اجمالی در مفهوم و کارکرد ذهن آگاهی
تعریف ذهن آگاهی :
یکی از مهمترین ویژگیهای منحصر بفرد ما انسانها آگاهی است، اما وقتی به مجموعه اطلاعات ذخیره شده در حافظه خود نگاه می کنیم، ( صرفنظر از تفسیرهای خود ) عمده آنچه را می بینیم مربوط به طبیعت، جامعه و اتفاقات بیرون از ماست ولی کمترین میزان آگاهی ما مربوط به فعالیت اجزای درون جسمی و یا فرایندهایی است که در ذهن ما محقق می شوند.
متاسفانه این دومی هر چند علت اصلی افسردگیها، اضطرابات، رنجها و دیگر مشکلات روانی و بعضا جسمانی ماست، ولی کمتر به آن در زندگی عملی پرداخته شده و یا معمولا بهایی به آن داده نمی شود.
از بیشترین توصیه های مکرر و موکد ادیان شرقی مثل بودیسم و ادیان ابراهیمی مثل اسلام، مدیتیشن و یا مراقبه و نیز حضور قلب می باشد ، که اگز به کارکرد آنها توجه کنیم، از مقوله توجه به کارکرد و فرایند ذهن می باشند که امروزه به مفهوم " ذهن آگاهی " موسوم شده است.
در حقیقت ذهن آگاهی، یعنی آگاه بودن به کارکرد و فرایند ذهن در مواجهه با واقعیات بیرونی.
که منجر به آگاهی شخص از افکار، رفتار، هیجانات و انگیزه های خود شده به طوری که بهتر بتواند آنها را مدیریت و تنظیم کند.
عملکرد ذهن در مواجهه با واقعیات بیرونی:
برای آنکه مطلب فوق بهتر درک شود ، به شبیه سازی ذهن به یک کامپیوتر اشاره می شود:
یک کامپیوتر از سه بخش اساسی حافظه، پردازشگر و ورودی – خروجی تشکیل شده است، که پس از آنکه ورودی به آن وارد شد (مثلا تصویر یک دوربین )، پردازشگر برای آنکه آن را در محل درستی ذخیره کند، مناسبترین محلی که تصاویر شبیه تری به آن دارند را انتخاب و هولوگرام مشخصات آنها را بر آن می چسباند و از این لحظه به بعد است که آن تصویر را با همان هولوگرام میشناسد.
ذهن یک انسان نیز به محض مواجه شدن با یک شخص یا اتفاق، بطور طبیعی تصویری از آن برداشته و با نزدیکترین و شبیه ترین تصویری که از قبل در حافظه خود دارد مقایسه و کلیه مشخصات آن را بصورت یک هولوگرام اعم از خوب یا بد، بد یا خوش یمن، مفید یا مضر و ... بر آن می چسباند.
این عمل، در حقیقت یک نوع قضاوت کاملا طبیعی است که ذهن در مورد تصویری که به آن رسیده انجام می دهد. و این همان چیزی است که اکثر انسانها از آن غافل بوده و به محض مواجه شدن با یک شخص یا یک رویداد، آن را همانگونه می بینند که هولوگرام ذهنشان بر آن نهاده است، نه آنگونه که خودش در آن لحظه می نماید.
با توجه به این مثال، متوجه می شویم که مهارت ذهن آگاهی به شخص کمک می کند که از فرایند قضاوتگونه ذهن در رویارویی با واقعیات بیرونی آگاه بوده و از هرگونه تفسیری که منطبق بر سوابق آن واقعیات می باشد خودداری کند.
بنابراین ذهن آگاهی روشی مدرن برای اقامت در زمان اکنون است. شکلی متفاوت از نگاه به زمان اکنون و حضور دائم در الان، همانگونه که کودکان در برخورد با دوستان، اشیا و اتفاقات اطراف خود انجام می دهند.
تاثیر ذهن آگاهی در زندگی:
قبل از اینکه ذهن آگاهی اتفاق بیفتد، گویی بیداری و هوشیاری ما دستکاری شده و نیمه خواب است. واکنش های ما از قبل شرطی و برنامه ریزی شده است و ما به قول اینترنتی ها به جای این که آن لاین و شاهد برنامه های زنده تلویزیون زندگی باشیم، آف لاین بوده و برنامه های آرشیوی و قدیمی مربوط به گذشته را نظاره می کنیم .
در حقیقت، ذهن آگاهی یک روش زندگی و البته روش طبیعی و درست زندگی است. یک فرد ذهن آگاه نسبت به اتفاقات بیرون وجودش کاملا آگاه و هشیار است. و از همه مهم تر نسبت به اتفاقات درون وجود خودش هم کاملا بیدار و حواس جمع است.
این نکته بسیار مهمی است که اگر درست درک شود می تواند تحولی خارق العاده در زندگی انسان ایجاد کند.
مزایای ذهن آگاهی:
- شخص موقع مواجهه با یک موضوع، ذهن را از افتادن در توجه به چیزهای دیگر کنترل کرده و در هر لحظه فقط به همان موضوع متمرکز می شود.
- آن شخص وقتی توجه خود را کنترل کرده و فقط در همان موضوع متمرکز شد، چون آگاه است که عملکرد ذهن، نسبت دادن اطلاعات قبلی در مورد آن موضوع به آنست، از هرگونه تفسیر و یا قضاوت در مورد آن خود داری کرده و صرفا مطابق با آنچه مشاهده می کند روبرو می شود و اقدام می نماید.
و در یک کلام :
- هرگونه تفسیر و قضاوت در مورد یک موضوع یا شخص محصول عملکرد ذهنی ماست، که البته در جای خود شاید مفید باشد.
- با تمرین ذهن آگاهی می توان به یک مشاهده گر تبدیل شد و واقعیات را همانگونه که می نمایند دید، نه آنگونه که ذهن در حافظه خود ذخیره کرده است.
- این امر باعث کاهش قضاوتها، از بین رفتن خشونتهای ناشی از کینه و بدبینی ها، افزایش لذت حضور دیگران، پایداری شادیها و در نهایت کاهش آسیبها و اختلالات روانی و افزایش سلامت روان شده که منجر به ظهور یک زندگی معنوی و پر از آرامش می شود.
محمد صالحی – 5/8/97
https://t.me/beshnofekrkon/1216
