دنياي پرراز و رمز اين آبزي كه
گونه‌اي از آن حتي توانايي پرواز در سطح آب را هم دارد دانشمندان را بر آن
داشته تا در تلاش براي كشف يكي از بزرگ‌ترين اين رازها يعني طول عمر قابل
توجهشان باشند.
در اعماق آب دسته‌اي از سفره‌ماهي‌ها با خال‌هاي ريز
و روشن نقش بسته بر پشت‌شان تصويري جذاب از صور فلكي را تشكيل داده‌اند،
با اين تفاوت كه ديگر خبري از آسمان بيكران نيست. اينجا اعماق آب‌هايي است
كه بيش از 150 ميليون سال است سفره‌ماهي‌ها بدون كوچك‌ترين سر و صدايي به
حيات خود ادامه داده‌اند. آنها به همراه كوسه‌ها به كلاسي از ماهي‌ها موسوم
به
در دنيا بيش از 500 نوع سفره‌ماهي شناخته شده است كه اكثرا از نرم تناني نظير حلزون‌ها و همچنين خرچنگ‌ها و پلانكتون‌ها و ماهي‌هاي نيزه‌اي تغذيه مي‌كنند. زيست‌شناسان دريايي به تازگي متوجه شده‌اند حفره‌هاي بزرگي كه در سر سفره‌ماهي‌ها وجود دارد به حيوان اين امكان را مي‌دهد تا سيگنال‌هاي الكتريكي ضعيف را شناسايي و رديابي كند. اين سيگنال‌ها مشابه سيگنال‌هايي است كه از ضربان قلب آبزيان كوچك يا همان طعمه‌ها در آب منتشر مي‌شود. به اين ترتيب سفره‌ماهي مي‌تواند غذاي خود را از فاصله‌اي دور شناسايي كرده و به دست آورد.
سفره‌ماهي‌ها براي در امان ماندن از حمله شكارچياني نظير كوسه‌ها و وال‌ها داراي پوستي مجهز به بي‌شمار دندان كوچك هستند. شايد در نگاه نخست اين زائده‌ها شبيه فلس باشد، اما در حقيقت دندان‌هايي هستند كه نه‌تنها ريشه و تاج بلكه ماده مينا شكلي نيز دارند، اما شهرت اين ماهي بيشتر به خاطر شيوه دفاعي مرگ‌آور ديگرش است. نيش زهرآلود اين حيوان در بسياري از گونه‌هاي آن به عنوان سلاحي مرگبار در دم باريك و دراز حيوان قرار دارد. Mantas توانايي خيره‌كننده‌اي در پرواز در ارتفاع چند متري از سطح آب دارد. اين ماهي نه‌تنها در زير آب بلكه در بالاي سطح آب نيز شناگر و پرنده‌اي(!) ماهر است، اما اين كه چرا ماهي دست به اين كار مي‌زند هنوز براي دانشمندان به عنوان يك راز باقي مانده است. با اين حال يك نظريه در اين خصوص مطرح شده است: سفره‌ماهي با ضربه سريع به آب انگل‌هاي آزاردهنده جمع شده در پوست خود را از بين مي‌برد.
اما
اين پايان توانايي‌هاي سفره‌ماهي نيست. حس قوي بويايي، توانايي ديد در شب و
استفاده از ميدان مغناطيسي زمين براي جهت‌يابي، زيست‌شناسان دريايي را به
حيرت آورده است. حتي نوعي از سفره‌ماهي‌ها موسوم به
طي سال‌هاي گذشته نگراني‌هاي زيادي درخصوص زندگي و جمعيت اين حيوان مطرح شده است. افزايش بي‌رويه صيد از يك سو و بالا رفتن سطح آلاينده‌ها در اقيانوس‌ها در سوي ديگر موجب شده تا جمعيت اين ماهي به تدريج كاهش يابد. مطالعات اخير نشان مي‌دهد افزايش تردد كشتي‌ها و قايق‌هاي تجاري در اقيانوس‌هاي جهان موجب شده تا از هر 5 گونه سفره‌ماهي‌ها يكي در معرض انقراض نسل قرار گيرد.
SCIENEILLUSTRATED / مترجم: مهدي پيرگزي
