نظرات نوانديشانه فقهي سيد احمد قپانچي روحاني شيعه عراقي
#سيد_احمد_قبانچى کیست؟
او متولد ١٩٥٨ در کشور عراق است. در ١٦ سالگى به حوزه علميه نجف رفته اما پنج سال پس از تحصيل در آن حوزه، مجبور به ترك عراق و هجرت به ايران شده و ادامه تحصيلاتش را در دو حوزه علميه قم و بيروت تا مدارج عالى ادامه داده است. آيت الله سيد محمد باقر صدر از نخستين اساتيد او در نجف بوده و علامه سيد محمد حسين فضل الله از آخرين اساتيد او در بيروت و اين هر دو در دين شناسىِ متقاوت قبانچى تأثير گذار بوده اند.
- حكومت انساني نه حكومت اسلامي
- قبانچى نگاه اساتيدش در استناد به روح عام قرآن و حكمت احكام را توسعه مى دهد و مى گويد روح عام قرآن، با «نفع مردم و سود جامعه» تعريف مى شود (...وأما ما ينفع الناس فيمكث في الأرض - سوره رعد/ آيه ١٧) و خواست و دستور محورى خداوند، «عدالت و نيكويى» است (إن الله يأمر بالعدل و الإحسان- سوره نحل- آيه ٩٠)؛ آنگاه مى گويد جامعه جديد، دريافت ها و تجربه هاى تازه اى از عدالت دارد و اين جامعه روزگار ماست كه مصاديقِ سود و عدل و نيكويى را تعيين مى كند؛ وقتى انسان جديد با فهم خودش به عدالت عمل كرده، همان امر خدا را اطاعت و به روح قرآن عمل كرده حتى اگر تاريخِ پاره اى از مصداق هاى قرآنى را سپرى شده بداند و به آنها عمل نكند.
- احمد قبانچى به صراحت مى گويد التزام به «ما انزل الله» ايجاب مى كند كه قوانين مدنى و حقوق بشرى كه مورد احترام و اتفاق جهان امروز است؛ بر تمام احكام متضاد با آنها ترجيح داده شود. از جمله احكامى كه به نظر قبانچى، تاريخ شان سپرى شده، نابرابرى موجود در متون اسلامى ميان زن و مرد و نيز مجازات ارتداد است. او شكل كنونى حجاب در ميان زنان مسلمان را شكلى لزوما اسلامى نمى داند؛ بلكه آن را ميراث صورتى تاريخى مى داند كه زاييده محيطهاى اجتماعىِ عصر پيامبر گرامى اسلام است؛ او به ارتباط پوشش زنان با انضباط جنسى جامعه اسلامى توجه مى كند و مى گويد با تغيير عُرف جامعه، شكل حجاب هم تغيير مى كند.
- قبانچی در کتاب "الله و الانسان" ، از "تجاری شدن دین و علم دینی" گلایه کرده و می گوید:
- "متاسفانه تشکیل حکومت دینی، مجالی را برای دنیا طلبانِ حریص گشود تا به لباس رجال دینی درآمده و به پندار خویش، هم در دنیا صاحب مال و جاه و مقام باشند و هم در آخرت به فوز و سعادت نایل آیند!!! از همین رو می بینیم در هر شهر و روستایی، یک یا چند مدرسه علمیه تشکیل می شود در حالی که در عصر حاضر با وجود این همه رسانه ها مانند کتاب و مجله و تلویزیون و رادیو و تریبون نماز جمعه و... به این مقدار مدرسه علمیه نیاز نیست."
- ايشان سپس از برتری عدالت بر حفظ حکومت سخن گفته و می گوید متاسفانه برخی در حکومت اسلامی، عدالت اسلامی را نیز فدای بقای حکومت کردند و برای حفظ حکومت مرتکب ظلم هایی شدند.
- آگاهي به همه انديشه ها ، راه جلوگيري از خطا رفتن است :
قبانچی در کتاب "الله و الانسان" مي نويسد :
- "اولین چیزی که برای دورماندن از گناه و خطا باید انجام داد؛ آگاهی از اندیشه های دیگران و ادله آن ها و پذیرا بودن جریان ها و مکتب های فکری مختلف اسلامی و غیراسلامی است. اما متاسفانه ما با این بدعت روبرو هستیم که برخی فقیهان بدون داشتن دلیل شایسته ای از قرآن و سنت و عقل، مومنین را از آشنایی با اندیشه ها و فلسفه های دیگر منع می کنند و حتی فتوا به حرمت بعضی کتاب های اسلامی می دهند تنها به این خاطر که آن کتاب ها را گمراه کننده می دانند. ولی این فقیهان با این کار، به جهل و تعصب در میان پیروان خویش دامن می زنند. به اعتراف خود این فقیهان، هیچ آیه یا روایت حتی ضعیفی وجود ندارد که این فتوا را ثابت کند و مستمسک این فقیهان تنها این است که این گونه کتاب ها عقاید مردم را منحرف می کند.... مشکل این فقیهان از این جا ناشی می شود که حقیقت را در ملکیت کامل خودشان می دانند و معتقدند اسلامی نیز که پیامبر آورده؛ دقیقا همان چیزی است که خودشان می گویند."
- "آیا تو ( فقيه ) برای دین اسلام از پیامبر و امامان دلسوزتری؟! حال آن که آن ها خواندن هیچ کتابی را حرام نکردند خاصه در زمان حضرت صادق که کتاب هایی از دیگر تمدن ها و اندیشه ها، به عربی ترجمه می شد و بسیاری از آن کتب سرشار بود از خرافات و اباطیل و اندیشه های غیراسلامی و با این حال هیچ موردی را نمی توان یافت که امام خواندن این کتاب ها را ممنوع و حرام کرده باشد!"
- "ما شیعیان به وهابیت معترضیم چرا شیعه را متهم به کفر می کنند در حالی که کتاب های ما را نخوانده و با عقاید ما به درستی آشنا نشده اند؟!" آن گاه این سوال را از فقیهان می پرسد که اگر خود را بر حق می دانند پس چرا پیروان خود را از مواجهه و آشنایی با اندیشه های مخالف پرهیز می دهند؟!
http://mahsan.rasekhoonblog.com
