آيا احكام شريعت غير قابل تغيير است ؟
احكام اسلام دو دسته اند :
- : شامل نماز و روزه و حج ؛ و بعض مسايل ماكولات و ازدواج ، كه تاسيسي بوده و ثابتند .
- غير عبادي : شامل احكام اجتماعي و اقتصادي و قضا و .. ، كه گزينشي از احكام موجود در صدر اسلام بين اقوام مختلف بوده و توسط پيامبر امضا شده و لذا تابع زمان و مكان قابل تغييرند .
بطور كلي رفتار خداوند و برخورد او با بشر در در طول تاریخ هدایت تشریعی و ارسال پيامبران ، اصول زیر را تداعی می کند :
- اصول اساسی در پیام رسولان ، همان سه اصل " توحید – معاد و عمل صالح " بوده که فراتاریخی بوده و همواره برقرار است و قالب همه احکام و قوانین را می سازد .
- ارسال رسولان متعدد با شریعت های کاملتر ، بمعنای اعتنا و صحه گذاری خداوند به مفهوم نوسازی احکام بدلیل توجه به مدرنیته و نوسازی در اندیشه و فهم بشر و همچنین ظرفیتها و قابلیتها ی جدید او و جامعه است .
- خاتمیت پيامبر اسلام (ص) ، بمعنای تایید و اعلام بالغ شدن بشر بحدیست که دیگر نیازی به هدایت تشریعی جدیدی ندارد و خود می تواند با بهره گیری از تعالیم قرآن و سنت ، و درک و فهم علمی و عقلی خود در هر عصر ، قوانین موجود را بازنگری و در صورت لزوم ، بازسازی و یا نوسازی کند .
- آنچه که مهم است ، اسلام و قرآن را ، به عنوان یک پیکره واحد دیدن ، با یکسری اصول مشخص ثابت در تحقق اخلاقی کردن فرد و جامعه ، در راستای " تخلق به اخلاق الهی " و هم چنین ، امر به برقراری عدالت اجتماعی .
- " ارزش طریقیت دادن " به احکام بعنوان ابزار رسیدن به آن اهداف ، که همواره بدلیل زمان مند بودن ، باید متناسب با بلوغ اجتماعی ، ظرفیتها و قابلیتهای جدید ، بازنگری ، بازسازی و نوسازی شوند .
6- آنچه که باید در بازنگری ، بازسازی و نوسازی احکام رعایت شود " عادلانه بودن " آنها – " تطابق با سیره عقلا " و " رعایت کرامت انسانی " است .
7- در صورت رعایت مفاد فوق ، احکام قدیم نسخ شده و احکام جدید ، مشروعیت پیدا کرده و لازم الاجراست .
محمد صالحی – 30 / 5 / 91 مصادف با عید سعید فطر
http://mahsan.rasekhoonblog.com
