توضيحاتي در مورد کافی مرحوم کلینی :

1. تاريخ تولد مرحوم کليني دقيقاً معلوم نيست اما با توجه مشايخي که از آنان حديث نقل کرده مي‌توان گفت او در زنده بوده است. و يعني سال است .

تعداد روایات کتاب کافی را با رقم‏های مختلف گفته ‏اند: یوسف بحرانی ۱۶۱۹۹، دکتر حسین علی محفوظ ۱۵۱۷۶، علامه مجلسی ۱۶۱۲۱ و برخی از معاصران مثل شیخ عبدالرسول الغفار ۱۵۵۰۳ حدیث شمارش کرده ‏اند. (ثقه الاسلام كُلِيني این شانزده هزار روايت را طی بیست سال کار طاقت فرسا از میان سیصد هزار حدیث به دقت انتخاب کرد. يعني چيزي در حدود 5 درصد.

به عبارت دیگر در قرن چهارم هجري ، 95 درصد روايات موجود، از نظر كليني، فاقد اعتبار بوده است.

1. شامل سه بخش :

* اصول ، شامل روایات اعتقادی
* فروع ، حاوی روایات فقهی
* روضه ، شامل احادیث متفرقه

1. اصول کافی (۳۷۸۵ حدیث)
   
   کلینی در اصول کافی، در هشت عنوان (فصل) به تبیین اصول اعتقادی شیعه و برخی مطالب دیگر که با مسائل اعتقادی ارتباط دارد، پرداخته‌است. عناوین این کتاب عبارتند از:
   
   * العقل و الجهل
   * فضل العلم
   * التوحید
   * الحجة
   * الایمان و الکفر
   * الدعاء
   * فضل القرآن
   * العشرة

•  فروع کافی
  
  بخش دوم کتاب کافی که فروع الکافی نام دارد دربردارندهٔ روایات مربوط به مسائل فقهی در 26 باب است. فروع کافی بزرگ‏ترین بخش کتاب کافی به حساب می‏آید.
   
• روضه کافی

سومین بخش از الکافی که به روضه کافی شهرت دارد ، روایات مربوط به موضوعات مختلف و متنوع در اعتقادات و تاريخ و تفسير ، بدون هیچ ترتیب و نظم خاصی گردآوری شده‌است .

1. نظرات :

• علامه مجلسي در «مرآة العقول» حدود 9000 حديث از مجموع 16199 حديث کافي را ضعيف السند دانسته است،
• بر اساس ارزیابی سندی این مُحَدّث بزرگ ، از مجموع 1015 روایت کتاب الحُجّة کافی (که از جمله مهمترین منابع نقلی بحث امامت است)  286 روایت صحیح یا موّثق یا حسن (یا در حکم این عناوین) است؛ 254 روایت مرفوع یا مُرسَل یا مجهول است؛ 463 روایت نیز ضعیف می باشد .
• به زبان آمار وبر اساس ارزیابی یادشده، حدود 28 درصد روایات کتاب الحجّة کافی به لحاظ سندی معتبر و بیش از 70 درصد روایات آن فاقد اعتبار سندی(مرسل، مجهول، ضعیف، مرفوع) است.
• بر اساس ارزیابی سندی و متنی یکی از حدیث شناسان معاصر(محمّد باقر بهبودی در صحیح الکافی) از 2833 روایت اصول کافی تنها 593 حدیث صحیح شناخته شده است(یعنی 21 درصد)، و از 1015 روایت کتاب الحجّة کافی تنها 101 حدیث (یعنی 10 درصد) به عنوان صحیح یا معتبر تلقی شده است(کمتر از یک سوم ارزیابی قبلی).
• مرحوم آيت الله شعراني فرموده: «انّ اکثر احاديث الاصول في الکافي غير صحيحة الاسناد»؛ (مقدمه آيت الله شعراني بر شرح اصول الکافي مازندراني، ج 1، ص 12 )
• بر اساس تحقیق شهید ثانی ، کتاب کافی 5072 حدیث صحیح، 144 حدیث حسن، 1118 حدیث موثق، 302 حدیث قوی، 9485 حدیث ضعیف دارد، یعنی 59% روایات کافی به نظر وی قاقد اعتبارند.

1.  از قرن هفتم سیّد بن طاووس(احمد بن موسی، م 673) و پس از او علّامه حلّي(م 726) روايات را به لحاظ سند به چهار دسته تقسيم كردند:

روایت صحیح: رواياتی که راوی آنها امامی و موثّق باشد. مراد از موثّق این است که در کتب رجالی (از قبیل رجال نجاشی یا رجال شیخ طوسی) به راستگویی و قابل اعتماد بودن او تصریح شده باشد.

روایت موثّق: روايتی که اگر چه حداقل یکی از راویان آن صحیح المذهب نیست، اما توثیق شده است.

روایت حسن: روایتی که حداقل یکی از راویان آن فردی ممدوح باشد، ولي نه توثيق و تعديل شده، نه جَرح و تضعیف شده باشد.

روایت ضعیف: روایتی که حداقل یکی از راویان آن تضعیف و جرح شده باشد، یعنی او را فردی دروغگو و غیرقابل اعتماد شناخته باشند.

روایتی که اصلا سند ندارد و نام راویانش تا امام مشخص نیست روایت مُرسَل نامیده می شود(درایة شهید ثانی). به نظر علمای اصولی روایات صحیح و موثّق قابل اسناد به امامان بوده، معتبر محسوب می شوند. روایات حسن در درجه بعد با شرائطی پذیرفته می شوند. اما با روایات ضعیف یا مرسل نمی توان فروع فقهی را اثبات کرد، چه برسد به اصول اعتقادی.

http://mahsan.rasekhoonblog.com