رجحان عقل بر شرع در كلام فقيه عاليقدر
خداوند در قرآن ميفرمايد: " قل فأتوا بكتاب من عند الله هو أهدي منهما أتبعه ان كنتم صادقين (سوره قصص آيه 49 )
"بگو: كتاب و شريعتي برتر و هدايتگرتر از آن دو [قرآن و تورات ] بياوريد تا از آن پيروي كنم اگر راستگو هستيد."
آيه فوق ظاهرا ضرورت پيروي از معقولترين و بهترين روشها را براي رسيدن به اهداف دين بيان ميكند .
( اسلام دين فطرت - ص 702 تا 705 )
مطالب ديگر ايشان :
- بسياري از احكام سياسي و اجتماعي اسلام از اين قبيل اند كه اسلام شناس بصير نسبت به متغير بودن آن حكم و تطبيق آن با تحولات زمانه نظر خواهد داد . (اسلام دین فطرت ص 70 تا 74 )
- تحولات اجتماعي در علوم مربوط به جرم شناسي و نحوه پيش گيري از آنها و روان شناسي مجرمين و نحوه اصلاح و تربيت آنان پديد آمده است ، به نحوي كه ديگر شيوه هاي گذشته در جوامع كنوني آثار مورد نظر شارع را نخواهد داشت و چه بسا ممكن است گفته شود :
با شيوه هاي جديد ، زودتر و بهتر ، هدف اصلي شارع از تشريع بعضي مجازات هاي رايج ، محقق ميشود . (پاسخ به پرسش هايي پيرامون مجازات هاي اسلامي و حقوق بشر - ص 86 و 87 ) .
- ما عقل را ام الحجج یعنی اساس حجت ها و براهین میدانیم و احکام و قوانینی را که مخالف عقل باشد قبول نداریم .
- هیچ گاه احکام شرعی مخالف عقل نیست ، و خود شرع و قرآن، ما را به عقل ارجاع میدهند.
- در موارد زیادی قرآن بحث تعقل و تفکر و اندیشه را مطرح کرده است و مردم را به اندیشه کردن در امور تکوینی و غیرتکوینی سفارش نموده است.
- ما در اسلام (لااکراه فی الدین) را داریم که معنی اش این است دین زوری قابل قبول نیست .
- ما میگوییم : “ کلما حکم به الشرع حکم به العقل و کلما حکم به العقل حکم به الشرع”.
- حکم عقل و شرع با هم تلازم دارند و تضاد در آنها نیست، و اگر تضادی در جایی مشاهده شد در اینجا آنچه عقل میگوید مقدم است، چون ام الحجج است»
كتاب : دیدگاه ها ص 352 و 353
محمد صالحي – 11/2/91
