كسى كه متّصف به حق مىباشد، با سه صفت شناخته مىشود: به اطرافيانش نگاه مىشود كه چگونه افرادى هستند، و نماز را چگونه و در چه وقت مىخواند و اگر صاحب مال است اموالش را چگونه مصرف مىكند.
امام صادق عليه السلام فرمودند: كسى كه متّصف به حق (اشاره به مكتب اهل بيت عليهم السلام) مىباشد، با سه صفت شناخته مىشود: به اطرافيانش نگاه مىشود كه چگونه افرادى هستند، و نماز را چگونه و در چه وقت مىخواند و اگر صاحب مال است اموالش را چگونه مصرف مىكند.( بحار الأنوار، ج 64، ص 302)
شرح حديث
در اين حديث امام عليه السلام سه ويژگى از ويژگىهاى شيعيان واقعى را بيان مىكند:
1- بايد اطرافيان او انسانهاى صالحى باشند. در زمان حضرت على عليه السلام صحابى مقدّس و علاقهمند به اسلام، در اطراف على عليه السلام و منافقها و تفالههاى زمان جاهليّت، اطراف معاويه بودند.
اين ويژگى در جوانان بسيار مهم است، وقتى با افراد پاكدامن رفيقند، همه چيزشان اصلاح مىشود، «الإِنْسَانُ عَلَى دِيْنِ خَلِيلِهِ وَ رَفِيقِهِ؛ انسان با دوست خود هم كيش و هم آيين است» اين همان حالتى است كه در روانشناسى به آن «محاكات» مىگويند كه به معناى جذب خصوصيّات از همنشينان است كه در موارد بسيارى غير ارادى است و به خصوص اين حالت در جوانان قوىتر است.
در آيات و روايات سخن در اين زمينه بسيار است. قرآن مجيد مىفرمايد: «وَ قَيَّضْنَا لَهُمْ قُرَنَاءَ فَزَيَّنُوا لَهُمْ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ؛ ما براى آنها، هم نشينانى (زشت سيرت) قرار داديم كه زشتيها را از پيش رو و پشت سر آنها در نظرشان جلوه دادند» «سوره فصّلت، آيه 25»
دوستان ناباب براى گمراه كردن انسان هيچگاه نمىگويند كه اين كار بد است و مرتكب شو، بلكه مىگويند اشكالى نداشته و كار بدى نيست و يا راهى به سوى خداست، اين همان كار شيطان است كه براى گمراه كردن انسان، زشت را زيبا و زيبا را زشت جلوه مىدهد.
بعضى از جوانها مىگويند: در شرايط فعلى كه مجرّد هستيم و وسايل ازدواج هم سخت است و از سوى ديگر بيكارى زياد و توقّعات همسران هم زياد است، چه كنيم؟
تنها نسخه شفا بخش رعايت سه اصل زير است:
الف) از دوستان ناباب بپرهيزيد.
ب) در مجالس بىبند و بارى و تحريكآميز شركت نكنيد.
متأسّفانه بعضى از مجالس عروسى، به مجالس مملّو از گناه تبديل شده است، كه مجلس پيوند دو نفر است ولى بناى طلاق چند خانواده گذاشته مىشود. حضور در چنين مجالس، حرام و نماز خواندن در آن جا هم باطل است.
ج) فيلمهاى مستهجن و برنامههاى فاسد و سايتهاى مخرّب را نگاه نكنيد.
اگر از اينها پرهيز كنيد و خود را به خدا سپرده و بر خدا توكّل كنيد، خدا شما را حفظ كرده و وسيله ازدواج سالم را براى شما فراهم مىكند.
وقتى انواع وسايل گناه فراهم شده، نمىتوان انتظار سلامت داشت؛ مثل اينكه انسان در محيط پر از ميكروب وارد شود و بخواهد بيمار نشود، اين ممكن نيست.
قرآن در آيه ديگرى مىفرمايد: «قالَ قَائِلٌ مِّنْهُمْ إنِّى كَانَ لِى قَرِينٌ* يَقُولُ أءِنَّكَ لَمِنَ المُصَدِّقِينَ* أَءِذَا مِتْنَا وَ كُنَّا تُرَاباً وَ عِظَاماً أَءِنَّا لَمَدِينُونَ* قَالَ هَلْ أَنْتُمْ مُطَّلِعُونَ* فَاطَّلَعَ
فَرَءَاهُ فِى سَوَاءِ الْجَحِيمِ* قَالَ تَاللَّهِ إِنْ كِدْتَ لَتُرْدِينَ* وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّى لَكُنْتُ مِنَ الَمُحْضَرِينَ؛
يكى از آنها مىگويد من همنشينى داشتم* كه پيوسته مىگفت: آيا (براستى) تو اين سخن را باور كردهاى* كه وقتى ما مُرديم و به خاك و استخوان مبدّل شديم (بار ديگر) زنده مىشويم و جزا داده خواهيم شد؟! (پس) مىگويد: آيا شما مىتوانيد از او خبرى بگيريد؟* اين جاست كه نگاهى مىكند، ناگهان او را در ميان دوزخ مىبيند* مىگويد: به خدا سوگند نزديك بود مرا (نيز) به هلاكت بكشانى* و اگر نعمت پروردگارم نبود من نيز از احضارشدگان (در دوزخ) بودم.» «سوره صافّات، آيات 51- 57»
اين آيات نشان مىدهد دوست بد ممكن است يك انسان خوب را جهنّمى كند و دوست خوب ممكن است يك انسان بد را بهشتى كند.
2- بايد ديد نماز را چگونه و چه موقع مىخواند. حضرت على عليه السلام به مالك اشتر فرمود: «بهترين وقت را براى نماز قرار بده»، زيرا به وسيله نماز قوّت و قدرت براى انجام كارها پيدا مىكنيم.
3- بايد ديد اموالش را چگونه مصرف مىكند، لازم نيست كه زندگى تنگ و سخت باشد، بلكه اعتدال لازم است. در روز قيامت در مورد اموال از دو چيز سؤال مىكنند: از كجا آوردهايد و در كجا مصرف كردهايد. قانون از كجا آوردهايد مخصوص زمان ما نيست و از زمان پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله روى اين مسأله سفارش شده است.
مشكات هدايت
