چکیده: تبیین وضع موجود اندازه دولت در ایران و رابطه آن با رشد و توسعه اقتصادی مبتنی بر ساختار نهادی کشور و ترسیم وضع مطلوب هدف اصلی نوشتن این مقاله است . نظر به ماهیت توسعه ای موضوع و تعامل مبانی فکری - عقیدتی و ساختار سیاسی - اجتماعی از یک طرف و ملاحظات علمی و تجارت عملی کشورها از دیگر سو و مجال تضارب آراء پژوهش به روش توصیفی مبتنی بر تحلیل تاریخی و نهادی صورت گرفته است . ...
چکیده: از دیدگاه اسلام انسان از نظر تکوینی آزاد آفریده شده است و از نظر تشریعی هیچ کس غیر از خداوند حق فرمان دادن و دخالت در امور وی را ندارد. در حقیقت آزادی یک جزء سلبی «فرمان غیر خدا را اطاعت نکردن» و یک جزء ایجابی «اطاعت از فرمان خدا» دارد. در نتیجه، انسان درباره تمام اموری که خداوند متعال به آن امر کرده است؛ مورد پرستش قرار می گیرد و درباره همه کسانی که خداوند فرمان اطاعت از وی را داده است، مسؤول است. از این رو آزادی همواره با مسؤولیت همراه است. به همین علت قلمرو آزادی و مسؤولیت های اقتصادی مردم به وسیله شرع مقدس اسلام تعیین می شود. در مقاله حاضر با استناد به آیه ها، روایت ها و عقل به روش اجتهادی آزادی به مفهوم پیش گفته اثبات شده و قلمرو آزادی و مسؤولیت های اقتصادی مردم بیان می شود.
چکیده: از مهمترین و مؤثرترین بحث های اقتصادی در قرن گذشته و حاضر، میزان دخالت دولت در اقتصاد و چگونگی تعامل آن با نظام بازار است. «دولت یا بازار؟» پرسشی است که بحث های پیش گفته جهت پاسخ به آن مطرح می شود. به نظر می رسد باید این پرسش را تعدیل کرده و سرچشمه این گونه مطلب ها را در پرسش «دولت چرا و چگونه؟» جستجو کرد. نظریه های مربوط به دولت نیز عهده دار پاسخ به این پرسش هستند.
هر یک از نظریه های اقتصادی با رویکرد خاصی که در مبانی فلسفی خود داشته اند، پرسش پیش گفته را پاسخ، و نظریه خود را سامان داده اند. مقاله درصدد است با مروری بر مبانی نظری قرآن کریم به ویژه مبانی انسان شناسی آن، نظریه دولت در اقتصاد اسلامی را تدوین کند. مطالعه نشان می دهد که محوری ترین عنصر در گفتمان بازار و دولت ، عدالت اجتماعی است.
چکیده:
چکیده: آنچه که مسلم است اینست که با رجوع به متون فقهی ، حقوقی ، و تاریخی اسلام ، مشخص می شود که اسلام در ابتدای امر پیشنهاد نمی کند که مکانیسم بازار به طور کامل برچیده شود همچنانکه عملکرد این مکانیسم را به عنوان روشی مطمئن برای دستیابی به اهداف مطلوب تلقی نمی کند. اگر چه اسلام اهداف معینی را مورد نظر قرار می دهد ولی در محدوده گسترده ای بر مکانیسم بازار استوار گردیده است . تنها در جایی که این مکانیسم برای تامین اهداف مزبور ناکام می ماند ، اسلام از حاکم جامعه می خواهد که قدمهای لازم را برای کسب این اهداف بردارد. اسلام از تمامی واحدهای اقتصادی ( مصرف کنندگان و تولیدکنندگان ) رفتار ویژه ای را انتظار دارد. محدوده ای که اسلام بر عملکرد آزاد مکانیسم بازار تکیه می کند به طور مستقیم به حدودی بستگی دارد که این واحدها مطابق با منش تجویز شده رفتار می کنند . رفتار مقرر شده برای واحدهای اقتصادی جامعه به نحوی است که منجر به حالت مطلوبی از امور گردد که مورد انتظار اسلام است . بنابراین هر چه اهداف مزبور به طور طبیعی از طریق عملکرد آزادانه واحدهای اقتصادی به دست آید نیاز کمتری به دخالت دولت وجود دارد و بر عکس
