آیا حضور امام حسین(ع) در حمله اعراب به ایران حقیقت دارد ؟ - 4
3- بی سند و یا مخدوش بودن سند نقلها و روایات مربوطه
حال به بررسی ریشه ای در مورد سند این مطالب می پردازیم:
در این ادعاها حضور امام حسن و حسین(ع) تنها در دو منبع وجود دارد ، که شامل فتوح البلدان و تاریخ طبری است بنابر این صحت این روایات را بررسی میکنیم ، تا صحت ادعا روشن گردد :
منبع اول : فتوح البلدان –بلاذری :
گفته اند که عثمان بن عفان(خلیفه سوم) سعید بن العاصی بن امیه را در سال 29 (هجری) والی کوفه قرار داد. .... پس سعید آهنگ طبرستان نمود در حالیکه گفته میشود حسن و حسین فرزندان علی بن ابیطالب در شمار همراهان وی بوده اند. 12
ایرادهایی که بر این روایت وارد است :
- در اینجا واژه گفته میشود ( فیما یقال ) ، بکار رفته که ناقل و راوی آن دقیق مشخص نشده و این کار روایت را ازاعتبار ساقط می کند چون سلسله سند دقیقا ذکر نشده است.
- اما اگر مو شکافانه روایت را به نقد بکشید می بینید در ابتدای روایت نویسنده میگوید: گفته اند ( قالوا ) سپس آنگاه که به حضور حسنین در طبرستان رسیده زیرکانه و در یک چرخش مینویسد : میگویند ( یقال ) . یعنی کسانی که نویسنده ، اصل روایت را از آنها گرفته کسانی بوده اند که در گذشته می زیسته اند ، اما درباره حضور حسنین(ع) بکار بردن فعل مضارع حاکی از آنستکه کسانی هم عصر نویسنده – بلاذری- که هم عصر عباسسیان است- به او گفته اند که احتمالا حسنین(ع) حضور داشته اند و این کار بکلی و به یکباره روایت را از هستی ساقط میکند!! چنانکه دانشمندان علم رجال و درایه دقیقا چنین شیوه ای را در آنالیز نهایی صحت یک روایت بکار میبرند.
اما منبع دوم : تاریخ طبری
طبری در دو جا در تاریخ خود به ماجرای طبرستان اشاره می کند که با اینکه راویان هر دو گزارش یکی هستند ولی در گزارش اول نامی از حسنین نیست در حالیکه در گزارش دوم نام آورده شده اند :
گزارش اول :
حنش بن مالک تغلبی گويد : ...سعيد سال سیام آهنگ غزا کرد و سوی گرگان و طبرستان رفت . عبدالله بن عباس و عبدالله بن عمر وابن زبير و عبدالله بن عمرو بن عاص با وی بودند ...13
همانطور که در این روایت مشاهده می کنید طبری در اینجا باز جریان لشکر کشی سعید را به گرگان و طبرستان مطرح میکند و حال آنکه اساسا نامی از امام حسن امام حسین(ع) و حضور آنها در این جنگ نمیبرد.
و این در حالی است که طبری بر خلاف بلاذری سلسله سند روایت خویش را دقیقا بیان داشته است ولی با این حال نامی از امام حسن و امام حسین(ع) نمی برند . بهر روی نشانگر آنستکه راوی اولیه سخنی از حضور حسنین به میان نیاورده است!!
گزارش دوم :
حنش بن مالک گويد : سعيد بن عاص به سال سی ام از کوفه به منظور غزا آهنگ خراسان کرد . حذيفه بن يمان و کسانی از ياران پيامبر خدا ( ص ) باوی بودند ؛حسن و حسين و عبدالله بن عباس و عبدالله بن عمرو عمرو بن عاص و عبدالله بن زبير نيز با وی بودند ...14
در این دو روایت ، تناقضاتی می بینیم که بسیار عجیب است، در این دو روایت میبینیم که طبری در صفحه 323 کتاب خود اشاره به همراهان سعید در جنگ طبرستان دارد و در آن نام حسنین (ع) را می برد اما در روایتی دیگر و اتفاقا با همان سلسله سند در صفحه 325 نامی از حسنین(ع) در حضور در طبرستان نمی برد!!
و این همان چیزی است که فرضیه اضافه شدن نام امام حسن و امام حسین در شمار همراهان را بعدها و در زمانی معاصر خود نویسندگان-بلاذری و طبری- بیش از پیش تقویت میکند!!
البته به غیر از تناقض آشکار فوق ، بر اساس کتب معتبر رجالی اهل سنت و شیعه ، بعض افراد موجود در سلسله روایات فوق یا مجهول الهویه هستند و یا به دروغگو و جاعل معروف بوده اند که باعث بی اعتباری روایات فوق می شود : 15
- عمر بن شَبّه از راويان مشهور و قابل اعتماد از ديدگاه دانشمندان رجالى اهل سنّت است . 16
- راوى اول، يعنى « حَنَش‌بن مالك » كه خبر از او نقل شده است، مجهول مى‌باشد .
- از « على بن مجاهد » نيز با عنوان كذاب و جاعل‌حديث نام برده شده است . 17
- « على بن محمد مدائنى » با عنوان شخصى كه در نقل حديث قوى نيست ، دركتاب‌هاى رجالى اهل سنت ياد شده است. 18
تحقيق : محمد صالحی – 10/ 8 / 94
ادامه دارد :
