سفارش پیامبر در حجه الوداع در مورد زنان – حتی خلاف کارها
بحثي مختصر در مورد تخلفات جنسي ، حكم سنگسار و زدن زنان
پیامبر اکرم (ص) ، 76 روز قبل از رحلت ، در زمانی که در سفر حجه الوداع ، در مکه حضور داشتند ، در پایان حج خود ، سه خطبه در روز عرفه ، روز عید قربان ، و 18 ذی الحجه ایراد کردند .
ایشان در این سه محل ، خطوط اساسی اندیشه اسلام محمدی را بیان و آموز شهای لازم را به مردم گوشزد نمودند .
یکی از موارد مهمی که ایشان در خطبه های اول و دوم خود ، به صورت برجسته ، به جمع حاضر و از طریق آنها به نسل های بعد اعلام کردند و از مردم ، شهادت گرفتند که وظیفه خود را به انجام رساندند ، حقوق زنان و همسران بود . ( تاريخ الكامل ج 2، ص 302 ابن اثير - سيرۀ ابن هشام ، ج 4، ص 1022 - « سيرۀ حلبيّه » ج 3، ص 302. )
پيامبر(ص) فرمود : (تحف العقول - ابن شعبة الحراني - الصفحة ٣٣ )
- همانا زنان بر شما حقى دارند و شما بر زنانتان حقى .
- حق شما بر آنان اين است كه با كسى غير از شما هم بستر نشوند و اين كه كسى را كه شما خوش نمى داريد ، بدون اجازه شما به خانه تان راه ندهند و اين كه دچار هرزگى نشوند .
- پس اگر [هريك از اين كارها را] انجام دادند ، خداوند به شما اجازه داده است كه آنها را منع كنيد و بر آنها سخت گیرید ، در بستر از آنها دورى كنيد و آنها را به نحوى غير شديد و آرام بزنيد . ( در گزارش شيخ صدوق ، زدن نيست )
- اگر نهى كردن شما را پذيرفتند و از شما اطاعت كردند ، روزى و پوشاك آنها به نحو متعارف و پسنديده به عهده شماست . شما آنها را به امانت خدايى گرفته ايد و آنها را با كتاب خدا بر خود حلال كرده ايد .
- پس درباره زنان ، تقواى الهى پيشه كنيد و آنها را به خير و نيكى سفارش كنيد .
خطوط کلی سفارش پیامبر (ص) :
پیامبر اکرم ( ص ) در چهار بخش ، حقوق مردان و زنان را این گونه بیان کردند :
بخش اول : حقوق زنان بر مردان در شرایط عادی زندگی
- زنان ( همسران ) نزد شوهرانند . ( أخذتموهنَّ بأمانة الله )
- زنان ، همانند شما مردان ، دارند . ( إنَّ لنسائكم عليكم حقاً و لكم عليهنَّ حقاً )
- به حکم خداوند ، بر شوهر . ( استحللتم فروجهنَّ بكتاب الله )
- تامین معاش و پوشاک متعارف آنها ، بر عهده شوهر است . ( فعليكم رزقهنَّ و كسوتهنَّ بالمعروف )
- حق تنبیه آنها را ندارید . ( و لاتضربوهنَّ – نقل شیخ صدوق از خطبه پیامبر (ص) خصال صدوق , ص 487 ح 63 )
بخش دوم : حقوق مردان بر زنان
- در امور زناشویی ، . ( أن لايأتين بفاحشة )
- مواظب رفت و آمدهای خود باشند . ( لا يدخلن بيوتكم أحداً تكرهونه إلاّ باذنكم )
- حقوق زناشویی شوهر را برآورده کنند . ( أن لايوطئن أحداً فرشكم )
- در کارهای متعارف و شایسته ، را نکنند .( لايعصينكم في معروف – نقل شیخ صدوق از خطبه پیامبر (ص))
بخش سوم : حقوق زنان در شرایط خلاف کاری آنها :
- آنها را از عمل خلافی که مرتکب شده اند . ( أن تعضلوهنَّ )
- از آنها دوری کرده و تنبیه آرام کنید . ( تهجروهنَّ فى المضاجع و تضربوهنَّ ضربا غير مبرَّج ) ، هر چند در نقل شیخ صدوق ، از تنبیه بدنی نهی شده است . ( و لاتضربوهنَّ – نقل شیخ صدوق از خطبه پیامبر (ص) در آدرس بالا)
بخش چهارم : حقوق زنان در صورت توبه پس از تخلف
- تامین پوشاک و معاش آنها همانند سابق ، بر عهده شوهر است . ( فعليكم رزقهنَّ و كسوتهنَّ بالمعروف )
- رعایت تقوای الهی و توصیه به نیکویی ، همانند قبل بر عهده شوهر است . (فاتقوا الله في النساء و استوصوا لهنَّ خيراً )
اما دو سوال و ابهام! :
- چرا پیامبر ، در صورتی که زن شوهر دار مرتکب خلاف ( فحشا ) بشود را ، امر به حکم سنگسار نکرده است ؟!
- چرا پیامبر امر به زدن زن ( هر چند آرام ) کرده است ؟!
جواب سوال اول ( چرا عدم فرمان سنگسار ) :
حکم سنگسار از احکام اولیه قرآني نبوده است . كه نظر فقهاي بزرگي مثل رحيم ارباب ، موسوي بجنوردي ، غروي ، محقق داماد ، قابل ، كديور و .. چنين است .
جواب سوال دوم ( چرا امر به زدن زن ) :
اولا : #تنبيه را فقط براي زني كه مرتكب #خلاف جنسي شده ، مقرر فرموده است ، نه هر تخلف و يا دلبخواهي مرد .
ثانيا : روش شریعت محمدی (ص) در نفی عادات و آداب و سنن ناپسند ، عمدتا بر اساس نفی مطلق عادات و سنن نبوده است .
ثالثا : در اکثر موارد با ارائه ی راهکارهای مناسب و جایگزین ، سعی در فرهنگ سازی و تغییر عادات به صورت تدریجی داشته و با اظهار کراهت و غیر اخلاقی جلوه دادن رفتارهای ناپسند ، به مبارزه ی منفی با آن پرداخته است . (کتاب " احکام بانوان - زدن زنان آری یا خیر ؟ ص 33 " آیه الله مرحوم قابل )
محمد صالحی 17 / 3 / 92 مصادف با مبعث پیامبر (ص)
http://mahsan.rasekhoonblog.com
