهها همراه با سفرهاي خانوادگي بود و به نوعي با آن معني مييافت.
فوايد سفر
اما دليل اين همه عشق و علاقه براي رفتن به سفر و برنامهريزي براي اين كار براي چيست؟ اصلاً اين همه فكر و دغدغه، زمان گذاشتن و خرج كردن براي سفر فايدهاي هم دارد؟ از اين سوال تعجب نكنيد؛ با اينكه شايد امروز همه ما معتقد باشيم سفر به نوعي بخشي از زندگي مردم شده است، اما هنوز هم هستند افرادي كه سفر را بي فايده و خرجهاي آن را هزينهاي اضافي ميدانند. اما بد نيست بدانيم و باز هم تأكيد كنيم كه سفر و گشت و گذار سراسر سود و منفعت است.
فرصتي براي كنار هم بودن
شايد اولين و سادهترين فايده سفر اين باشد كه اعضاي خانواده به دور از محيط كار، تماسهاي تلفني، مدرسه و فعاليتهاي بچهها و كارهاي هميشگي و روزمره زماني را براي بودن كنار هم پيدا ميكنند؛ آن هم بدون دغدغه كار و زندگي پرتلاطم اين روزهاي ما. بخصوص در اين روزها كه كار و گرفتاري وقت همه را پر كرده و دنياي پر سرعت دغدغهها را افزايش داده است. پس در چنين شرايطي سفر را غنيمت بشماريم. اينها فرصتي فوقالعاده براي بودن كنار هم و شناخت بهتر و بيشتر يكديگر است.
گشتن در موزهها، پيادهروي در يك پارك جنگلي يا بازي روي شنهاي ساحل، راههايي فوقالعاده براي تحكيم روابط خانوادگي هستند. همين سفرها، هر چند كوتاه فرصتي براي صحبت كردن و گذراندن اوقات به دور از عوامل مزاحم به شمار ميروند و از اين ديدگاه است كه سفر در جهان معاصر، عاملي براي كاهش استرسها و تنشهاي ما تلقي ميشود.
آموزش همراه سفر
يكي ديگر از فوايد سفر و مسافرت جنبه آموزشي آن است. سفر ابزار آموزشي بسيار خوبي بويژه براي كودكان است. آنها ميتوانند درباره چيزهايي مطالبي كه در مدرسه ياد گرفتهاند يا در تلويزيون ديدهاند، به طور عيني و عملي ببينند و بياموزند. هر گشتوگذار و سفري چه چند ساعت و چه كيلومترها دورتر از خانه، تجارب جديدي نصيب ما و فرزندانمان ميكند. در ميان اين سفرهاي خانوادگي ميتوان در مورد آداب و رسوم و فرهنگهاي مختلف، غذاهاي مردم در شهرهاي گوناگون، تاريخ مناطق، نوع زندگي، آب و هوا، محيط زيست و خيلي چيزهاي ديگر نكاتي ارزنده آموخت و آموزش داد. اين مزيت وقتي بيشتر مشخص و درك ميشود كه ببينيم اين نكات براي بچهها جالبتر و سرگرم كنندهتر از مشق شب و درسهاي مدرسه است. شايد طي يك سفر كوتاه، كودكان نكاتي را بياموزند كه تا سالها نيز در ذهن آنها باقي بماند.
اين سفرهاي خانوادگي فرصت تجربه موارد جديد است. تمام مخارج سفر در برابر كسب اين تجارب و لذتي كه بچهها ميبرند به واقع ناچيز است.
البته در اين مورد، نقش والدين و صبر و حوصله آنها نيز بسيار مؤثر است. بايد در طول سفر با تأمل و صبر با بچهها حرف زد و به سوالهاي آنها پاسخ داد.
آرامش ناشي از سفر
يكي از واضحترين و مشخصترين اثرات ديگر سفر، ايجاد آرامش و احساس دريافت انرژي براي ادامه كار و تلاش است. سفر فرصتي است براي راحتي، آرامش و زندگي به دور از تنش؛ فرصتي كه ميتوان و بايد براي كسب انرژي از آن استفاده كرد. البته شايد با خود فكر كنيد كه سفر هم ميتواند موجب بروز نگرانيهايي مانند مرخصي گرفتن، هزينهها، تاخير هواپيما و... شود، اما نبايد به اين عوامل اجازه داد تا زندگي آرام را در روزهاي سفر تحت تأثير قرار دهند.
اجتناب از سفر
با همه اين موارد كه به نظر بديهي و منطقي ميآيند، برخي خانوادهها از سفر اجتناب ميكنند. آنها هم دلايل خودشان را دارند. يكي از اصليترين دلايل براي عدم توجه به سفر مساله مالي و هزينه آن است. بعضي عقيده دارند كه سفر خرجي اضافي به خانواده تحميل ميكند و از اين رو آن را كاري حتي ناخوشايند ميبينند. ولي به اين گروه بايد گفت به جاي اينكه به دليل هزينهها از سفر صرف نظر كنيم، بهتر است راهي مناسب انتخاب كرده و سفرهايي كوتاه و كم خرجتر انتخاب كنيم؛ مانند رفتن به اطراف شهر و گشت و گذار در آن مناطق.
دليل ديگري كه برخي براي اين مساله ميآورند، برنامه پر تراكم كاري و نداشتن فرصت كافي براي سفر است. آنها در حقيقت اين اصل مهم را فراموش ميكنند كه سفر فرصتي براي رهايي از كار و درگيريهاي روزمره است. پس كار زياد، بهانه خوبي براي دور شدن از سفر نيست. براي همين حالا كه تابستان فرصتي فوقالعاده براي سفر است، نه تنها آن را از دست ندهيم، كه قدرش را بايد بدانيم و از آن به بهترين وجه استفاده كنيم. باور كنيد رها كردن يك يا دو روزه كار مشكلي ايجاد نخواهد كرد.
سفري خوش و بدون دغدغه را براي شما آرزو ميكنيم و اميدواريم در طول سفر فقط به سفر و لذت بردن از آن بپردازيد. بيشتر با هم صحبت كنيد و بچهها را از ياد نبريد.
نيلوفر اسعدي بيگي