سال 1995
همه چيز از همين سال شروع شد وقتي که در آن سال «سگا» و «نينتندو» پيشتاز بودند و کنسولهاي جديدشان را با قابليت پردازش سه بعدي به مشتريان ارائه کردند. ولي جالبترين اتفاق آن سالها که به طرز جالبي با اولين برگزاري نمايشگاه مقارن شد، پخش خبر حضور شرکت «سوني» در نمايشگاه بازيهاي رايانهاي بود، حضار خبر نداشتند، قرار است با چه چيزي روبهرو بشوند، نماينده شرکت سوني از کنسول تمام سهبعدي «پلياستيشن» رونمايي کرد.
سال 2003
همچنان قسمت سوم بازي Doom يکهتاز ميدان بازيها بود تا اينکه شرکت «الکترونيک آرتز» با بازي جديدش به نام «Half life» بمب خبري نمايشگاه شد و توانست اکثر جوايز هيئت داوران E3 را از آن خود بکند. با اين حال شرکتهاي «اکتيويژن» و «يوبيسافت» نيز بيکار نماندند و با وعده ارائه بازيهاي «مرد عنکبوتي 2» و «Prince Of Persia: Sands of time» خود را دوباره در رسانههاي خبري مطرح کردند.
سال 1996
در اين سال شرکت سوني محصول جديدي به بازار بازيهاي رايانهاي ارائه نکرد و تنها به اعلام خبر کاهش قيمت کنسول بازي پلياستيشن قناعت کرد. با اين حال شرکتهاي سگا ونينتندو با ارائه محصولات جديد خود که «ساترن» و «N64» نام داشتند، سعي کردند شرکت سوني را پشت سر بگذارند، ولي خبر کاهش صد دلاري قسمت پلياستيشن کافي بود تا اخبار مربوط به سگا و نينتندو تحتالشعاع قرار بگيرد. پديده ديگر سال 96 بازيهاي جديد سازگار با سيستم عامل جديد «مايکروسافت» يعني «ويندوز 95» بود که خبرساز شد.
سال 2004
در E3 سال 2004 عرصه رقابت، از کنسولهاي بازي ويدئويي و رايانههاي شخصي به کنسولهاي جيبي رسيد و شرکت سوني با محصول جديد خود يعني «PSP» و شرکت نينتندو با کنسول «DS» ميدان رقابت را در دست گرفتند.
سال 1999
در اين سال تنها شرکتي که محصولي جديد به نمايشگاه آورد، سگا بود که با کنسول بازي «Dream Cast» وارد ميدان شد ولي شرکتهاي نينتندو وسوني تنها درباره محصولاتي که قرار بود در سال جاري وارد بازار کنند صحبت کردند، نينتندو خبر از همکاريش با شرکت پاناسونيک و محصول مشترکشان داد و سوني نيز وعده توليد کنسول جديد پلي استيشن 2 را به نمايشگاه E3 سال 1999 آورده بود.
نمايشگاه E3 در سال 2010 به ميدان گسترده و پر شورو حال براي رقابت بزرگان تبديل شده بود و در جريان آن شرکت هاي توليدکننده فعال در صنعت بازي هاي رايانه اي مخصوصا توليدکنندگان کنسول ها با تمام قوا شرکت کرده بودند تا با به نمايش گذاشتن محصولات جديد و خلاقانه خود هواداران بيشتري را جذب کنند، به نوعي قصد شرکت ها از حضور در اين نمايشگاه معتبر رقابت براي بازاريابي و جذب هوادار بود. همان طور که گفتيم E3 امسال رقابت بين بزرگاني چون سوني و مايکروسافت و نينتندو بود که هر کدام با ارائه محصولات جديد خود در صنعت بازي شگفتي هاي چشم گيري را آفريدند. رقباي بزرگ صنعت بازي هاي رايانه اي هر سال با شروع اين نمايشگاه تمام تلاش خود را مي کنند تا اقداماتي جديد را براي جلب نظر کاربران انجام دهند. اين سه شرکت بزرگ در همان روز آغازين نمايشگاه سه کنفرانس جداگانه برگزار کردند تا اخبار مربوط به محصولاتشان را خود به جهانيان منتشر کنند. با بررسي نتايج اين کنفرانس ها و نيز محصولات ارائه شده توسط هر شرکت به نظر مي رسد که رقابت اصلي اين شرکت ها براي روش هاي مختلف کنترلر هاي بازي هاي رايانه اي و نيز بازي هاي سه بعدي (3D) بوده است. در واقع با اين هدف غول هاي صنعت بازي قصد دارند تا بازيکن را مجبور به حرکت فيزيکي کنند تا هر فرد که قصد انجام يک بازي رايانه اي را دارد بتواند با تمام اجزاء بدنش بازي کند و از حالت سکون بيرون بيايد. با اين کار هر بازي مي تواند يک نوع ورزش يا فعاليت بدني به شمار بيايد.
يکي از جذاب ترين و اصلي ترين دستاوردهاي اين نمايشگاه پروژه تکميل شده مايکروسافت با نام "ناتال" است. اين پروژه که براي کنسول هاي Xbox 360 جديد مهيا شده است، در نمايشگاه امسال با تغيير نام به کينکت و همراه با نمايش بازي هايي مانند جنگ ستارگان و برخي از بازي هاي ورزشي در معرض نمايش قرار گرفت. البته مايکروسافت يکي از فعال ترين و قدرتمندترين شرکت هاي حاضر در اين نمايشگاه بوده که توانسته در بين رقبايش خودنمايي کند. در ادامه از فعاليت هاي جديد اين شرکت و نيز قدرت نمايي آن در E3 بيشتر خواهيم گفت. شرکت سوني هم با ارائه يک دستگاه کنترلر جديد پا به عرصه رقابت در اين نمايشگاه گذاشت. اين دستگاه که " Sony Playstation Move" نام دارد، عملکردي بسيار شبيه به کنترلر کنسول "Wii" شرکت نينتندو دارد. البته با اين تفاوت که move با سيستم وضوح تصوير بالا يا HD کار مي کند. تاريخ عرضه اين دستگاه به بازار بازي هاي رايانه اي در پاييز امسال اعلام شده است. از طرفي ديگر مديران شرکت سوني در کنفرانس خبري در اولين روز برگزاري نمايشگاه از قابليت جديد Playstation 3 براي نمايش بازي هاي رايانه اي به صورت سه بعدي خبر دادند که قرار است تا پايان سال 2010 ميلادي به اين کنسول بازي اضافه شود.
هم چنين در اين ميدان رقابت نينتندو باتجربه هم، دستگاه جديد قابل حملي را براي بازي هاي رايانه اي به جهان معرفي کرد. اين دستگاه که قبل از آمدنش سر و صداي زيادي را به پا کرده DS3 نام دارد و به کاربر امکان انجام بازي هاي رايانه اي سه بعدي را بدون نياز به عينک مي دهد. اين محصول داراي فناوري Parallax Barrier است که باعث مي شود کاربران براي تماشا کردن افکت هاي سه بعدي نيازي به استفاده از عينک هاي مخصوص را نداشته باشند. DS3 دو نمايشگر لمسي با دوربين هاي دوقلو در بدنه بيروني دارد که به کاربرش امکان عکاسي به صورت سه بعدي را خواهد داد. فن آوري سه بعدي به کار رفته دراين کنسول، همان فن آوري فرستادن دو تصوير جداگانه براي دو چشم چپ و راست است که مغز با ترکيب اين دو تصوير و پردازش آن ها به تصوير عمق مي بخشد. آن طور که از شايعه ها شنيده مي شود کمپاني SHARP که توليدکننده LCD هاي DS است توليد صفحات سه بعدي اين کنسول را به عهده دارد. تاريخ عرضه و نيز قيمت اين محصول جديد نينتندو در بازار هنوز نامعلوم است ولي نينتندو تاريخ عرضه دستگاه را براي بازار ژاپن، پايان سال مالي اين شرکت يعني مارس ۲۰۱۱ اعلام کرده است که اين تاريخ مي تواند به جلوتر نيز انتقال يابد. در اين نمايشگاه شرکت EA نيز نسخه هاي جديدي را از بازي هاي محبوب و پرطرفداري مانند "Need for speed" و "The sims" معرفي و رونمايي کرد. هم چنين بازي جديدي را با نام "Crysis 2" معرفي کرد که براي بازي در کنسول هاي ps3 ، Xbox 360 و رايانه هاي شخصي مناسب است. نسخه قديمي اين بازي در سال 2004 ميلادي رونمايي شده بود و حالا نسخه جديدي آن سه بعدي است و بنا به گزارشات نمايشگاه قرار است تا پايان سال 2010 به بازارهاي جهاني عرضه شود.
همان طور که خوانديد رقابت در اين دوره از E3 بسيار چشم گير و تنگاتنگ بود و تمام شرکت هاي بزرگ و کوچک بيشترين تلاش خود را در جهت پيشرفت در صنعت بازي آن هم با رويکرد سه بعدي، کردند تا کاربران، خود بر اساس سليقه و نيز امکانات بيشتر برترين آن ها را برگزينند. براي اثبات هر يک از اين دستگاه ها و بازي هاي رايانه اي بايد حداقل تا پايان سال 2010 منتظر ماند و ديد که عاقبت اين رقابت در بازار بازي هاي رايانه اي به کجا خواهد انجاميد و در نهايت کدام شرکت و کدام محصول در صدر پرفروش ترين ها قرار مي گيرد.
نمايشگاه E3 امسال که در ماه ژوئن در مرکز کنفرانس شهر لس آنجلس در ايالت کاليفرنيا برگزار شد ميزبان شرکت هاي بزرگ توليد کننده سخت افزار و نرم افزار جهان در صنعت بازي هاي رايانه اي بود. نمايشگاه E3 امسال رنگ و بويي مدرن به خود گرفته بود و با توجه محصولات ارائه شده و نيز هدف اصلي آن که ارائه محصولات سه بعدي بود توانست از روند معمولي خود خارج و به يک رويداد بزرگ رسانه اي تبديل شود و تمام خبرهاي ماه اخير را معطوف به خود کند. بزرگ ترين و مهم ترين اتفاق صنعت سرگرمي هاي ديجيتالي جهان در قالب پانزدهمين نمايشگاه بين-المللي سرگرمي هاي الکترونيک (E3) توسط بنياد نرم افزارهاي سرگرمي آمريکا (ESA) به وقوع پيوست تا دوست داران بي شمار اين صنعت را از کشورهاي مختلف جهان به شهر لس آنجلس بياورد.
نمايشگاه امسال يکي از پرجمعيت ترين نمايشگاه ها نسبت به سه الي چهار سال گذشته بوده و با برگزاري کنفرانس هاي روزانه و نيز ارائه محصولات بسيار جديد قدرت هاي صنعت بازي توانسته در جهان فناوري بيش از پيش مطرح شود. E3 که در سال 2007 و 2008 با تعداد بازديدکننده 10 و 5 هزار نفري با شکستي قطعي از نظر تماشاگر مواجه شده بود حالا امسال توانسته تمام کمبودهاي قبلي خود را چه از نظر خبرسازي و چه از جهت تعداد بازديدکننده جبران کند. E3 در سال 2009 با 41000 بازديدکننده به کار خود پايان داد که در مقايسه با بازديد کنندگان E3 در سال 2005 که 70000 نفر بودند با 41 % کاهش روبه رو بود. اما E3 امسال توانست در روزهاي رکود اقتصادي جهان با حضور بيش از 400 شرکت مرتبط با صنعت بازي از 90 کشور مختلف جهان و با بيش از 45 هزار نفر بازديد کننده، با رويکردي کاملا تازه نسبت به بازي هاي سه بعدي در کنار رقابت بر سر کنسول حرکت به کار خود پايان دهد تا دوباره بعد گذشت سال هاي رکود افتخاري را براي جهان بازي و سرگرمي کسب کند و به عنوان يکي از موفق ترين نمايشگاه هاي سال هاي اخير در جهان ديجيتال مطرح شود.
در نمايشگاه امسال همه چيز براي بازديدکنندگان آماده و در دسترس بود اما براي حضور آن ها شرايطي تعيين شده بود که حضور عموم را محدود مي کرد. اول اين که با توجه به هدف E3 که يک رويکرد تجاري است بازديد عموم آزاد نبود و فقط افرادي مي توانستند از نمايشگاه ديدن کنند که از طريق يکي از شرکت هاي بزرگ که با اين صنعت ارتباط کاري دارند، معرفي شده باشند. هم چنين بر اساس قانون نمايشگاه افراد کم تر از 17 سال اجازه بازديد را نداشتند! با اين همه افرادي که در نهايت از نمايشگاه ديدن کردند از امکانات بسيار عالي برخوردار بودند که شامل اسکان در بهترين هتل ها، اجاره خودرو با تخفيف ويژه براي گردش در شهر و حتي سرويس رايگان به فرودگاه که هر بازديد کننده اي را به هيجان مي آورد. از ديگر نکات مثبت در اين نمايشگاه حضور شرکت هاي بزرگ و معتبري مثل مايکروسافت، سوني و نينتندو بود که طي کنفرانس هايي که در روزهاي خاص برايشان مشخص شده بود به ارائه آمار و ارقامي از دستاوردهايشان و نيز معرفي محصولات جديد و ابتکاري خود چه از نظر سخت افزاري و چه نرم افزاري پرداختند. از مهم ترين رويدادهاي اين نمايشگاه مي توان به نمايش Kinect توسط مايکروسافت، معرفي نينتندو DS3 توسط شرکت نينتندو و اعلام تاريخ عرضه MOVE توسط شرکت سوني اشاره کرد، هم چنين ارائه و معرفي بازي هاي سه بعدي يکي ديگر از جنبه هاي موجود در E3 امسال بود.
در کنفرانس خبري Entertainment Software Association که در روز اختتاميه اين نمايشگاه توسط ESA مسئول برگزاري E3 برگزار شده بود، مديران اين بنياد اعلام کردند که مشتاقان بازديد از E3 در سال 2011 مي توانند بين تاريخ 7 تا 9 ژوئن در همان مکان قبلي حضور داشته باشند تا سال آينده E3 بزرگ تر و با نتايج بهتري را شاهد باشند.
سال 2001
در E3 سال 2001 ديگر خبري از شرکت سگا نبود و نينتندو نيز تنها با وعده ارائه کنسو « Game Cube» به ميدان آمده بود، ولي اين خبر ورود شرکت «مايکروسافت» به نمايشگاه بود که همگان را شوکه کرده بود، کنسول بازي جديد مايکروسافت که «Xbox» نام داشت در اين سال جايي براي مطرح شدن هيچ محصول ديگري باقي نگذاشت.
سال 1998
کمپاني سگا کار خود را در اين سال با وعده ارائه يک کنسول جديد در سال جاري شروع کرد ولي شرکت نينتندو با ارائه يک بازي جديد به نام Ocarina Of Time وارد رقابت شد و طرفداران بسياري پيدا کرد تا اين که شرکت سوني با معرفي بازيهاي جديدش براي کنسول پلياستيشن، دوباره تمام نگاهها را به خود جلب کرد، ابتدا يک بازي اتومبيلراني به نام « Gran Turismo» و سپس بازي فانتزياکشن « Legacy Of Kain» که ديگر جايي براي عرض اندام ساير رقبا باقي نگذاشت.
سال 2009
سالهاي بين 2005 تا 2009 را همانطور که در ابتداي مطلب گفته شد ميتوان سالهاي کم فروغ نمايشگاه E3 ناميد ولي مسئولان اين نمايشگاه دوباره در اين سال توانستند با جذب بزرگترين شرکتهاي جهان اعم از اکتيويژن، يوبيسافت، الکترونيک آرتز، کنامي، مايکروسافت و سوني روح تازهاي به E3 بدهند و دوباره به سالهاي اوج بازگردند.
نمايشگاه E3 از همان ابتداي تاسيس در اوج قدرت قرار داشت وقتي که «انجمن سرگرميهاي نرمافزاري» که به اختصار ESA (مخفف ترکيب Entertainment Software Association) ناميده ميشد تصميم گرفت تا يک نمايشگاه با اهداف تجاري و محوريت بازيهاي رايانهاي به نام «نمايشگاه سرگرميهاي الکترونيک» را در آمريکا بنا کند که بعدها به خاطر نام انگليسياش (Electronic Entertainment Expo) به نمايشگاه E3 مشهور شد.
اين قدرت و شهرت تا پايان سال 2005 ادامه داشت تا اينکه بنا به دلايل اقتصادي و سياسي، اين نمايشگاه نتوانست از لحاظ وسعت و قدرت عملکرد از سطح يک کنفرانس معمولي فراتر برود. سرانجام در سال 2009 ، E3 دوباره توانست حيات سابق خود را بازيابي کند. حياتي که توانست نام يکي از بزرگترين نمايشگاه هاي بازيهاي رايانهاي را دوباره سر زبانها بيندازد، نمايشگاهي که در طي 3 روز برگزاري، بزرگترين غولهاي صنعت بازيهاي رايانهاي را گرداگرد هم جمع ميکند تا پس از رونمايي از محصولات جديدشان، وعدههايي را براي سال آينده ارائه کنند.
سال 2002
در اين سالها E3 ديگر رونق سالهاي گذشته را نداشت و خبر جنجالياي در آن به چشم نميخورد تا اينکه شرکت بازيسازي «اکتيويژن» با خبر ارائه قسمت سوم بازي پرطرفدار «Doom» در شش ماه آينده سال جاري به نمايشگاه کم فروغ سال 2002 شوک مختصري داد.
سال 1997
در اين سال شرکت پاناسونيک که حضوري ناموفق در بازار بازيهاي رايانهاي را تجربه ميکرد، توليد کنسول «3DO» را متوقف ساخت، از طرف ديگر شرکت «آتاري» کنسول بازي خود را از نمايشگاه بيرون کشيد و سگا هم نتوانست محصول جديدتري بعد از «ساترن» ارائه کند و طبق معمول يکهتاز بازار رقابت، شرکت سوني بود که توانسته بود با همکاري شرکتهاي بازيساز، بازيهاي جديدي براي کنسول پلياستيشن ارائه کند. ولي يک پديده ديگري نيز در نمايشگاه سال 97 رونمايي شد که آن هم کارت گرافيک سه بعدي «Voodoo 5» محصول جديد شرکت «3D FX» بود که نقش مهمي در پيشرفت بازيهاي رايانهاي در آن سالها بازي ميکرد. و در پايان وعده شرکت «Konami» در رابطه ارائه بازي جديد و خيرهکننده «Metal Gear» در سال آينده، تمام توجهات را به خود معطوف کرد.
سال 2005
E3 سال 2005 عرصه رقابت دو شرکت عظيم ولي جديد در عرصه بازيهاي رايانهاي يعني سوني و مايکروسافت بود که هر دو با کنسولهاي جديدشان همه شرکتکنندگان را انگشت به دهان گذاشتند، اولي با «پلياستيشن 3» و دومي با «Xbox 360» که هردو حرفهاي بسياري براي گفتن داشتند. در نمايشگاه سال 2005 در مجموع حدود 6 هزار محصول در ارتباط با بازيهاي رايانهاي ارائه شد که در نوع خودش بينظير بود.
علي نيکفرجام - هانيه تندهوش
اين روزها بخش بزرگي از اخبار جهان فناوري چه در پايگاههاي اينترنتي و چه در رسانههاي مکتوب به سرفصلي بهنام «بازيهاي رايانهاي» اختصاص يافته است، حد و مرز تاثيرگذاري اين شاخه از جهان سرگرمي در فرآيندهاي اجتماعي به جايي رسيده است که بنا بر عقيده بسياري از جامعهشناسان، بازيهاي رايانهاي را ميتوان ابزاري براي بالا بردن استعدادها، آموزش مفاهيم، ترويج مذاهب و حتي سوء استفادههاي سياسي دانست؛ چنانکه بسياري از دولتهاي جهان، علاوه بر اعمال مميزي سني، ميزان دسترسي جوانان و نوجوانان را به برخي از محصولات اين صنعت شامل محدوديتهاي قانوني دانستهاند. بهعنوان مثال ميتوان به يکي از بازيهاي رايانهاي محصول دولت آمريکا به نام «ارتش آمريکا» اشاره کرد که در سال 2002 به صورت رايگان در اينترنت توزيع شد و هدف از طراحي آن، جذب جوانان به سمت فعاليتهاي نظامي ذکر شد؛ نتيجه اين شد که پس از تعداد 1 ميليون ثبتنام، تاکنون 600 هزار نفر از کاربران اين بازي دورههاي نظامي را نيز تمام کردهاند. ميتوان صنعت بازيهاي رايانهاي را در مقابل صنعت سينما قرار داد، صنعتي که سالانه چندين ميليارد دلار سود خالص را فقط روانه خزانه استوديوهاي هاليوودي ميکند و تا سال 2004 بين تجارتهاي قانوني، بيشترين رشد اقصادي جهان را در دست خود داشت، امروزه بيش از شش سال است که گوي رقابت را به صنعت بازيهاي رايانهاي سپرده است، که همچنان با رشد اقتصادي 6 درصد در حال تاختو تاز است و پيشبيني ميشود که تا سال 2012 اين رشد از مرز 10 درصد نيز خواهد گذشت. شرکتهايي مانند «يوبيسافت» و «اکتيويژن» در حال حاضر با ايجاد شغل براي هزاران نفر در جهان، کاري کردهاند که ديگر به بازيهاي رايانهاي بهعنوان يک سرگرمي صرف نگاه نمي شود و کار به جايي رسيده که بر اساس آخرين تحقيقات انجام شده درباره ده صنعت پولساز جهان، صنعت بازيهاي رايانهاي در مقام چهارم، بعد از تجارت اسلحه، صنايع سنگين و صنعت غذا قرار بگيرد.
سال 2000
افتتاحيه نمايشگاه اين سال همراه با رونمايي از فناوري شرکت سگا در مورد ارتباط مودم و کنسول سگا بود که خيلي خبرساز شد ولي ارائه کنسول جديد سوني يعني پلياستيشن 2 خبري نبود که به سادگي تحتالشعاع قرار بگيرد. پديده ديگر سال 2000 بار ديگر شرکت «Konami» بود که با بازي «متالگير 2» به ميدان آمده بود؛ از طرفي سال 2000 سال انتشار بازي بهياد ماندني «مکسپين» نيز بود.
مايکروسافت غول نرم افزاري جهان پس از اثبات برتري خود در حوزه هاي سيستم عامل و نرم افزار، امسال در نمايشگاه E3 آمده بود تا اين بار قدرت خود را در حوزه متفاوت بازي هاي رايانه اي به رخ بکشد. اين شرکت معتبر در نمايشگاه امسال با چند فناوري جديد شرکت کرده بود که هر کدام در نوع خودشان بي همتا هستند.
مايکروسافت در واقع در E3 امسال نسخه جديدي از کنسول بازي Xbox 360 خود را با نام "Slim" که به فناوري جديدي مجهز بود، معرفي کرد. اين کنسول طراحي بسيار باريکي دارد و به همين دليل هم اين نام را براي آن انتخاب کردهاند. اين کنسول با هاردديسک 250 گيگابايتي، قرار است با قيمت 299 دلار به بازار عرضه شود.
مايکروسافت در اين نمايشگاه سرويس آنلاين جديدي را نيز براي کنسول بازي xbox 360 معرفي کرد که "Xbox Live" نام دارد و اين امکان را دارد که به 20 ميليون کاربر اجازه دهد تا در شبکه با يکديگر باز کنند و هم چنين بتوانند فيلم، بازي، برنامه هاي تلوزيوني، مسابقات ورزشي و موسيقي را خريداري کنند.
و اما محصول اصلي و ديگر مايکروسافت که شاهکار آن در نمايشگاه امسال بود "kinect" نام دارد که قرار است اواسط پاييز امسال به بازار بيايد و يک افزونه جديد براي کنسول Xbox 360 به حساب مي آيد. مايکروسافت براي اولين بار فناوري جديد خود را که مبتني بر امکان رمزگذاري حرکات دست و بدن مانند کليدهاي کنترل کننده که مي توانند عکس هايي را از حرکات مختلف بدن بگيرد و آن ها را به بازي رايانه اي منتقل کند، معرفي و رونمايي کرد. اين پروژه که در ابتداي کار "Natatl" نام داشت با سيستم عکاسي توسط دوربين هاي کوچک مي تواند حرکات بدن بازيکن را به محيط بازي منتقل کند.
اين دستگاه بازي به کاربر اين امکان را مي دهد تا با فرمان صوتي و حرکات دست و بدن بازي را کنترل کند. مايکروسافت پس از معرفي اين محصول ايده هاي جديدي براي استفاده از آن در عمل هاي جراحي، بهبود سيستم هاي امنيتي و يا مراقبت از سالمندان ارائه داد. اين شرکت با ارائه ناتال يا همان کينکت کنوني توجه بسياري از کاربران و کارشناسان صنعت بازي را به خودش جلب کرده است.بايت