چکیده: موضوع بهره و ربا یکی از مهمترین موضوعاتی است که نه تنها در هر سیستم اقتصادی بخش عمدهای را تشکیل میدهد، بلکه در تعیین شکل سیستم اقتصادی سهم بسزائی دارد، به همین لحاظ بحث در مورد ربا و بهره در تاریخ تمدن بشر سابقهای بسیار طولانی دارد. ربا عاملی در جهت ضربهزدن به اقتصاد عمومی جامعه و بهم زننده نظام اقتصاد معتدل و سوق دادن سرمایه و ثروت از طبقهای به طبقه دیگر میباشد، در جامعهای که مسئله ربا رونق داشته باشد نخستین اثرش این است که فقیر و مستمند را بر نیازش و ثروتمند و غنی را بر اندوختههایش میافزاید و قهرا” فاصلههای طبقاتی یا تفاوت از جانب فقر و ثروت در جامعه بیشتر ایجاد میگردد. معنای لغوی اقتصادی ربا عبارت است از افزودن و نمودادن ارزش اضافی، با عنایت به اهمیت این مسئله و نقش آن در روابط انسانها، هدف این است که ضمن تبیین این مسئله، ضررهای اقتصادی آن را مورد بررسی قرار دهیم . اگر خوب دقت کنیم میبینیم که امروزه نظام سرمایهداری با اتکا به نرخ بهره اقتصاد خود را اداره میکند و کشورهای بسیار زیادی را نیز به این راه ترغیب و تشویق نمودهاند که با توجه به مفاسد اقتصادی که از این حیث متوجه جوامع میشود، از جمله کمک به ایجاد فقر، کمک به بیکاری، کمک به سودخواهی یک جانبه و زندگی انگلی، جلوگیری از رشد تولیدی و تجاری و همراه داشتن نوسانات اقتصادی، ضرورت یک تحقیق منسجم دراین مورد احساس میشود، چون از طرفی اسلام ربا را تحریم نموده و از طرف دیگر ربا به عنوان یک ضرورت اقتصادی مطرح میشود، برآن هستیم که برخلاف ادعای مخالفین بیان نمائیم که ربا یک ضرورت اقتصادی و یک احتیاج عمومی جهانی نیست و تنها در جهان سرمایهداری بصورت یک ضرورت درآمده است . زیرا نظام اقتصاد سرمایهداری نمیتواند بدون ربا پایدار بماند، با این حال در اقتصاد سرمایهداری نیز اشخاصی از قبیل دکتر شاخت ربا را ناپسند میدانند. از آنجایی که اهداف اساسی اسلام بیرون آوردن مردم از هرگونه اسارت و بندگی مادی و عقیدتی است ، در زمینه اقتصادی نیز هر عاملی که وسیله محدود شدن آزادی عمل و اسارت مادی و فکری بشر است ، توجه و مقررات مناسبی برای جلوگیری از آن وضع شده است . یکی از این مقررات تحریم رباست . چنانکه از مضمون آیات راجع به ربا استفاده میشود، اسلام با تحریم بهره سعی در رفع بیعدالتیهای ناشی از ربا در جامعه بشری نموده است . در نظام اقتصادی عصر حاضر، بهره و موسساتی که براساس بهره پایهگذاری شدهاند، نقش اساسی دارند و کل نظام بانکی براساس بهره استوار است . بنابراین برای تشکیل نظام اقتصادی مبتنی بر الگوهای اسلامی، بایستی نظام بانکی بدون بهره ایجاد شود و بطور موفقیتآمیز اداره گردد
تفاوت بکارگیری نرخ سود با نرخ بهره در اقتصاد مهندسی و ارزیابی اقتصادی طرحهای سرمایهگذاری در جوامع اسلامی 
