#مبانی_فقهی_حجاب : #کنیز و #آزاد

#فقه آنچنان که دیگران فکر می کنند در خصوصِ #حجاب روشن سخن نگفته است .

یعنی در #واجب_بودنِ اینکه زنان می باید همیشه از بیگانگان خودشان را روبگیرند و مهم ترین عضو حجاب یعنی #موی را بپوشانند ادله تفصیلی(Detailed proofs) وجود ندارد و برایِ آن یک #اجماعِ نسبی را می توان حدّاقل باورداشت .

یکی از #مهم ترین مسائلی که می تواند در خصوصِ حجاب ما را به اصلِ مسأله نزدیک گرداند نگاه به حجابِ زنانِ « #کنیز و #آزاد» است .

#مطابقِ مُدلِ رسمیِ فقاهتی، زنان به لحاظِ وضعی به #دو_دسته آزاد و برده تقسیم می شوند(الوسيلة إلى نيل الفضيلة،ص۲۰۳).

#فقهاء عقیده دارند که زنان « #عورت» می باشند، به عبارتی عقیده دارند زنان موجودی هستند که پیدا بودنشان باعثِ شرمِ انسان می شود از همین روی باید خود را به وسیله « #حجاب» بپوشانند(قاموس قرآن،ج۵،ص۶۸).

امّا به لحاظِ #فقهی ، فقهاء مابینِ «سترالشعر: #پوششِ_موی» و «سترالرأس : #پوشش_سر» تفاوت قائل شده اند .

#فقهائی چون محمّد بن علی عاملی و فاضلِ هندی میگویند ، از نظرِ فقهاء تنها #جسدِ زنان شاملِ «عورت» می شود و #مویِ زنان به این دلیل که جزء جسد/بدن نمی باشد پس پوشاندنش برای زنان واجب نمی باشد(مدارك الأحكام،ج۳،ص۱۸۹+ كشف اللثام،ج۳،ص۲۳۹).

از سویِ دیگر #فقهاء برآنند که زنان چون «عورت» هستند می باید حجابِ شرعی را رعایت کنند(ما وراء الفقه،ج۱،ص۳۴۹)،

ولی عقیده دارند که تنها #زنانِ آزادِ هستند که شاملِ حکمِ حجاب می شوند «جسد المرأة البالغة الحرّة عورة : بدنِ زنان آزادِ بالغ عورت است»(منتهى المطلب،ج۴،ص۲۷۳)

به همین دلیل مابینِ زنانِ #آزاد و #کنیز در خصوصِ حجاب کردن تفاوت می گذارند .

اینکه فقهاء #حجابِ مویِ زنانِ کنیز را نپذیرفتند موردِ اختلاف نیست(شرائع الإسلام،ج‌۲،ص۲۱۲) فقط بسیاری از آنان تصریح کرده اند که علاوه بر مویِ سر، زنان #کنیز نیازمندِ پوشیدنِ زیبایی های اندامی خود نیستند(تلخيص المرام،ص۱۸۴).

بنابر رأیِ رسمیِ #فقه، از سویی زنانِ مسلمان تنها می باید «رأس : #سر» خود را بپوشانند و ادّله حجابِ زن شاملِ «شعر : #موی» نخواهد شد و از سویِ دیگر زنان از این جهت که «عورت» هستند (بدنشان عورت است) یعنی به عبارتی ظاهرشدنشان باعثِ شرم می شود می باید خود را از مردانِ بیگانه #بپوشانند .

ولی تحلیل فقهاء این را به دست می دهد که تنها #زنانِ آزاد بدنشان مشمولِ «عورت» خواهد شد و بدنِ #زنان کنیز عورت محسوب نمی شود .

این مسئله به درستی نشان از #اختلاف بینِ حجابِ «زنانِ کنیز» و «زنانِ آزاد» دارد .

🌹یکی از مسائلی که باعثِ #وجوب حجاب برایِ زنانِ مسلمان گردید، #وجودِ زنانِ کنیز می باشد تا زنانِ آزاد از زنانِ برده تمایز داده شوند .

به همین دلیل در متونِ فقهی همواره ما شاهدِ #اختلاف درباره حکمِ «حجابِ #کنیز» و حکمِ «حجابِ #آزاد» می باشیم.

 #زنانِ آزاد به حجاب داشتن سوق داده می شدند و #زنانِ کنیز به بی حجابی هرچند در بینِ کنیزان #مسلمان هم وجود داشت .

 #محمّد باقر بهبودی عقیده دارد که حکمِ حجاب #تشریفاتی بوده و به #عفّت_جنسی ربطی ندارد ، بلکه تنها برای آن است که زنانِ آزاد از زنان کنیز و زنانِ کافر #متمایز باشند .

او در آخر #سوالاتِ اندیشه سوزی را می پُرسد که :

آیا اسلام با #واجب_ندانستنِ حجاب برایِ زنانِ کنیزِ مسلمان می خواسته است با عفّت داشتنِ آنان #مخالفت کند؟

 به عبارتی اگر حجاب داشتن مساوی با عفّت داشتن است آیا اسلام خواهانِ #بی_عفتی کنیزان بوده است؟(معارف قرآنی،ص۴۸۶).

وقتی #کنیزان بتوانند مسلمان شوند، پس #اسلام زنانِ مسلمان را به دو دسته «زنانِ مسلمانِ #آزاد» و «زنانِ مسلمانِ #کنیز» تقسیم بندی کرده است.

اگر حکمِ حجاب #ضرورتی عفّت آور باشد، چرا برایِ #آزادگان آری و برای #کنیزان خیر؟

درحالیکه جز این نیست که اسلام خواستارِ #تمایز بینِ «آزاد» و «کنیز» می باشد و از این روی به زنانِ آزاد توصیه می کند حجاب برگیرند تا تفاوت شان با زنانِ کنیز حاصل شود و بقیه این #فرق را احساس کنند .

امّا #امروزه سیاست های جامعه داری تغییر پیدا کرده است . دیگر نه خبری از کنیز است و نه زنان به برده و آزاد تقسیم می شوند .

به نظرم ما باید به مسئله یک دیدگاه #عصری داشته باشیم.

به عبارتِ دیگر #گزاره های دینی را چنان ببینیم که گویی #مطابقِ عصرِ خود پدیده آمده اند که نه شرایطِ #زیستنِ ما در دوره حیاتِ نبوی وجود داشته تا احوالِ احکام مطابقِ خواسته های اجتماعی و باورهای بنیادین مان تغییر کند و نه #پیامبرِ گرامی در زمان ما می زییَد که احکامِ دین را با شرایطِ امروز سازگار کند .

از همین روی به نظرم #واجب بودنِ حجاب در این دوره ای که ما زندگی می کنیم به روشنی #واضح نیست و حتّی می توان دلایلی بر علیه «واجب نبودنِ حجاب» اقامه کرد .

✖️فکرک های من | @fekr_rak

محمد موسوی عقیقی

https://telegram.me/beshnofekrkon