حس بویایی بسیار پیچیده است و مکانیسم‌های مغزی پردازش بو به دلیل غیرقابل
کنترل بودن و تنوع بوها ناشناخته مانده‌اند.اما موش‌های جدید هاروارد
می‌توانند نور را بو بکشند و مسیر بویایی مغز را نشان بدهند
بهنوش خرم‌روز: حس بویایی یکی از پیچیده‌ترین حواس نه تنها در انسان، بلکه در سایر موجودات پیشرفته است. به دلیل تنوع بوها، نحوه عملکرد این سیستم، به خصوص مسیرهای عصبی که منجر به تمایز بوهای مختلف در مغز انسان می‌شوند، همچنان ناشناخته مانده‌اند. در حقیقت، بوها غیرقابل کنترل هستند و نمی‌توان از آن‌ها دست کم با اطلاعات فعلی به عنوان محرک آزمایشگاهی استفاده کرد تا بتوان رد این محرک‌ها را در مغز دنبال کرد.
همین محدودیت محققین دانشگاه هاروارد را به این فکر انداخت که سلول‌های بینی را تبدیل به سلول‌های گیرنده نوری، مانند سلول‌های شبکبه چشم بنمایند!
به گزارش ساینس‌دیلی،محققین دانشگاه هاروارد با دستکاری سیستم بویایی موش‌های آزمایشگاهی با استفاده از تکنیک‌های ژنتیک نوری، موش‌های را خلق کرده‌اند که نور را بو می‌کنند! در این روش، از پروتئین‌های حساس به نور در سیستم‌های گیرنده حسی استفاده می‌شود که به طور معمول محرک‌هایی به غیر از نور را دریافت می‌کنند، مانند سیستم بویایی. بدین ترتیب عملکرد سلول‌های گیرنده در این سیستم‌ها مشابه گیرنده‌های نوری شبکبه چشم خواهد شد.
چون نور کاملا قابل کنترل است، این محققین امیدوار بودند که بتوانند مسیر عصبی پردازش و تمایز بو درون مغز موش را دنبال نمایند. اولین سوال این بود که پردازش این اطلاعات کجا و چه‌طور تنظیم می‌شود. سوال بعد این بود که تا چه حد سلول‌های همگون مغزی در پردازش محرک‌های مشابه، مشترک عمل می‌کنند.
اما مشخص شد که بر خلاف امیدواری این محققین، آرایش فضایی تشکیلات مربوط به سیستم بویایی در مغز، نمی‌تواند جوابگوی این سوالات باشد. البته این مطالعه نشان داد که زمان‌بندی نفس کشیدن و بو کردن چه قدر در نحوه دریافت اطلاعات بویایی موثر است.
با این حال، این مطالعه گامی بسیار مهم نه تنها در مطالعات آینده سیستم بویایی، بلکه در استفاده از تکنیک‌های ژنتیک نوری در بررسی سایر حواس است.
