طبق آنچه از روايات ائمه اطهار (ع) استخراج ميشود، حكومت مهدي موعود (عج) براساس برنامههايي خواهد بود كه در آن انسان به سمت تعالي و كمال حقيقي گرايش پيدا ميكند.

متفكران و عالمان علم كلام، اين برنامهها را استخراج و تفسير كردهاند و در جلسات گوناگون توسط متخصصين مهدويت به عامه مردم منتقل شدهاند كه البته مردم بيشتر با واژه «عدالت» و برقراري آن در زمان ظهور، قيام و حكومت آن حضرت آشنا هستند.
در اين نوشتار قصد داريم تا به برخي ديگر از هدفها و برنامههاي حكومت امام مهدي (عج) اشاره كنيم.
بقيه در ادامه
* معرفت و تقرب به خداي متعال
حكومت حضرت مهدي (عج) استمرار حركت هدفمند رسالت پيامبران بزرگ الهي به خصوص آخرين سر سلسله آنان، حضرت محمد (ص) است. آنچه از آيات قرآن كريم به روشني به دست ميآيد اينكه پيامآوران سخن آفريدگار به چند هدف رسالت و مسئوليتي سترگ از ناحيه خداي متعال بر دوش داشته و بدان برانگيخته شدهاند؛ اهدافي مانند تعليم، تربيت، اصلاح تحريفها، انذار، تبشير، مبارزه با ظلم و فساد، داوري، قانونگذاري و... اما محور اصلي رسالت پيامبران در دو هدف ميتوان برشمرد:
الف) شناخت و نزديكي به خدا
ب) برقراري عدالت در جامعه انساني
محور نخست در يكي از آيات قرآن اينگونه ياد شده آنجا كه خداوند به پيامبر گرامي ميفرمايد: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُّنِيرًا» «اي پيامبر ما تو را گواه فرستاديم و بشارت دهنده و انذار كننده. و تو را دعوت كننده به سوي خدا به فرمان او قرار داديم و چراغي روشني بخش.» (احزاب، آيات 45 و 46)
در اين آيات شريفه براي رسول خدا (ص) چند وصف شمرده شده است؛ از جمله «دعوت مردم به سوي خدا» اين دعوت مرحلهاي پس از بشارت و انذار به شمار ميآيد؛ زيرا وقتي آن حضرت نيكوكاران را به پاداش بيپايان پروردگار و درستگاري جاودان و پيروزي در كارهايشان مژده و در برابر، كافران و منافقان را از عذاب دردناك و نگونبختي در دنيا و آخرت بيم داد.
شهيد مطهري در اين باره نوشته است: «در ميان همه جنبههايي كه در آن آيه آمده پيداست كه دعوت به سوي خدا تنها چيزي است كه ميتواند هدف اصلي به شمار آيد.» وي در ادامه اين سخن هدف ياد شده را به معناي دعوت به توحيد نظري تفسير كرده و معتقد است: «اين هدف بر ديگر اهداف پيامبر(ص) تقدم دارد؛ زيرا در جهانبيني توحيدي، جهان ماهيت (از اويي) و (به سوي اويي) دارد. از اين رو كمال انسان در رفتن به سوي او و نزديك شده به اوست. بنابراين سعادت، كمال، نجات، خير، صلاح و فلاح بشر در معرفت خدا و پرستش و پيمودن بساط قرب اوست.»
از آنچه آمد، معلوم ميشود كه حضرت مهدي (عج) به عنوان آخرين وصي از اوصياي الهي در استمرار بخشيدن و به بار نشاندن اين هدف نهاي ياز بعثت پيامبران و از جمله رسول گرامي اسلام(ص) به دنبال آن است تا جامعه بشري را كه از فطرت خداجويي به دور نگه داشته شده، دوباره به معرفت خدا آگاه سازد و سبب نزديك شدن و رسيدن به او شود.
امام صادق (ع) در تبيين آيه شريف «وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ» «و تمام كساني كه در آسمانها و زمين هستند از روي اختيار يا از روي اجبار در برابر (فرمان) او تسليماند و همه به سوي او بازگردانده ميشوند» (آلعمران، آيه 83) فرمود: «آنگاه كه قائم (عج) قيام كند در زمين چيزي باقي نماند جز آنكه شهادت به خدا و رسالت محمد (ص) دهد.»
امام رضا (ع) نيز در بيان آيه ياد شده فرمود: «اين آيه در مورد قائم (عج) نازل شده... (آنگاه كه قيام كند) كسي در مشارق و مغارب زمين باقي نميماند، جز آنكه به يگانگي خداوند اقرار ميكند.»
همچنين از امام صادق (ع) درباره آيه: «قَاتِلُواْ الْمُشْرِكِينَ كَآفَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَآفَّةً» «با مشركان دسته جمعي پيكار كنيد همانگونه كه آنان دسته جمعي با شما پيكار ميكنند» (توبه، آيه 36) و آيه «وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَ تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلّه " "و با آنان پيكار كنيد تا فتنه (شركت و سلب آزادي) برچيده شود و دين (و پرستش) همه خصوص خدا باشد» (انفال، آيه 39) پرسيده شد، آن حضرت فرمود: «هنوز تأويل اين آيه نيامده و به زودي افرادي را كه آيا درباره آنها نازل شده دانسته مي شود (در آن وقت) دين محمد (ص) تا شب ابلاغ در سراسر زمين از شرك و مشرك اثري باقي نميماند.»
* رهايي جامعه بشري از ستم فراگير
ساليان دراز جباران و ستمگران بر منافع مادي و حقوق معنوي انسان در جهان مسلط بودهاند. اين رخم و رنج كهن و فراگير مانعي بزرگ پيشروي حاكميت دولت صالحان بر زمين به شمار ميرود. پس تا اين سد شكسته و برداشته نشود انتظار تحقق عدالت جهاني، در تمام ابعاد آن به عنوان هدفي آرماني براي بشر، خيالي بيش نخواهد بود. اكنون نوبت به تحقق اراده و وعده خدا در برقراري حكومت صالحان به رهبري امام مهدي(عج) رسيده است. امام بزرگوار با حمايت و مجاهدت يارانش به هدف ريشه كني بيداد از صحنه جامعه انساني و آزادي بشر از سيطره حاكمان جبار به حكم جهاد اسلامي قيام ميكند تا راه تحقق دولتي عدالتمحوري را فراهم آورد. بنابراين، دنبال كردن هدف مورد بحث از ناحيه امام(ع) به منظور زمينهسازي براي تحقق هدف ديگر است.
در اينجا به يك روايت در بيان مطلب اشاره ميكنيم: امام باقر (ع) در تبيين سوره حج، آيه 41 (الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ / همان كسانى كه چون در زمين به آنان توانايى دهيم نماز برپا مىدارند و زكات مىدهند و به كارهاى پسنديده وامىدارند و از كارهاى ناپسند باز مىدارند و فرجام همه كارها از آن خداست) فرمود: «آن درباره آل محمد (ص) و (مهدي) و ياران اوست، خداوند مشارق و مغارب زمين را به تصرف آنان درخواهد آورد، دين را غالب و اهل بدعت و باطل را همانند بيخردان از حق نابود ميسازد تا نشانهاي از ستم ديده نشود.»
* جهاني شدن اسلام
اسلام آخرين، برترين و كاملترين آيين از اديان آسماني است. آموزهها، دستورات و قوانين آن فردي و اجتماعي برگرفته از سرچشمه وحي و بيهيچ گونه كاستي و فزوني از ناحيه خداي متعال در قرآن كريم بيان شده و با گذشت زمان سرنوشت اين معجزه الهي همچون تورات و انجيل دستخوش تغيير و تحريف نشده است.
از اين رو در قرآن كريم، آئين اسلام آئيني جهاني معرفي شده و به يك ملت و جمعيت و زمان و مكان اختصاص ندارد. ليكن قرنها ستمگران كوشيدهاند تا مانع از جهاني شدن اسلام و آموزهها و به اجرا درآمدن احكام و قوانين آن بشوند. اكنون امام مهدي (عج) با برپايي حكومت در صدد برميآيد تا نقطهاي از زمين باقي نماند، مگر نور اسلام در آنجا بتابد و آثار حياتبخش آن جامعه جهاني را فرا گيرد و اين همان مفهوم غلبه و پيروزي نهايي اسلام بر ديگر اديان در دوره پاياني جهان است.
آنجا كه خداي متعال فرمودند: «او كسي است كه رسول خدا را با هدايت و دين حق فرستاد تا او را بر تمام اديان پيروز و غالب گرداند و هر چند مشركان را خوشايند نباشد.» (توبه، آيه 33)
دو نكته مهم از اين سخن به روشني استفاده ميشود؛ نخست جهاني شدن اسلام و ديگر غلبه آن بر لحاظ منطق استوار آموزهها و سلطه ظاهري آن بر ديگر اديان جهان و بيگمان هم لفظ و هم معناي اين آيه و ديگر آيات خبر از حادثهاي بزرگ و با اهميت ميدهد كه تحقق كامل و نهايي آن با ظهور وحكومت حضرت مهدي (عج) تجلي مييابد؛ تفسير سخن ياد شده در روايات چنين آمده است:
امام باقر (ع) فرمود: «همانا اين حادثه در هنگام ظهور مهدي (عج) رخ ميدهد در آن زمان كسي در زمين باقي نميماند، جز آنكه (به نبوت و رسالت) محمد (ع) اقرار كند» و در ديگر روايت امام صادق (ع) فرمودند: «سوگند به خدا زمان تأويل آيه شريفه نرسيده تا آنگاه كه قائم (عج) قيام كند در آن وقت كافري (در روي زمين) باقي نخواهد ماند.»