خوش آمدید

ـ با افراد مثبت و فعال دوست شده و بيشتر با آنها رفت و آمد كنيد.

ـ بسياري از كارهايي كه هر روز انجام مي‌دهيم تنها از روي عادت هستند. پس عادات خود را تغيير داده و بهبود بخشيد. با اين‌كه اين كار بسيار سخت به نظر مي‌رسد، اما مطمئن باشيد ارزشش را دارد.

ـ روزهاي تعطيل به سفر برويد و نقاط مختلف دنيا را بگرديد. سفر كردن به طرز عجيبي لذتبخش و جذاب بوده و دهها نكته جديد به شما مي‌آموزد.‌

ـ صبح‌ها زودتر از خواب بيدار شويد. اين شيوه زندگي باعث مي‌شود در زندگي از ديگران جلوتر باشيد.

ـ شايد گاهي زندگي از نظر شما عادلانه نباشد، اما هميشه سعي كنيد از آن لذت ببريد. باور كنيد زندگي منحصر به فرد، جذاب و غيرقابل تكرار است.

ـ براي پول و وقت خود برنامه داشته باشيد.

ـ ورزش كنيد و تحرك داشته باشيد. لازم نيست در مسابقات المپيك مدال بگيريد يا ورزشكاري حرفه‌اي شويد، تنها كمي تحرك داشته و زندگي را از حالت سكون خارج كنيد.

ـ هر هفته يك كتاب بخوانيد. با اين كار نه‌تنها اطلاعات شما افزايش مي‌يابد، بلكه تمركز و هوشياري‌تان نيز بهبود يافته و ذهن خود را تغذيه مي‌كنيد.

در نهايت هميشه به خاطر بسپاريد كه تنها بايد بهتر شويد نه بي‌عيب. تلاش براي كامل بودن، زندگي را ويران كرده و شما را نااميد مي‌سازد.

اما مايك مي‌دانست بايد با آنها چه كار كند. يكي از آنها را برداشت، شيرازه‌اش را گرفت و اجازه داد تا صفحات باز شوند. با اين كار كتاب از صفحه‌اي باز مي‌شد كه بيشتر از همه استفاده شده است. اين بار صفحه‌اي كه باز شد مربوط به دستور پخت نوعي گوشت كبابي بود با تصويري زيبا از لايه‌اي گوشت و پنير كه با سس قرمز پوشيده شده بود. اين صفحه كتاب با لكه‌هاي سس كثيف شده و همين نشان مي‌داد كه صاحب قبلي كتاب حتما اين غذا را امتحان كرده است.

مايك عقيده داشت غذاهايي كه بيشتر از بقيه استفاده شده‌اند، بهترين‌ها خواهند بود. او كتاب‌هاي ديگري را هم انتخاب كرد و همه را با هم به طرف صندوق برد. فروشنده لبخندي به او زد و گفت: «اميدوارم چيزي را كه دوست داريد در اين كتاب‌ها پيدا كنيد.»

ـ «ممنونم، مطمئنم اين كتاب‌ها با سليقه من جور درمي‌آيد.»

مايك كتاب‌ها را در كيفش گذاشت و مغازه را ترك كرد. وقتي به محل كارش رسيد كتاب‌ها را در يكي از قفسه‌هاي كتابخانه گذاشت و مشغول كار شد و با خودش گفت: «طرز پخت غذاها مي‌توانند منتظر بمانند تا كارها تمام شود.»

پيش از اين‌كه كارش را آغاز كند، خانم اسميت را ديد كه زير نور آفتاب مشغول كتاب خواندن بود. مايك به بانوي سالخورده لبخندي زد و گفت: «سلام خانم اسميت، امروز ساعات خوبي داشتيد؟»

خانم اسميت پاسخ داد: «روز وحشتناكي داشتم.» مايك كنار پيرزن نشست و به چشمانش نگاه كرد. پيرزن ادامه داد: «نوه‌ام به ديدنم نيامده، او قول داده بود كه امروز بيايد.» كمي جابه‌جا شد، شالش را مرتب كرد و سرش را به سوي باغچه برگرداند تا قطرات اشكي را كه داشت از چشمانش مي‌چكيد، مخفي كند.

ـ «شايد فردا بيايد. شما كه مي‌دانيد امروزه جوان‌ها چقدر گرفتار هستند.» وقتي مايك اين جمله را گفت، اشك‌هاي پيرزن را ديد. پس تصميم گرفت موضوع صحبت را تغيير دهد. «خانم اسميت شما تا به حال به من نگفته بوديد در دوران ركود اقتصادي زندگي كرده‌ايد!»

پيرزن لبخندي زد و گفت: «بله، چه دوراني بود! هيچ كاري نبود. اما ما همگي نجات پيدا كرديم.»

ـ «اما چطور موفق شديد شرايط را كنترل كنيد؟»

ـ «همه مردم با هم كار مي‌كردند و به فكر هم بودند. يعني همه هر طور مي‌توانستند به يكديگر كمك مي‌كردند.» اخم‌هاي پيرزن در هم رفت و ادامه داد: «آن زمان مثل امروز نبود كه همه اينقدر گرفتارند كه فرصت ندارند نگران ديگران و به فكر هم باشند.»

ـ «روزهاي خيلي سختي بودند، نه؟ من تعجب مي‌كنم كه شما چطور نجات پيدا كرديد؟ چطور آن كارها را انجام داديد؟»

ـ «من كاري نكردم، ما همه با هم اين كار را انجام داديم؛ خانواده‌ها و همسايه‌ها.»

مايك پيرزن را ترك كرد و در دلش آرزو كرد كه نوه‌اش فردا سري به او بزند. سپس به اتاق آقاي واكر رفت. پيرمرد مثل هميشه سرگرم درست كردن پازلش بود. او مي‌خواست قبل از مرگش پازل را تمام كند. مايك با آقاي واكر در مورد جنگ و شجاعت او و همرزمانش صحبت كرد و در ميان حرف‌ها از پيرمرد تشكر كرد كه جان افرادي مانند او را نجات داده است، اما پيرمرد پاسخي نداد و به درست كردن پازلش مشغول شد. گويي اين قانوني نانوشته ميان تمام سربازان جنگ بود كه هيچ صحبتي از آن روزها نشود چراكه آنها عقيده داشتند كاري را انجام داده‌اند كه وظيفه‌شان بوده است.

مايك راهش را ادامه داد، به اتاق‌هاي مختلف سر مي‌زد، با افراد دست مي‌داد، آنها را در آغوش مي‌گرفت و به حرف‌هايشان گوش مي‌كرد.

او با خودش فكر كرد، اينها هم مثل همان كتاب‌هاي آشپزي در گوشه‌اي تاريك نشسته‌اند و كسي توجهي به آنها نمي‌كند، اما مايك مي‌دانست بايد چه كار كند. او به آنها اجازه مي‌داد حرف‌هاي دل خود را برايش باز بگويند، به آنها احترام مي‌گذاشت و اعتقاد داشت صفحاتي كه استفاده شده‌اند بسيار باارزش‌تر و دوست‌داشتني‌تر هستند.

آنها از بقيه صفحه‌ها با ارزش‌تر هستند، هر چند كه سال‌هاست ما آنها را فراموش كرده‌ايم.

مترجم: زهره شعاع

Motivateus.com

دكتر حشمت‌الله بدوحي، متخصص بيماري‌هاي كودكان و نوزادان و متخصص رشد و نمو و بهداشت و تغذيه اطفال در اين باره مي‌گويد: شكي نيست كه رعايت بهداشت و پيشگيري از بيماري‌ها بهتر از درمان بيماري است. ساده‌ترين راه، شستن دست‌ها قبل از تماس با شيرخوار و همچنين جلوگيري از تماس شيرخوار با افرادي كه بيماري مسري دارند و واكسينه كردن به موقع نوزاد در برابر بيماري‌هاي مسري است. از طرفي افراط بيش از حد در شستن دست‌ها و صورت نوزاد و محدوديت بيش از حد در ارتباط اجتماعي شيرخوار و نبردن نوزاد در جمع مي‌تواند مشكل‌ساز باشد و بايد متعادل رفتار كرد. از طرفي چند نوع باكتري در روده شيرخوار به طور طبيعي وجود دارد كه بيماريزا نيستند ولي چنانچه ميكروب‌هاي بيماريزا وارد بدن شيرخوار شود قطعا ايجاد بيماري مي‌كند و لذا توصيه نمي‌شود كه در اين مورد بي‌توجهي شود. پس مي‌توان نتيجه گرفت كه نه وسواس بيش از حد و نه بي‌توجهي به بهداشت شيرخواران به سلامت آنها كمكي نمي‌كند و بايد تعادل را در رعايت بهداشت آنها در نظر داشت.

پوست اولين سد دفاعي انسان در برابر ميكروب‌هاست. در نوزادان اين سد دفاعي به مقدار كافي مقاومت ندارد و كمي آسيب‌پذير است. به همين دليل بايد پوست سر و تن نوزادان را تميز نگه داريم و بسته به شرايط نوزاد او را حمام كنيم. به گفته دكتر بدوحي، پوست كودكان از نظر چربي متفاوت است. اگر پوست كودك خشك باشد فاصله حمام كردن بايد افزايش يابد مثلا هفته‌اي يك بار، اما اگر پوست نوزاد خشك نباشد مي‌توان نهايتا تا هفته‌اي 3 بار نيز او را حمام كرد. استفاده از صابون يا شامپوي بدن كه معطر نبوده و مخصوص كودك باشد اشكالي ندارد، مگر موارد خاصي كه پوست خيلي خشك يا اگزمايي باشد كه از صابون‌هاي خاص طبي بايد استفاده شود. براي موي سر نيز استفاده از شامپوي مخصوص نوزاد كه چشم‌هاي او را نسوزاند هفته‌اي يكي دو بار ضروري است برخي از نوزادان دچار كبره چربي روي پوست سر هستند كه با تجويز پزشك بايد از شامپو‌هاي مخصوص استفاده كنند.

اين متخصص ادامه مي‌دهد، بعد از حمام كردن شيرخوار لازم است تمام بدن نوزاد را خشك كنيم اعم از زير بغل‌ها، زير گردن، كشاله ران‌ها و گوش‌ها. لازم به يادآوري است كه قسمت خارجي گوش‌هاي نوزاد را با يك دستمال تميز و نرم، خشك كرده و از گوش‌پاك‌كن به هيچ وجه استفاده نمي‌كنيم.

وي همچنين در مورد شستن دست و صورت نوزادان مي‌گويد: حتي‌المقدور از شستن زياد دست و صورت در شيرخواراني كه پوست خشك دارند خودداري كنيد و فقط در صورت آلوده شدن با غذا يا استفراغ و... دست و صورت نوزاد را آن هم با آب شير (در صورت بهداشتي بودن) و اگر نه با آب جوشيده سرد شده بشوييد. از مواد شوينده دست بزرگسالان به هيچ وجه براي شستن دست نوزادان استفاده نكنيد. در نوزاداني كه پوست خشك ندارند مي‌توانيد غير از مورد ذكر شده صبح‌ها كه از خواب بيدار مي‌شوند نيز دست وصورتشان را با آب بشوييد.

ناخن‌هاي شيرخوار از رشد سريع برخوردار مي‌باشد و از آنجايي كه ممكن است باعث خراش پوست صورت شود لازم است كوتاه گردد. هفته‌اي يكي دو بار و بهترين زمان پس از حمام و در زمان خواب است كه با استفاده از ناخنگير مخصوص نوزاد كه فقط براي خود نوزاد بوده و افراد ديگر با آن ناخن نمي‌گيرند انجام مي‌شود. كوتاه كردن ناخن‌هاي پا با فاصله زماني بيشتري صورت مي‌گيرد چون رشد كندتري نسبت به ناخن‌هاي دست دارند.

از آنجايي كه ايمني بدن نوزاد و شيرخوار كم مي‌باشد لذا مستعد ابتلا به انواع بيماري‌هاست. براي جلوگيري از ابتلا به بيماري‌ها متخصصان توصيه مي‌كنند نوزاد از بدو تولد از شير مادر تغذيه نمايد مخصوصا كلستروم يا آغوز كه مثل يك واكسن عمل كرده و تمام مواد و فاكتورهاي ايمني‌بخش را به نوزاد منتقل مي‌نمايد. پس همان طور كه مي‌دانيد براي نوزادان زير 6 ماه بهترين و تنهاترين غذا شير مادر است كه هميشه در دسترس و بهداشتي و عاري از ميكروب است. در صورتي كه مجبور به استفاده از شير‌هاي كمكي شديم بهتر است كه از فنجان يا قاشق يا قطره چكان استفاده كنيم تا نوزاد شير مادر را همواره همراه شير كمكي بخورد و لازم است كه قبل از تغذيه نوزاد دست‌هاي خود را با آب و صابون بشوييم و لوازم تغذيه نوزاد را نيز بايد با آب بهداشتي و اگر آب بهداشتي در دسترس نبود با آب جوشيده شده شسته و اگر آلوده شدند آنها را بجوشانيم.

دكتر بدوحي مي‌گويد: پستانك و سرشيشه‌ها و شيشه‌هاي شير نوزادان را با چندين روش بسته به امكانات خانواده مي‌شود ضدعفوني كرد. هم دستگاه‌هاي مخصوص الكتريكي يا بن ماري (بن ماري دستگاهي است داراي حوضچه‌اي استيل كه با آب پر مي‌شود و ظروف مختلف درون آن قرار مي‌گيرد. حركت همرفتي گرما در آب از حرارت مستقيم شعله جلوگيري كرده و سبب ايجاد حرارت يكنواخت و قابل كنترل در بن ماري مي‌شود) حتي از قابلمه نيز مي‌توان استفاده كرد به طوري كه چندين شيشه شير را در قابلمه آب گذاشته و به مدت 20 دقيقه بجوشانيم. مدت جوشاندن سرشيشه‌ها كمتر و به مدت 10 دقيقه است.

لازم نيست پستانك دائما شسته شود فقط در صورتي كه آلوده شود يا به زمين بيفتد‌ يا با سطح آلوده برخورد نمايد ضدعفوني كردن آن ضروري است. در نوزادي كه شيرخورده و پستانك آغشته به شير شده باشد و بيش از يك ساعت در محيط آزاد قرار گيرد بايد حتما شسته شود چرا كه شير محل مناسبي براي رشد باكتري‌ها و تجمع ميكروب‌هاست.

كارشناسان تغذيه معتقدند پايان 6 ماهگي بهترين زمان براي شروع غذاي كمكي است. شروع زودهنگام يا ديرهنگام غذاي كمكي هر دو اثرات نامطلوبي بر سلامت نوزاد دارد. قانوني كلي در مورد تغذيه تكميلي نوزاد اين است كه از موادي استفاده شود كه بعدها در سفره خانواده وجود دارد و حتما بعد از تغذيه با شير مادر به نوزاد داده شود و هرگز (تا پايان يك سالگي) قبل از دادن شير مادر يا حتي در فواصل آن به كودك غذا ندهيد. از يك نوع ماده غذايي ساده آغاز و كم‌كم به مخلوطي از چند نوع برسيد. از يك قاشق مرباخوري شروع كنيد و به تدريج مقدار آن را افزايش دهيد. مواد غذايي چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار بايد به تدريج به غذاي شيرخوار افزوده شود و بين اضافه كردن مواد غذايي مختلف 5 تا 7 روز فاصله باشد تا شيرخوار به يك غذا عادت كند و در صورت ناسازگاري با نوعي از غذا، آن غذا به راحتي شناخته شود. غذاها بايد ابتدا رقيق تهيه شده و به تدريج غلظت آن افزايش يابد. همزمان با شروع غذاي كمكي دفعات شير دادن نه‌تنها كم نشده حتي در صورت ميل نوزاد بايد افزايش هم بيابد. با شروع غذاي كمكي، دادن آب جوشيده خنك بنا به ميل نوزاد لازم است.

تحقيقات درخصوص استفاده از ماكروويو نشان داده كه مايكروويو حرارت را يكسان پخش نمي‌كند و ممكن است باعث به وجود آمدن نقاط داغ و سوزاندن نوزاد شود. همچنين امكان دارد بيرون بطري شير سرد و داخل آن داغ باشد. اگر غذا به خوبي حرارت نبيند، باكتري‌هاي آن كشته نمي‌شود و مي‌توانند نوزاد را مسموم كنند. از مايكروويو براي گرم كردن شير مادر استفاده نكنيد زيرا ويتامين‌ها و عوامل محافظ آن را تخريب مي‌كند. در كل بهتر است براي گرم كردن شير و غذاي نوزاد از حرارت مستقيم استفاده كنيد.

شيرخواران پس از اين‌كه دست‌هاي خود را كشف كرده و توانايي حركت دادن آن را به طرفي كه مي‌خواهند پيدا مي‌كنند و قدرت گرفتن اشيا را به دست مي‌آورند، دوست دارند همه چيز را به دست گيرند و آن را به طرف دهانشان ببرند. پس بهتر است كه اشيايي مناسب حال كودك تعبيه كنيم كه مخصوص او باشد تا بتواند با آنها بازي كرده و مهارت‌هاي خود را افزايش دهد. دكتر بدوحي معتقد است كه بايد اسباب‌بازي‌هايي انتخاب كرد كه قابل شستشو بوده و اجزاي جداشدني و تيز نداشته باشند و خودرنگ بوده و روي آنها رنگ نداشته باشد كه كنده شود. اسباب‌بازي‌هاي نوزاد را بايد با آب و مايع ظرفشويي شستشو داده منتهي بايد به خوبي آبكشي و خشك شوند.

همچنين نوزاد از پوشاك مخصوص خود استفاده مي‌كند كه داراي ويژگي‌هاي منحصر به فردي است. به گفته اين متخصص پوشش شيرخوار بايد بسته به فصل انتخاب شود و هرگز از لباس‌هاي نايلوني و يا لباس‌هايي كه برچسب پلاستيكي دارند استفاده نگردد و طوري انتخاب شود كه پوشيدن و در آوردن آن از تن شيرخوار به راحتي صورت گيرد. لباس‌هايي كه از ناحيه ران‌ها و جلو باز مي‌شود مناسب مي‌باشند. معمولا شيرخواران يك لايه بيشتر از بالغين پوشش دارند و البته بسته به درجه حرارت محيط از پتو جهت پوشاندن كل بدن مي‌توان كمك گرفت. پتوي نوزاد بهتر است سبك وزن باشد و پتوهاي بافتني از همه بهتر است چون بخوبي دور طفل پيچيده مي‌شود. در هواي سرد بهتر است كه از پتوهاي پشمي استفاده شود كه هم گرم است و هم سبك.

ملحفه‌هاي پارچه‌اي كه براي شيرخوار انتخاب مي‌شود بايد پنبه‌اي و نرم باشد تا به سهولت شسته و زود خشك شوند و مقدار 4 تا 6 عدد هميشه موجود باشد كه اگر كثيف و آغشته به ادرار يا استفراغ نوزاد شد بتوان آن را تعويض كرده و ملحفه كثيف را شست.

دكتر بدوحي ادامه مي‌دهد: لباس‌هاي شيرخوار را بايد با صابون يا پودر صابون مخصوص بشوييم و هرگز از پودرهاي شوينده استفاده نكنيم. لباس‌هاي نوزاد بايد به خوبي آبكشي شده تا مواد، داخل آن نماند. ميزان شستشو و تعويض لباس كودك بسته به آلوده شدن لباس كودك به استفراغ و ادرار يا غذا است و هر بار كه لباس‌هاي نوزاد آلوده شود بايد تعويض و لباس‌هاي كثيف او شسته شود. لباس‌ها را هم مي‌توان در مجاورت هوا و هم با خشك كن خشك كرد. لازم به ذكر است كه بزاق نوزاد اگر آغشته به شير و استفراغ نباشد وقتي روي لباسش بريزد مشكلي ايجاد نمي‌كند و نيازي به تعويض نيست. در كل بهتر است كه لباس‌هاي نوزاد را حداقل 2 تا 3 روز يك بار عوض كنيم.

حديث‌السادات ميرزايي

با وجود عادت ترك نشدني ايراني‌ها براي مصرف دائمي چاي، اين نوشيدني برايشان عادي نمي‌شود و طعم و عطر و رنگ آن صاحب‌نظران بسياري دارد و همواره محل مناقشه است! هر خانواده بخشي از درآمدش را براي خريد چاي صرف مي‌كند و در اين ميان در جستجوي مرغوبيت به نشان و مارك تجاري حك شده روي بسته‌بندي‌ها نيز اعتنايي در خور مي‌شود. با اين حال حساسيتي كه هنگام خريد درباره مرغوبيت عطر و طعم چاي مشاهده مي‌شود درباره نحوه دم كردن آن اصلا وجود ندارد. در بهترين حالت چاي صرفا بايد دم‌كشيده و خوش‌رنگ باشد و فقط همين. در حالي دم‌كردن چاي نكات ريز و شايد موشكافانه‌اي دارد كه نزد مردم بسياري از ملل رعايت آنها جزو اصول بي‌چون و چراي نوشيدن چاي در خانه يا طي مراسم مختلف محسوب مي‌شود. به عقيده كارشناسان صنعت توليد و فرآوري اين محصول، انواع نامرغوب‌تر چاي كه خوب دم بكشد و آماده شود نسبت به انواع مرغوب‌تر كه بد دم بكشد بسيار مطبوع‌تر و دلچسب‌تراست. مردمان شرق دور متخصصان دم‌كردن چاي هستند و به گوش گرفتن سفارش‌هاي سنتي و چند هزار ساله آنان براي تهيه يك فنجان چاي عالي مي‌تواند حتي مذاق مشتاقان به اين نوشيدني‌ داغ را تازه كند.

ـ چاي را در قوطي‌هاي دربسته و به دور از سير، پياز، ادويه‌جات و ساير مواد معطر نگه داريد. رطوبت، نور آفتاب و هواي آزاد به تدريج از كيفيت چاي خشك مي‌كاهند. معلوم است كه با وجود اين حساسيت‌هاي چاي خشك خريد آن به صورت فله و باز از مغازه‌ها توصيه نمي‌شود.

ـ به جاي تهيه چاي عطري از مواد خوراكي معطر براي بهبود طعم و عطر چاي استفاده كنيد. اندكي پوست خشكيده مركبات بويژه ليمو، دارچين، برگ گل ياس، محمدي، نسترن، نعناع، هل، زعفران و وانيل بهترين عطردهنده‌هاي طبيعي چاي هستند كه مخلوط كردن آنها با چاي خشك پيش يا هنگام دم‌كردن تجربه‌اي تازه و مسرت‌بخش از عطر و طعم چاي را در پي دارد.

ـ از آب تازه جوشيده استفاده كنيد. آب نبايد به مرحله قل‌زدن برسد و استفاده از آب سماور كه مدام در حال جوشيدن است بخش بزرگي از مرغوبيت چاي را از بين مي‌برد.

ـ‌ چاي را كمي پررنگ دم كنيد و رنگ آن را پس از حاضر شدن با استفاده از آب جوش تنظيم كنيد.

ـ هرگز چاي را در كتري يا قوري‌هاي فلزي دم نكنيد كه عطر و طعمش كاملا از بين مي‌رود. قوري چيني يا بلور بهترين وسيله براي اين كار است.

ـ انواع چاي روي حرارت غيرمستقيم پس از 5 الي 10 دقيقه دم مي‌شود.

در اين باره بايد بنا به تجربه زمان كافي را به دست آورد. براي مثال برخي انواع چاي مانند درشت و قلمي به 10 دقيقه زمان احتياج دارند و بسياري انواع ديگر با 10 دقيقه ماندن روي حرارت غيرمستقيم كيفيت خود را از دست مي‌دهند. براي چاي باروتي 5 دقيقه دم‌كشيدن كافي است.

ـ پيش از ريختن چاي در استكان يا فنجان تفاله چاي درون قوري را با يك قاشق چند بار هم بزنيد.

ـ اگر مي‌خواهيد چاي را براي مدت طولاني گرم نگه داريد ابتدا تفاله آن را از قوري خارج كنيد.

بر همين اساس لازم است همه خانواده‌ها بدانند كه مهم‌ترين منبع غذايي يد را مواد غذايي دريايي مانند ماهي‌هاي آب شور، ميگو، صدف و جلبلك‌هاي دريايي تشكيل مي‌دهد، اما مصرف نمك يددار مهم‌ترين ‌موارد بهداشتي براي از بين بردن اختلالات ناشي از كمبود يد محسوب مي‌شود كه در اين بين نمك‌هاي تصفيه شده به دليل خلوص بالا، ميزان يد را بهتر و به مدت بيشتر حفظ مي‌كنند.

انسان يد را از مواد غذايي، حيواني و گياهي دريافت مي‌كند و آن را براحتي از راه دستگاه گوارش جذب و توسط غده تيروئيد مي‌گيرد و مازاد آن را از راه ادرار دفع مي‌كند.

يافته‌هاي پزشكي نشان مي‌دهد در مناطقي كه خاك و آب آن داراي يد كافي نيست، ميزان يد مواد غذايي براي صحت اعمال تيروئيد كفايت نمي‌كند.

پزشكان معتقدند نياز مطلوب روزانه به يد بين 100 تا 300 ميكروگرم است كه اگر مصرف يد روزانه به كمتر از 100 ميكروگرم برسد، ممكن است گواتر بروز كند و در صورتي كه به كمتر از 50 ميكروگرم برسد به بروز اختلات ديگر ناشي از كمبود يد منجر خواهد شد.مطالعات انجام شده در ايران نشان مي‌دهد، گواتر در اكثر استان‌هاي كشور وجود دارد، هر چند كم كاري تيروئيد بسيار محدود و فقط در بعضي از مناطق كوهستاني گزارش شده است.

در مناطق كوهستاني اختلال در رشد جنسي (قد و وزن )، عقب‌افتادگي رواني، كاهش ضريب هوشي، علائم نورولوژيك غيرطبيعي، كاهش شنوايي و اختلال در اعمال سايكوموتور گزارش شده است.

در اكثر موارد، تنها تظاهر كمبود يد بيماري گواتر است، بزرگ شدن غده تيروئيد به هر علت گواتر ناميده مي‌شود كه علت اصلي اين بيماري، كمبود يد در مواد غذايي است و بزرگ شدن تيروئيد، واكنش جبراني بدن براي استفاده بيشتر از يد وارد شده به بدن است.

در چند دهه اخير، افزودن يد به نمك طعام سبب پيشگيري و شايد ريشه كن كردن اين نوع گواتر در بسياري از كشورها از جمله كشور خودمان شده است.

متداول‌ترين روش پيشگيري از بروز اين بيماري، استفاده از نمك يددار است كه در همه سنين استفاده مي‌شود و به‌جاي نمك معمولي و به همان ميزان مورد استفاده قرار مي‌گيرد، هيچ منعي براي استفاده از آن در بارداري وجود ندارد و در بعضي مناطق دنيا به آب آشاميدني يا آرد نانوايي نيز يد اضافه مي‌شود.

استفاده از نمك يددار سبب پيشگيري از بروز گواتر و احتمالا توقف رشد بسياري از گواترهاي كوچك مي‌شود.

دكتر نسرين اميدوار، متخصص تغذيه و رژيم درماني مي‌گويد: مهم‌‌ترين علامتي كه ميان مردم به عنوان كمبود يد شهرت دارد، بزرگ شدن تدريجي غده تيروئيد و بروز بيماري‌ غم ‌باد يا گواتر است. علاوه بر آن بايد گفت اگر خانم‌هاي باردار در دوران بارداري به كمبود اين ماده معدني مبتلا باشند، خطر اين كه كودكشان دچار بيماري‌‌هايي مانند عقب‌افتادگي ذهني شود، وجود دارد.

به هر حال، به دليل اين كمبود در كشور ما پس از بررسي‌‌هاي مختلف، تصميم بر اين گرفته شد كه يد به يك ماده غذايي پرمصرف و راحت يعني نمك اضافه شود و در حال حاضر چند سال است كه نمك‌‌هاي كشور يددار شده‌اند.

اين برنامه، كمك‌ بسياري كرده است كه يد موجود در بدن وضعيت بهتري پيدا كند و البته بررسي‌هايي كه روي ميزان يد موجود در ادرار دانش‌آموزان كشور هر چند وقت يك بار انجام مي‌‌شود، اين موضوع را ثابت كرده است.

اما دانستن چند نكته در مورد نحوه استفاده و نگهداري از نمك يددار ضروري است. مثلا فراموش نكنيد كه مصرف زياد نمك خطر ابتلا به پرفشاري خون را افزايش مي‌‌دهد و اين كه نمك يددار به اين معني نيست كه ما مصرف آن را بالا ببريم بلكه رعايت تعادل قدم اول است، زيرا همچنان يكي از توصيه‌‌هاي سلامت در كشور مانند هر نقطه ديگر از دنيا، مصرف كم نمك است. از اين رو، سر سفره نمكدان نگذاريد و به همان نمكي كه در حين پخت به غذا اضافه شده، بسنده كنيد.

همچنين لازم است بدانيد كه در موقع پخت غذا هم هر چه ديرتر نمك اضافه شود بهتر است، چرا كه يد بيشتر حفظ مي‌شود و بر اثر حرارت از ميان نمي‌رود.

علاوه بر تمام نكات ياد شده، مواد غذايي‌‌اي هم وجود دارند كه مي‌‌توانند مانع جذب يد باشند، مانند خانواده كلم و برخي ريشه‌‌ها كه معمولا مصرف خام‌‌شان در مناطقي كه شيوع كمبود يد فراوان است يا توصيه نمي‌شود يا مصرف پخته شده‌شان پيشنهاد مي‌شود.

از مصرف نمك‌هاي تصفيه‌ نشده هم پرهيز كنيد. نمك‌‌هاي تصفيه ‌نشده سرشار از انواع آلودگي است و حتي مي‌تواند منجر به سرطان‌‌زايي در افراد شود.

ناخالصی‌های موجود در نمك‌های تصفیه نشده شامل سرب، جیوه، آرسنیك، كادمیوم، فلور و سایر املاح سنگینی است كه بر اندام‌های داخلی بدن تأثیرات مخربی دارند.

نمك استخراج شده از معدن یا دریا، ناخالصی‌های فراوانی دارد كه عمده‌ترین آنها، سولفات كلسیم یا همان گچ است كه به دلیل سفید بودن، قابل تشخیص از اصل نمك نیست.

مريم روزبهاني